![]() |
![]() klasa: kanonierka śrubowa, kompozytowa kanonierka śrubowa, "gunvessel" |
|
Specyfikacja |
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
ALGERINE | Harland DYd | ?.?.1879 | 06.11.1880 | ?.?.1883 | Sprzedany w 1892 r. |
RAMBLER | Elder DYd | ?.?.1879 | 26.01.1880 | ?.?.1884 | Sprzedany w 1907 r. |
RANGER | Elder DYd | ?.?.1879 | 12.02.1880 | ?.?.1882 | Utylizowany w 1947 r. |
Dane taktyczno-techniczne |
Wymiary:
Wyporność | 835 ts |
Długość całkowita | brak danych |
Długość pomiędzy pionami | 47,85 m (157 ft 0 in) |
Szerokość | 8,99 m (29 ft 6 in) |
Zanurzenie średnie | 4,14 m (13 ft 7 in) |
Napęd:
Maszyny | 2-cylindrowa pozioma maszyna parowa z normalnie prowadzonymi korbowodami podwójnego rozprężania; 3 kotły parowe; 1 śruba |
Ożaglowanie | typu bark o nieznanej powierzchni; 3 maszty |
Moc indykowana (projektowa) | 810 ihp |
Prędkość (maszyna parowa) | 10,5 węzła |
Prędkość (żagle) | brak danych |
Paliwo | 110 ton węgla |
Zasięg | brak danych |
Uzbrojenie:
Początkowe | 1 działo 178 mm (7 in) 4½ ton MLR; 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 64 cwt MLR; 1 lekkie działo, 2 karabiny maszynowe (kartaczownice) |
Początkowe "RAMBLER" | 4 działa 20-funtowe (20 pdr ) RBL; 1 lekkie działo, 1 karabin maszynowy (kartaczownica) |
Modernizacja "RANGER", "ALGERINE" | 2 działa 127 mm (5 in) 40 cwt RBL; 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 64 cwt MLR; 1 lekkie działo, 2 karabiny maszynowe (kartaczownice) |
Ludzie:
Załoga | 100 oficerów i marynarzy |
Projekt |
Kanonierki typu "ALGERINE" zostały zaprojektowane przez Nathaniela Barnaby'ego, głównego konstruktora Royal Navy w 1879 r. Konstrukcyjnie były bardzo podobne do kanonierek typu "CONDOR", jednak z niewielkimi zmianami polegającymi na dodanie pomieszczeń (nadbudówek) na rufie i w części dziobowej. Miało to na celu poprawienie warunków bytowych załogi podczas działań w tropikach. Były to ostatnie kanonierki kompozytowe większego (klasy "gunvessel") wcielone do służby w Royal Navy, gdyż wybudowane później kanonierki typów "MARINER" i "DOLPHIN" były już na tyle duże i silnie uzbrojone, iż w trakcie ich budowy (lub tuż po oddaniu do służby) zaaprobowano zakwalifikowanie ich do klasy slupów. W brytyjskiej nomenklaturze występowały dwie klasy niewielkich okrętów artyleryjskich, które w polskiej nomenklaturze ogólnie nazywa się kanonierkami. Większe Brytyjczycy zaliczali do klasy "gunvessel", natomiast mniejsze do klasy "gunboat". Jeden z okrętów typu, HMS "RAMBLER" został ukończony jako okręt badawczy, z innym zestawem uzbrojenia.
Konstrukcja |
Kadłub
Kadłub tych okrętów był wykonany częściowo z drewna (poszycie) jaki i z żelaza (wewnętrzna struktura). Wyporność wynosiła 835 ts, długość pomiędzy pionami wynosiła 47,85 m (157 ft 0 in), szerokość liczyła 8,99 m (29 ft 6 in), natomiast zanurzenie wynosiło 4,14 m (13 ft 7 in). Kadłub był wyposażony w przedziały wodoszczelne. Konstrukcyjnie okręty te były bardzo podobne do kanonierek typu "CONDOR", jednak z niewielkimi zmianami polegającymi na dodanie pomieszczeń (nadbudówek) na rufie i w części dziobowej. Miało to na celu poprawienie warunków bytowych załogi podczas działań w tropikach. Marynarze mogli spać w gorące dni pod markizą rozciągniętą na górnym pokładzie. Kadłub był wykonany z mieszanych materiałów (kompozytowo), z poszyciem wykonanym z drewna i szkieletem wewnętrznym i wzmocnieniami z żelaza. Ożaglowanie było typu bark o nieznanej powierzchni na trzech masztach.
Opancerzenie
Okręty nie posiadały opancerzenia.
Uzbrojenie
Okręty uzbrojono początkowo w 1 działo 178 mm (7 in) 4½ ton MLR, 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 64 cwt MLR, 1 lekkie działo i 2 karabiny maszynowe (kartaczownice). Działo 7-calowe znajdowało się na śródokręciu na lawecie typu "pivot", działa 64-funtowe były umieszczone na dziobie i na rufie na lawetach ślizgowych, jako działa pościgowe. Podczas służby doszło do modernizacji uzbrojenia na HMS "RANGER" i HMS "ALGERINE". Działo 7-calowe zostało wymienione na 2 działa 127 mm (5 in) 40 cwt RBL, umieszczone na obu burtach, również na śródokręciu. HMS "RAMBLER" z racji tego, że został ukończony jako okręt badawczy, miał inny zestaw uzbrojenia. Ukończono go z zestawem składającym się z 4 dział 20-funtowych (20 pdr ) RBL, 1 lekkiego działa i 1 karabinu maszynowego (kartaczownicy).
Napęd
Okręty te otrzymały poziome maszyny parowe, najprawdopodobniej w odmianie z normalnie prowadzonymi korbowodami podwójnego rozprężania. Parę do silników wypracowywały 3 kotły. Projektowana prędkość miała wynosić 10,5 węzła przy mocy 810 ihp. Dane dotyczące mocy indykowanej osiąganych przez poszczególne jednostki można znaleźć w części dotyczącej przebiegu służby poszczególnych okrętów. Zapas paliwa wynosił 110 t. węgla. Okręty były wyposażone w ożaglowanie typu bark, najprawdopodobniej nie przekraczały pod żaglami 12 węzłów. Śruba napędowa nie była unoszona, więc stawiała opór podczas rejsu wyłącznie pod żaglami.
Służba |
Algerine
1878 | Złożenie zamówienia na okręt. |
1879 | Położenie stępki okrętu w stoczni Harland & Wolff, Belfast pod numerem stoczniowym 131. |
06.11.1880 | Wodowanie okrętu. |
1881 | Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy Laird Brothers i na próbach osiągnął moc 750 ihp. Koszt wyniósł 25 896 funtów za kadłub i 10 559 funtów za maszyny. |
03.11.1881 | Wcielenie okrętu do służby czynnej z przydziałem do Cape of Good Hope and West Coast of Africa Station, gdzie miał zluzować kanonierkę HMS "FLIRT". |
10.05.1892 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
03.11.1881 - 12.03.1883 | Commander George W. Allen (Cape of Good Hope and West Coast of Africa Station) |
15.03.1883 - 1886 | Commander Arthur G. Fullerton |
Rambler
1879 | Położenie stępki okrętu w stoczni John Elder & Company, Fairfield pod numerem stoczniowym 227. |
26.01.1880 | Wodowanie okrętu. |
1884 | Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu jako okrętu badawczego. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy John Elder & Company, Fairfield i na próbach osiągnął moc 690 ihp. Koszt wyniósł 26 625 funtów za kadłub i 10 413 funtów za maszyny. |
11.11.1884 | Okręt został wcielony do służby w Chatham. Po wcieleniu okręt prowadził szeroko zakrojone badania na Morzu Czerwonym i Dalekim Wschodzie. |
1886 | Okręt został skierowany do China Station. |
01.02.1889 | Okręt został ponownie wcielony do służby w Hongkongu. |
10.1889 - 04.1890 | W tym okresie okręt prowadził badania na wodach Australii Zachodniej. |
1897 | Okręt wziął udział w badaniu cieśniny Belle Isle na Atlantyku. |
11.1899 - 06.1900 | Marynarze z okrętu dołączyły do brygady piechoty morskiej składającej się głównie z członków załogi krążownika pancernopokładowego HMS "DORIS". Brygada wzięła udział w bitwach pod Graspan i Magersfontein, podczas wojny burskiej. |
30.12.1900 | Okręt zawinął do Port Side, opuścił go dwa dni później. |
05.1902 | Okręt wrócił z powrotem do China Station. |
23.01.1907 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
12.09.1885 - 31.01.1889 | Commander William U. Moore |
01.02.1889 - 09.07.1889 | Captain Foley C. P. Vereker |
04.11.1897 - ? | Commander Herbert E. P. Cust |
08.03.1901 - 01.02.1904 (?) | Captain Morris H. Smyth |
01.12.1903 - 31.07.1906 | Commander Charles E. Monro |
Ranger
1879 | Położenie stępki okrętu w stoczni John Elder & Company, Fairfield pod numerem stoczniowym 228. |
12.02.1880 | Wodowanie okrętu. |
1881 | Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu jako okrętu badawczego. Okręt został wyposażony w maszynę parową firmy John Elder & Company, Fairfield i na próbach osiągnął moc 760 ihp. Koszt wyniósł 26 558 funtów za kadłub i 10 710 funtów za maszyny. |
08.03.1881 | Wcielenie okrętu do służby i skierowanie go do East Indies Station. |
1883 - 1885 | Okręt brał udział w działaniach poczas wojny sudańskiej, w tym w obronie Suakin nad Morzem Czerwonym. |
01.11.1887 | Okręt został ponownie wcielony do służby po remoncie w Bombaju. |
10.02.1890 | Okręt przybywa do Aden. |
07.11.1890 | Okręt został zdjęty ze służby czynnej. |
24.09.1892 | Okręt został sprzedany dla Liverpool Salvage Association, Liverpool do konwersji na okręt do prac rozbiórkowych, z zachowaniem nazwy. |
1902 | Na okręcie wymieniono maszyny na potrójnego rozprężania (TE). Prace wykonano w Workman Clark & Co Ltd., Belfast. |
04.04.1907 | Okręt rozpoczął pracę przy części dziobowej statku SS "SUEVIC". |
25.04.1908 | Okręt był odpowiedzialny za udane uratowanie krążownika HMS "GLADIATOR" po zderzeniu okrętu z amerykańskim parowcem SS "ST. PAUL", podczas którego okręt zatonął na wyspie Wight. HMS "GLADIATOR" osiadł na prawej burcie w płytkiej wodzie w pobliżu fortu Victoria. Prace ratownicze rozpoczęły się niemal natychmiast, ale wyprostowanie okrętu, zwodowanie go z powrotem i odholowanie z powrotem do Portsmouth trwało ponad pięć miesięcy. |
02.06.1914 | Okręt pomógł w uratowaniu statku SS "HAVERFORD", który wszedł na brzeg w pobliżu Queenstown. Nurkowie zbadali kadłub statku i dokonali napraw, które wraz z pompami umieszczonymi na pokładzie pozwoliły na uratowanie statku. |
11.1914 - 1919 | Okręt został ponownie wcielony do Royal Navy, jako statek ratowniczy. Opłaty za czarter brutto wynosiły 150 funtów dziennie do 28 lutego 1915 r., 125 funtów dziennie do 31 marca 1916 r., 100 funtów dziennie do 17 stycznia 1917 r., a następnie 33 funtów 10 szylingów dziennie. Przez część czasu do 1919 r. był wykorzystywany jako hulk amunicyjny. |
03.02.1915 | W dzienniku okrętowym zapisano zdjęcie ze stanu marynarza Jamesa Sutherland - utonął (brak rangi oraz innych danych) |
30.06.1915 | Okręt jest raportowany w Portsmouth. |
31.08.1917 | W dzienniku okrętowym zapisano zdjęcie ze stanu trzech marynarzy. Thomas anderson, James Tierney i George Gale stracili życie podczas wypadku przy pracach rozbiórkowych. Stało się to w następujących okolicznościach - 31 sierpnia 1917 r., podczas operacji na pokładzie parowca "GREAT CITY", którego ładownie były znane z występowania dużego ładunku gazu powstającego w wyniku rozkładu ziarna, jeden z marynarzy zauważył, że niektóre kawałki drewna unoszą się w kierunku pompy i wbrew surowym poleceniom, zszedł na dół, aby usunąć śmieci, aby zapobiec zadławieniu się pompy. Podczas tego czynu stracił przytomność w wyniku działania gazu i wpadł do wody. Anderson, który wcześniej ucierpiał z powodu zatrucia gazem, a zatem znał wagę ryzyka, natychmiast poszedł mu z pomocą i udało mu się go przytrzymać w oczekiwaniu na linę, ale zanim to udało mu się dotrzeć do niej on też stracił przytomność i wpadł do wody. Tierney i Gale również ruszyli na ratunek, ale z identycznym skutkiem. Wszyscy trzej pośmiertnie zostali odznaczeniu Edward Medal. |
15.10.1918 - 23.10.1918 | Okręt uczestniczył w pracach naprawczych na okręcie zaopatrzeniowym HMS "CARRIGAN HEAD". Marynarze wymieniali m.in. deskowanie pokładu. |
1925 | Okręt zmienił właściciela, którym stał się Liverpool & Glasgow Salvage Association, Liverpool. |
08.11.1931 | Okręt uczestniczył w akcji ratowniczej trawlera parowego "CEVIC", który utknął na mieliźnie w Sound of Islay. Statek został ściągnięty ze skał i został zacumowany wraz ze "RANGER" w Port Askaig, Islay. |
28.03.1932 | Marynarze z okrętu uczestniczyli w gaszeniu ognia na pokładzie parowca "MARIE MOLLER". |
30.06.1939 - 09.1939 | Okręt uczestniczył w pracach rozbiórkowych zatopionego okrętu podwodnego HMS "THETIS". |
08.02.1941 | Okręt przybył do Eriskay, aby pomóc parowcowi linii Harrison Line SS "POLITYK", który osiadł na mieliźnie, ale uratowanie statku okazało się niemożliwe. |
12.11.1941 | W dzienniku okrętowym zapisano zdjęcie z listy załogi strażaka Patricka Josepha Brennana, który zmarł na zapalenie płuc. |
06.1947 | Okręt wziął udział w akcji ratowniczej parowca SS "DUN AENGUS", który utknął na mieliźnie u brzegów wyspy Aran. Siedem przebić kadłuba naprawiono za pomocą łat cementowych. |
03.09.1953 | Ostatnią akcją w której wziął udział "RANGER" była pomoc dla liniowca Lamport i Holt, SS "RAEBURN", który wszedł na mieliznę w Bristol Channel. |
1954 | Okręt został utylizowany w pierwszej połowie roku w Salthouse Dock, Liverpool przez firmę Henry Bath & Son Ltd. |
Znani dowódcy (przydziały)
21.03.1884 - ? | Commander John P. Pipon |
06.01.1887 - ? | Commander Samuel A. Johnson |
11.1914 - ? | Captain Frederick Young (Association's Chief Salvage Officer) |
Galeria |
- Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik, eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Rif Winfield (2014). British Warship of the Age of Sail 1817 - 1863. Seaforth Publishing.
- Wikipedia, The Dreadnought Project oraz inne strony internetowe.