Na typ "ARIEL" składało się dziewięć 4-działowych kanonierek kompozytowych, zbudowanych w latach 1871 - 1873. Były pierwszymi okrętami klasy "gunboat" w Royal Navy zbudowanymi metodą mieszaną (kompozytową), to znaczy z żelaznym kilem, dziobem i rufą, żelaznym wewnętrznym szkieletem, oraz deskowaniem i poszyciem wykonanym z drewna.
Kraj: Wielka Brytania klasa: kanonierka śrubowa, kompozytowa kanonierka śrubowa, "gunboat"
2 działa 160 mm (6,3 in) L/16 64-funtowe (64 pdr) 56 cwt MLR; 2 działa 95 mm (3,75 in) L/21 20-funtowe (20 pdr) 16 cwt Armstrong BL
Modernizacja
2 działa 127 mm (5 in) L/25 40 cwt BL; 2 działa 102 mm (4 in) Vavasseur RBL
Ludzie:
Załoga
40 (później 60) oficerów i marynarzy
Projekt
Kanonierki typu "ARIEL" zaprojektował Sir Edward Reed, Chief Constructor Royal Navy. Zostały zamówione w latach 1870 - 1872 w kilku stoczniach rządowych. Konstrukcyjnie stanowiły odejście od budowy okrętów całkowicie wykonanych z drewna, w zamian zastosowano konstrukcje kompozytową, żelazno - drewnianą. Jeżeli chodzi o klasyfikacje, to kanonierki typu "ARIEL" według brytyjskiej nomenklatury należały do klasy "gunboat", podobnie jak poprzedzający je typ "BRITOMART". Jednak typ "BRITOMART" charakteryzował się zastosowaniem konstrukcji wykonanej całkowicie z drewna, więc typ "ARIEL" z racji zastosowanych do budowy materiałów dzierżył palmę pierwszeństwa wśród okrętów tej klasy w Royal Navy, jeżeli chodzi o zastosowanie kadłuba żelazno - drewnianego. Nieco wcześniej taki typ konstrukcji zastosowano w typie "BEACON", jednak te kanonierki w brytyjskiej nomenklaturze należały do klasy "gunvessel". To rozróżnienie nie istnieje w nomenklaturze polskiej, gdzie obie klasy są nazywane kanonierkami. Jednakże w brytyjskiej taki podział istniał, a główna różnica pomiędzy nimi polegała na tym, że okręty klasy "gunvessel" były na ogół nieco większe od okrętów klasy "gunboat", pełniły również nieco inne funkcje w Royal Navy, jednakże w większości wypadków różnice te były nieco rozmyte i klasy te były dosyć podobne do siebie. Kanonierki typu "ARIEL" były również pierwszymi okrętami seryjnie wyposażonymi w poziome maszyny parowe podwójnego rozprężania.
Konstrukcja
Kadłub
Kadłub tych okrętów był wykonany częściowo z drewna (poszycie) jaki i z żelaza (wewnętrzna struktura). Wyporność wynosiła 430 ts, oprócz kanonierek "ARIEL" i "ZEPHYR", gdziw ynosiła 438 ts. Długość pomiędzy pionami wynosiła 38,10 m (125 ft 0 in), szerokość liczyła 6,86 m (22 ft 6 in) ("ARIEL" i "ZEPHYR": 7,01 m (23 ft 0 in), natomiast zanurzenie wynosiło 2,51 m (8 ft 3 in) na dziobie i 3,12 m (10 ft 3 in) na rufie. Kadłub był wyposażony w przedziały wodoszczelne. Ożaglowanie było typu barkentyna o nieznanej powierzchni na trzech masztach.
Opancerzenie
Okręty nie posiadały opancerzenia.
Uzbrojenie
Okręty uzbrojono początkowo w 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 56 cwt MLR i 2 działa 95 mm (3,75 in) 20-funtowe (20 pdr) Armstrong BL. Wszystkie działa znajdowały się na lawetach typu trawersowego. Niektóre z okrętów zostały poddane modernizacji uzbrojenia w okresie pełnienia służby (nie ma danych które i kiedy). Wymieniono działa 6-calowe na 5-calowe, natomiast działa 20-funtowe Armstronga wymieniono na nowsze działa 4-calowe systemu Vavasseur.
Napęd
Okręty w większości otrzymały 2-cylindrowe poziome maszyny parowe z normalnie prowadzonymi korbowodamipodwójnego rozprężania. Po raz pierwszy na okrętach tej klasy zastosowano silniki tego typu. Stanowiło to część strategii Admiralicji, gdyż najpierw nowinki techniczne stosowano na niewielkich okrętach zanim zaaprobowano wynalazki do szerszego wykorzystania. Średnice cylindrów wynosiły 79 cm (31 in) dla cylindra wysokiego ciśnienia, 122 cm (48 in) dla niskiego. Skok cylindrów wynosił 46 cm (18 in). Na kanonierkach HMS "MOSQUITO", "GOSHAWK", "ARIEL" i "ZEPHYR" cylindry wysokiego ciśnienia miały średnicę 71 cm (28 in). Jedna z kanonierek, HMS "SWINGER" została wyposażona w tradycyjny silnik parowy, 2-cylindrową maszynę parową z powrotnymi korbowodami pojedynczego rozprężania. Cylindry miały średnicę 86 cm (34 in), natomiast skok wynosił 56 cm (22 in). Parę do silników wypracowywały 2 kotły. Projektowana prędkość miała wynosić 9,5 węzła przy mocy 400 ihp. Dane dotyczące mocy indykowanej osiąganych przez poszczególne jednostki można znaleźć w części dotyczącej przebiegu służby poszczególnych okrętów. Zapas paliwa wynosił 40 ton węgla. Okręty były wyposażone w ożaglowanie typu barkentyna, najprawdopodobniej nie przekraczały pod żaglami 12 węzłów. Śruba napędowa była unoszona.
Służba
Coquette
1870
Złożenie zamówienia na okręt.
1870
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
05.04.1871
Wodowanie okrętu.
1872
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy James Watt & Co. i na próbach osiągnął moc 406 ihp.
18.06.1872
Okręt został wcielony do służby z przydziałem do Cape of Good Hope and West Coast of Africa Station. W późniejszym okresie okręt został skierowany do służby na Morzu Śródziemnym.
01.02.1875
Okręt został wcielony do służby na Malcie po remoncie.
1882
Okręt brał udział w działaniach brytyjskiej eskadry w Aleksandrii.
01.02.1883
Okręt został ponownie wcielony do służby na Malcie po remoncie.
Okręt został sprzedany, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
18.06.1872 - 25.06.1872
Commander William U. Moore (Cape of Good Hope and West Coast of Africa Station)
25.06.1872 - 01.10.1873
Lieutenant & Commander Edward D. Law
29.10.1873 - ?
Lieutenant & Commander William E. Darwall
25.02.1877 - 04.06.1877
Lieutenant & Commander Evelyn W. Shirley
09.06.1877 - 1879
Lieutenant & Commander Edmund G. Festing
03.07.1880 - 26.01.1882
Lieutenant & Commander John L. Burr
28.11.1882 - 1883
Lieutenant & Commander Herbert J. G. Garbett
04.07.1883 - 24.03.1885
Lieutenant & Commander Fritz H. E. Crowe
05.09.1885 - ?
Lieutenant & Commander William Farr
Foam
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
29.08.1871
Wodowanie okrętu.
1872
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy James Watt & Co. i na próbach osiągnął moc 406 ihp. Koszt budowy wyniósł 13 916 funtów.
06.1887
Okręt został sprzedany, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
20.05.1874 - ?
Lieutenant & Commander Henry C. Walker
15.06.1880 - 29.06.1883
Lieutenant & Commander Julian A. Baker
Decoy
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
12.10.1871
Wodowanie okrętu.
1872
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy James Watt & Co. i na próbach osiągnął moc 459 ihp.
30.10.1872
Wcielenie okrętu do służby i skierowanie go do West Africa Station. W trakcie operacji na Golden Coast uczestniczył między innymi w bombardowaniu Bootry (wojna Anglia - Ashanti 1873 - 1874).
1882
Okręt brał udział w bombardowaniu Aleksandrii.
10.1885
Okręt został sprzedany na Malcie, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
30.10.1872 - ?
Lieutenant & Commander John Hext (West Africa Station)
07.05.1874 - ?
Lieutenant & Commander John Hayes
10.09.1878 - 16.07.1880 (?)
Lieutenant & Commander Victor E. J. B. von Donop
06.1880 - 10.1880
Lieutenant & Commander George P. Henderson (tymczasowo)
23.09.1880 - 12.02.1881
Lieutenant & Commander Victor E. J. B. von Donop (zginął w wypadku nieopodal Malty)
14.02.1881 - 18.03.1881
Lieutenant & Commander William Ricketts (tymczasowo)
16.02.1881 - 09.1882 (?)
Lieutenant & Commander Arthur H. Boldero
07.08.1882 - 01.1883
Lieutenant & Commander Edmund G. Festing (hospitalizowany)
23.05.1884 - 03.02.1885
Lieutenant & Commander Howard F. Hay
Merlin
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
24.11.1871
Wodowanie okrętu.
1872
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy James Watt & Co. i na próbach osiągnął moc 428 ihp. Koszt budowy wyniósł 10 400 funtów za kadłub i 3800 funtów za maszyny.
27.02.1891
Okręt został sprzedany, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
12.12.1872 - ?
Lieutenant & Commander Edward F. Day
06.05.1874 - ?
Lieutenant & Commander Wollaston C. Karslake
16.11.1875 - 12.05.1876
Lieutenant & Commander Evelyn W. Shirley
27.07.1877 - ?
Lieutenant (in Command?) Orford Churchill
08.01.1881 - ?
Lieutenant & Commander Alaric F. Grant
03.05.1881 - 19.09.1885
Lieutenant & Commander Reginald O. B. C. Brenton
04.07.1885 - 01.09.1888
Lieutenant & Commander William McC. Maturin
Mosquito
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
09.12.1871
Wodowanie okrętu.
11.1873
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Maudslay, Sons & Field. i na próbach osiągnął moc 501 ihp. Koszt budowy wyniósł 13 800 funtów.
20.04.1876
Okręt został wcielony do służby w Hongkongu.
18.06.1879
Do Hongkongu dociera okręt transportowy HMS "TYNE", na którym dociera nowa załoga zarówno dla HMS "MOSQUITO" jak i dla innych kanonierek pełniących w owym czasie służby w China Station.
25.06.1879
Okręt został ponownie wcielony do służby w Hongkongu. Dowódcą nadal pozostaje Lieutenant & Commander George A. G. Grey
06.1879 - 07.1879
Okręt odbył kilka rejsów zgrywających, generalnie spędzając większość tego czasu w Hongkongu i Foochow.
09.1879 - 10.1879
Okręt w tym okresie bazował w Amoy.
12.1879 - 03.1880
Okręt bazuje w w tym okresie w Tsientsin.
03.1880 - 04.1880
Okręt udaje się do Nagasaki.
06.1880 - 07.1880
Okręt przenosi się do Hankow.
08.1880 - 09.1880
Okręt w tym okresie był raportowany w Ningpo.
10.1880
Okręt odbywa rejs do Chusan.
11.1880
Okręt był raportowany w Newchang.
12.1880
Okręt odbył rejs do Tsientsin.
01.1881 - 02.1881
Okręt wrócił do Hongkongu i został zadokowany w celu wykonania remontu i naprawy szkód, odniesionych kilka miesięcy wcześniej podczas kontaktu z lodem w Newchang.
03.1881
W tym okresie okręt przemieszcza się pomiędzy portami w Amoy i Tsientsin.
04.1881
W kwietniu okręt bazuje najpierw w Quemoy, by potem skierować się do Szanghaju.
05.1881
Okręt był raportowany w Chefoo.
06.1881
Okręt przenosi się do Peiho.
07.1881 - 09.1881
Okręt odbywa rej na trasie Ninghai - Nagasaki - Władywostok - Jokohama - Nagasaki.
10.1881
Okręt wraca do Hongkongu.
11.1881 - 01.1882
Okręt najpierw przenosi się do Szanghaju, by później odbyć rejs do Penang, wracając w styczniu do portu w Szanghaju.
01.1882 - 02.1882
Okręt odbył rejs na trasie Singapur - Malakka - Borneo.
03.1882
Okręt odwiedził najpierw Borneo, a później Sandakan.
04.1882
Na okręt dotarły wieści, że ma się udać do Wielkiej Brytanii gdzie ma został zdjęty ze służby, rozpoczęto więc przygotowania do tej wyprawy.
05.1882
Okręt udaje się do Singapuru, a potem do Adenu.
06.1882 - 09.1882
Okręt został zatrzymany w Suezie. Tam część z załogi została wcielona do Naval Brigade. W dniu 21 sierpnia Naval Brigade brała udział w akcji pod Chalouf. Żołnierze z Seaforth Highlanders, wspierani marynarzami z "MOSQUITO" oraz "SEAGULL" byli wspierani ogniem macierzystych okrętów. Grupa marynarzy z "MOSQUITO" zajmowała się głównie opatrywaniem rannych.
24.09.1882
Okręt opuścił Suez i udał się w dalszy rejs do kraju.
27.09.1882 - 03.10.1882
Okręt przebywał na Malcie.
09.10.1882
Okręt zawinął do Gibraltaru.
17.10.1882
Okręt dociera do Plymouth.
07.11.1882
Okret zostaje zdjęty ze służby czynnej.
1886
Okręt w owym czasie znajdował się w Devonport będąc w rezerwie (4 klasa).
12.1888
Okręt został sprzedany, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
30.10.1872 - ?
Lieutenant & Commander William H. Bond
22.11.1873 - ?
Lieutenant & Commander Robert H. Paul
04.10.1877 - ?
Lieutenant & Commander George A. G. Grey
14.09.1880 - 07.11.1882
Lieutenant & Commander The Hon. Francis R. Sandiland
Goshawk
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
23.01.1872
Wodowanie okrętu.
09.1873
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Maudslay, Sons & Field. i na próbach osiągnął moc 484 ihp. Koszt budowy wyniósł 10 550 funtów za kadłub i 3870 funtów za maszyny.
01.09.1873
Okręt został wcielony do służby.
02.11.1878
Okręt powrócił do Queenstown po nieudanych poszukiwaniach ocalałych ze statku "FANNY". Fakt jego zaginięcia podczas podróży do Greenock, to fikcja stworzona przez Navigating Sub-Lieutenant James Calrow Coyte, który został aresztowany w kwietniu 1879 r.
1879
Okręt był raportowany w Queenstown, jako tender dla starego okrętu liniowego HMS "REVENGE".
07.1881
Okręt został zluzowany w słuzbie na wybrzeżu Irlandii przez kanonierkę HMS "WASP". Przed powrotem do Devonport okręty wymieniły się załogami.
22.11.1883
Okręt został wcielony do służby po remoncie w Sheerness.
27.06.1886
14 mężczyzn utonęło, gdy łódź okrętowa przewróciła się przy złej pogodzie w Port Royal na Jamajce, 5 innych zostało uratowanych, z których jeden zmarł później w szpitalu.
21.04.1890
Okręt został wcielony do służby po remoncie w Gibraltarze.
1902
Okręt został przekształcony w hulk.
1906
Okręt został sprzedany, najprawdopodobniej z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
01.09.1873 - ?
Lieutenant (in Command?) William M. Lang
05.01.1876 - 25.03.1878
Commander Alfred T. Bagge
12.04.1878 - ?
Lieutenant & Commander Thomas Suckling
15.01.1881 - 30.11.1882 (?)
Commander Thomas Suckling
22.11.1883 - 18.03.1887 (?)
Lieutenant & Commander William J. Moore
18.01.1887 - 31.12.1888
Lieutenant & Commander John H. Pelly
07.01.1889 - 08.01.1892
Lieutenant & Commander Edward P. Chapman
08.01.1892 - 15.07.1892
Lieutenant & Commander Edward H. Currey
Swinger
1871
Złożenie zamówienia na okręt.
1871
Położenie stępki okrętu w stoczni Pembroke Dockyard.
07.02.1872
Wodowanie okrętu.
09.1873
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Humphrys, Tennant & Co. i na próbach osiągnął moc 461 ihp. Koszt budowy wyniósł 10 600 funtów za kadłub i 3900 funtów za maszyny.
24.09.1873
Wcielenie okrętu do służby z przydziałem do China Station.
18.02.1877
Okręt został wcielony do służby po remoncie w Hongkongu.
02.10.1883
Okręt został wcielony do służby po remoncie w Devonport i skierowany do Australia Station.
04.05.1887
Okręt został wcielony do służby po remoncie w Sydney.
08.1891
Okręt opuścił Australia Station i udał się na wody ojczyste.
1895
Okręt został przekształcony w hulk. Pełnił funkcję okrętu magazynowego w Devonport, z przydziałem jako tender dla ośrodka szkoleniowego HMS "Impregnable".
06.1924
Okręt został sprzedany dla Rogers & Co., Plymouth, z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
24.09.1873 - ?
Lieutenant & Commander Edward A. Bolitho
22.11.1876 - ?
Commander Oswald P. Tudor
02.10.1883 - 03.05.1887 (?)
Lieutenant & Commander John L. Marx
01.02.1887 - 17.12.1891
Commander Albert C. Allen
Ariel
1872
Złożenie zamówienia na okręt.
1872
Położenie stępki okrętu w stoczni Chatham Dockyard.
11.02.1872
Wodowanie okrętu.
07.1873
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Humphrys, Tennant & Co. i na próbach osiągnął moc 540 ihp.
04.07.1873
Okręt został wcielony do służby z przydziałem do West Africa Station.
1874
Okręt brał udział w szeregu operacji na rzece Kongo.
01.07.1876
Blokowanie Whydah, portu Dahomey.
26.07.1876
Korweta HMS "ACTIVE" przybyła z ujścia Nigru. Grupa desantowa, z bronią i rakietami, została przeniesiona na kanonierki HMS "CYGNET" i HMS "ARIEL", które popłynęły rzeką do Akado wraz z miejscowym parowcem "SULTAN OF SOKATO", aby podjąć karną akcję przeciwko miejscowym tubylcom za atak na angielski parowiec.
26.11.1877
Okręt został przydzielony do Straży Przybrzeżnej.
1879
Okręt był raportowany w Hull, jako tender dla fregaty HMS "ENDYMION".
12.08.1885
Okręy został doposażony w Millwall, dzień później udał się do Hull.
08.1889
Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji.
Znani dowódcy (przydziały)
04.07.1873 - ?
Lieutenant & Commander Orford Churchill
26.11.1877 - 03.02.1880
Lieutenant & Commander Henry H. Wilding
05.02.1880 - 18.10.1882
Lieutenant & Commander Francis W. Sanders
18.10.1882 - 30.06.1884
Lieutenant & Commander Charles R. Wood
03.07.1884 - ?
Lieutenant & Commander Henry M. C. Festing
Zephyr
1872
Złożenie zamówienia na okręt.
1872
Położenie stępki okrętu w stoczni Chatham Dockyard.
11.02.1872
Wodowanie okrętu.
06.1873
Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Humphrys, Tennant & Co. i na próbach osiągnął moc 534 ihp.
07.06.1873
Okręt został wcielony do służby z przydziałem do North America and West Indies.
1880
Okręt powrócił do kraju i został poddany remontowi w Sheerness.
06.10.1880
Okręt został wcielony do służby w Sheerness z przydziałem do China Station.
12.12.1883
Okręt został ponownie wcielony do służby w Hongkongu.
08.1889
Okręt został sprzedany dla George Rodriguez, Liverpool z przeznaczeniem do użycia jako jednostka rozbiórkowa.
1907
Jednostka została odsprzedana dla George Manuelle, London.
1910
Jednostka została ponownie odsprzedana. Nowym właścicielem został Cornish Salvage Co Ltd. (J Chenhalls, Manager) Cardiff.
15.01.1915
Statek służył jako jednostka rozbiórkowa w Lerwick.
Obraz pędzla Williama Fredericka Mitchella. Z zasobów National Maritime Museum, Greenwich, Londyn.
HMS Decoy
HMS "IRIS" oraz kanonierki HMS "DECOY" i HMS "BEACON" podczas blokady Damietta, w czasie wojny Anglii z Egiptem w 1882 r. Rysunek z The Illustrated London News z 7 października 1882 r.
HMS Decoy
Zdjęcie najprawdopodobniej z 1875 r.
HMS Decoy
HMS "ARGUS" i HMS "DECOY" podczas bombardowania Bootry. Rysunek z The Illustrated London News.
HMS Foam
Data zdjęcia nieznana. Z zasobów Imperial War Museums.
HMS Foam
Data zdjęcia nieznana. Zdjęcie z pocztówki.
HMS Goshawk
Data zdjęcia nieznana. Zdjęcie wykadrowane z fotografii z zasobów Naval History and Heritage Command.
HMS Goshawk
Data zdjęcia nieznana. Fotografia z pocztówki.
HMS Swinger
Obraz przedstawiający okręt w 1897 r. Z zasobów Imperial War Museums.
HMS Swinger
Data zdjęcia nieznana. Z zasobów Imperial War Museums.
HMS Swinger
Pocztówka przedstawiająca wodowanie okrętu.
HMS Coquette
Rysunek wykonany w Pembroke Dockyard, datowany na 3 lutego 1872 r. Z zasobów National Maritime Museum, Greenwich, Londyn
HMS Coquette
Rysunek pokładu górnego okrętu, datowany na 16 kwietnia 1872 r. Z zasobów National Maritime Museum, Greenwich, Londyn
HMS Coquette
Rysunek przekrojowy kadłuba okrętu, datowany na 16 kwietnia 1872 r. Z zasobów National Maritime Museum, Greenwich, Londyn