 6-działowa kanonierka śrubowa I klasy zaprojektowana przez John'a Finchama. Miała kadłub wykonany z drewna i była jedną z pierwszych kanonierek zaprojektowanych z wykorzystaniem napędu śrubowego. |
 Kraj: Wielka Brytaniaklasa: klasa: kanonierka śrubowa, drewniana kanonierka śrubowa, "gunvessel" |
|
Specyfikacja |
| Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
| RIFLEMAN | Portsmouth DYd | ?.07.1845 | 10.08.1846 | 01.07.1848 | Sprzedany w 1869 r. |
| SEPOY | Portsmouth DYd | Zawieszony 09.09.1846 r.; anulowany 22.05.1849 r. | |||
| COSSACK | Portsmouth DYd | Zawieszony 09.09.1846 r.; anulowany 22.05.1849 r. | |||
Dane taktyczno-techniczne |
Wymiary:
| Wyporność | 565 ton angielskich (lub 624 ton angielskich wg. innych źródeł) |
| Tonaż | 482 81/94 bm |
| Długość pokładu działowego | 45,72 m (150 ft 0 in) |
| Długość stępki dla obliczeń tonażu | 40,41 m (132 ft 7 in) |
| Szerokość całkowita | 8,08 m (26 ft 6 in) |
| Szerokość do obliczeń tonażu | 7,98 m (26 ft 2 in) |
| Głębokość | 4,72 m (15 ft 6 in) |
| Zanurzenie | brak danych |
Napęd:
| Maszyny | 2-cylindrowa pozioma maszyna parowa z normalnie prowadzonymi korbowodami pojedynczego rozprężania z przekładnią przyspieszającą firmy Miller, Ravenhill & Co. (po przebudowie 2-cylindrowa maszyna parowa VOE (vertical oscillating geared) pojedynczego rozprężania tej samej firmy); nieznana liczba kotłów, 1 śruba |
| Ożaglowanie | typu bryg o nieustalonej powierzchni |
| Moc nominalna | 202 nhp (po przebudowie 100 nhp) |
| Moc indykowana (projektowana) | 350 ihp (po przebudowie 188 ihp) |
| Prędkość (maszyna parowa) | 9,5 węzła (po przebudowie 8 węzłów) |
| Prędkość (żagle) | brak danych |
| Paliwo | brak danych |
| Zasięg | brak danych |
Uzbrojenie:
| Początkowe | 2 działa 254 mm (10 in) 85 cwt / 9 ft SBML, 4 działa 32-funtowe (32 pdr) 25 cwt / 6 ft SBML |
Ludzie:
| Załoga | 80 (?) oficerów i marynarzy |
Projekt |
16 maja 1845 r. Admiralicja przekazała instrukcje dla Głównego Konstruktora w sprawie zaprojektowania śrubowych wersji kanonierek I klasy, w odmianach z kadłubami żelaznymi i drewnianymi. 22 maja tego samego roku wpłynęło z Admiralicji podobne zapotrzebowanie, tym razem jednak dotyczące zaprojektowania kanonierek II klasy. W obu klasach zaprojektowano dwie kanonierki, po jednej z kadłubem wykonanym z żelaza i z drewna. Linie kadłubów tych okrętów różniły się rufą, kanonierki z drewnianymi kadłubami miały tradycyjne, pełne kształty rufy, natomiast żelaznokadłubowe zostały wyposażone w rufy o zmodyfikowanym kształcie zaprojektowanym dla osiągania wyższych prędkości przy użyciu napędu śrubowego. W wyniku prób przeprowadzonych w 1847 r. wykazano znacznie lepsze osiągi okrętów z eksperymentalną rufą, więc oba drewniane okręty zmodyfikowano i wyposażono w podobne rufy.
HMS "RIFLEMAN" był właśnie jedną z tych kanonierek. Został zamówiony oficjalnie 23 maja 1845 r. dzień po zaaprobowaniu zbiorczego zapotrzebowania na dwie kanonierki I klasy. Miał kadłub wykonany z drewna i początkowo tradycyjny, pełny kształt rufy. Został zbudowany w suchym doku. Z polecenia Admiralicji został przebudowany 7 stycznia 1848 r. (jeszcze przed oddaniem do służby). Jego rufa została zmieniona na podobieństwo tej, jaką zastosowano w budowanym równolegle, żelaznokadłubowym HMS "SHARPSHOOTER". Na okręcie dokonano także wymiany maszyny napędowej na nowocześniejszą, jednakże również zbudowaną przez Miller, Ravenhill & Co. Stara maszyna napędowa została decyzją Admiralicji z dnia 26 października 1848 r. zamontowana na slupie HMS "ARCHER".
Zamówiono jeszcze dwa okręty tego samego typu. Zamówienie spłynęło 22 marca 1846 r., rozpoczęto gromadzenie materiałów, jednak 9 września 1846 r. oba okręty (HMS "SEPOY" i HMS "COSSACK") zostały zawieszone. Ostatecznie anulowano oba okręty 22 maja 1849 r.
W 1854 r. okręt został przeklasyfikowany na slup III klasy. Na podstawie tego samego projektu (nieco zmodyfikowanego) zbudowano zamówione 26 marca 1856 r. slupy HMS "ARCHER" i HMS "PARTHIAN".
Konstrukcja |
Kadłub
Wyporność okrętu wynosiła 205 ts. Tonaż liczył 301 44/94 bm. Długość pokładu działowego wynosiła 39,62 m (130 ft 0 in), natomiast szerokość 6,71 m (22 ft 0 in). Nie ma danych na temat zanurzenia. Okręty miały jeden wąski komin i ożaglowanie pomocnicze nieznanego typu na 2 masztach. Kadłub okrętu był wykonany z drewna (w przeciwieństwie do budowanego równolegle żelaznokadłubowego HMS "MINX"). Miał również tradycyjny kształt rufy o pełnych kształtach. Po próbach w 1847 r. wykazano iż eksperymentalny kształt rufy zastosowany w HMS "SHARPSHOOTER" pozwala na osiąganie większych prędkości i zwiększa manewrowość. Zdecydowano więc iż HMS "TEAZER" jak i drewnianokadłubowa kanonierka I klasy HMS "RIFLEMAN" zostaną przebudowane (w 1848 r.) jeszcze przed oddaniem do służby i wyposażone w nowe rufy. Podczas przebudowy wymieniono również na okręcie maszyny napędowe.
Opancerzenie
Okręty nie posiadały opancerzenia.
Uzbrojenie
Okręt były uzbrojony w 2 działa 254 mm (10 in) 85 cwt / 9 ft SBML oraz w 4 działa 32-funtowe (32 pdr) 25 cwt / 6 ft SBML. Jednak istnieją tutaj rozbieżności. Można znaleźć również informację iż zamiast jednego z dział 10-calowych było zamontowane działo 56-funtowe (56 pdr) 85 cwt. Nie ma danych na temat rozmieszczenia dział na okręcie, jednak analizując model kadłuba kanonierki można wywnioskować, iż działa 10-calowe znajdowały się po jednym na dziobie i na rufie, mogły być przemieszczane na obie burty w zależności od potrzeb. Działa 32-funtowe znajdowały się na lawetach ślizgowych, po dwa na każdej z burt.
Napęd
Okręt został wyposażony w 2-cylindrową poziomą maszyną parową z normalnie prowadzonymi korbowodami pojedynczego rozprężania z przekładnią przyspieszającą firmy Miller, Ravenhill & Co.. Cylindry miały średnicę 1,17 m (46 in) i skok 0,91 m (3 ft). Parę o ciśnieniu 7 psi dostarczała nieznana liczba kotłów. Nominalna moc projektowana wynosiła 202 nhp. Projektowana moc indykowana wynosiła 350 ihp co miało pozwalać na osiągnięcie 9,5 węzła przy wykorzystaniu maszyny parowej. Podczas prób maszyna osiągnęła 367 ihp co pozwoliło na osiągnięcie 9,499 węzła. Okręt był wyposażony w ożaglowanie typu bryg (najprawdopodobniej) o nieznanej powierzchni na dwóch masztach.
Zgodnie z decyzją z 7 stycznia 1848 r. okręt został poddany przebudowie. Oprócz zmiany kształtu rufy na okręcie dokonano wymiany maszyny parowej na nowocześniejszą. Zamontowano 2-cylindrową maszynę parową typu VOE (vertical oscillating geared) wyprodukowaną również przez Miller, Ravenhill & Co. Maszyna ta miała moc nominalną 100 nhp, moc indykowaną 188 ihp co pozwalało na osiągnięcie 8 węzłów. Cylindry miały 0,86 m (34 in) średnicy natomiast skok wynosił 0,84 m (2 ft 9 in). Na próbach z nową maszyną osiągnięto moc 188 ihp i prędkość 8,011 węzła. Ciśnienie robocze nowej maszyny wynosiło 10 psi. Stara maszyna napędowa została decyzją Admiralicji z dnia 26 października 1848 r. zamontowana na slupie HMS "ARCHER".
Służba |
| 23.05.1845 | Zatwierdzenie okrętu do budowy. |
| 07.1845 | Położenie stępki okrętu w stoczni Portsmouth Dockyard. |
| 10.08.1846 | Wodowanie okrętu. |
| 01.07.1848 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt wyniósł 11 776 funtów za kadłub, 6301 funtów za maszyny i 3460 za wyposażenie. |
| 14.07.1848 | Okręt został wcielony do służby z przydziałem do Western Squadron Sir Charles'a Napiera. |
| 05.1849 | Okręt został skierowany do wschodniego wybrzeża Ameryki Południowej. Zajmował się tam głównie poszukiwaniem statków niewolniczych. |
| 28.06.1849 | Okręt przechwycił brazylijską brygantynę niewolniczą "TURAM". |
| 12.12.1849 | Wraz ze slupem parowym HMS "CORMORANT" przechwycił po pościgu i zajął brazylijski bark niewolniczy "ASTREA". Na statku odnaleziono 750 niewolników, z których wkrótce zmarło 70. |
| 10.01.1850 | Okręt na pozycji lat. 23° 56' S., long. 45° 55' przechwycił brazylijski parowy bark "PAQUETE DE SANTOS" (Jaoquim Peixoto Guimaraes - Master, Francisco Goncalves Lages - właściciel), podjerzany o przewożenie niewolników. Na pokładzie okrętu znajdowało się 14 członków załogi, jednak żadnych niewolników. Statek został zajęty i odprowadzony na St. Helena. |
| 03.05.1850 | Okręt przechwycił kolejny brazylijski statek niewolniczy, szkuner "CINCO IRMAOS" (Joao Richardo, Master). |
| 05.10.1850 | Okręt był raportowany w drodze do Rio z River Plate. W tym samym roku okręt wziął udział w pościgu za statkiem niewolniczym "ESMERALDA" u wybrzeży Brazylii. Jednakże statek zdołał umknąć pościgowi i wysadzić na brzeg niewolników nieopodal Rio de Janeiro. |
| 10.02.1851 | Okręt znajdował się w Rio de Janeiro. |
| 1854 | Okręt został przeklasyfikowany na slup III klasy. |
| 30.03.1857 | Okręt cumował tego dnia w Buenos Ayres. |
| 14.09.1857 | Okręt został zdjęty ze służby w Woolwich. |
| 10.1858 | Okręt został zadokowany w Woolwich w celu remontu. Podczas oględzin okrętu stwierdzono poważne zużycie drewnianego kadłuba. |
| 11.1858 - 12.1859 | Zdecydowano się na poważny remont. Zdemontowano maszyny napędowe i niemal w całości wymieniono poszycie kadłuba i niektóre wręgi. |
| 11.1861 - 01.1862 | Okręt przeszedł adaptację do nowej roli jako jednostka badawcza. |
| 14.11.1861 | Okręt został ponownie wcielony do służby z przydziałem do China Station. |
| 18.06.1862 | Okręt był raportowany w Singapurze. |
| 21.01.1864 | Okręt ponownie znajdował się w porcie w Singapurze. |
| 24.11.1864 | Okręt przyszedł z pomocą francuskiemu parowcowi "HYDASPE", który wpadł na skały w Pan Shoal, Riau Straits, 25 mil od Singapuru. |
| 1865 | Okręt został wycofany ze służby. |
| 01.04.1866 | Okręt został ponownie wcielony do służby. |
| 09.1867 | Okręt zdjęto ze służbym, tym razem już ostatecznie. |
| 18.11.1869 | Okręt został sprzedany w Hongkongu w celu utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 05.07.1848 - 25.04.1850 | Lieutenant & Commander Stephen Smith Lowther Crofton |
| 25.04.1850 - 05.11.1850 | Lieutenant & Commander John Powell Branch |
| 05.11.1850 - 24.10.1853 | Lieutenant & Commander Richard Henry Dalton |
| 24.10.1853 - 14.09.1857 | Lieutenant & Commander Henry Christian |
| 14.11.1861 - 03.1864 | Master John William Reid |
| 03.1864 - 1865 | John Ward |
| 01.04.1866 - 09.1867 | Navigating Lieutnant John Reed |
Galeria |
Źródła:
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Rif Winfield (2014). British Warship of the Age of Sail 1817 - 1863. Seaforth Publishing.
- Wikipedia, The Dreadnought Project oraz inne strony internetowe.
