Staunch (1867)

HMS StaunchKanonierka HMS "STAUNCH" była prototypem nowej klasy jednostek zwanych od nazwy konstruktora kanonierkami Rendela. W brytyjskiej literaturze zwane były również jako "flatiron gunboat" (kanonierkami żelazkowymi, lub przypominającymi żelazko" z racji charakterystycznego kształtu.
Kraj: Wielka Brytania
klasa: kanonierka śrubowa, żelazna kanonierka przybrzeżna, kanonierka Rendela, "gunboat"

Specyfikacja

Nazwa okrętu Stocznia Położenie stępki Wodowanie Ukończenie budowy Los okrętu
STAUNCH Mitchell DYd 17.06.1867 04.12.1867 ?.?.1868 Sprzedany w 1904 r.

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Wyporność 184 ts
Tonaż 200 bm
Długość 22,86 m (75 ft 0 in) 
Szerokość 7,62 m (25 ft 0 in)
Głębokość 1,98 m (6 ft 6 in)
Zanurzenie - dziób 1,78 m (5 ft 10 in)
Zanurzenie - rufa 1,98 m (6 ft 6 in)

Napęd:

Maszyny Dwie 2-cylindrowe maszyny parowe z powrotnymi korbowodami pojedynczego rozprężania firmy Stephenson & Co.; nieznana liczba kotłów; 2 śruby
Moc nominalna 25 nhp
Moc indykowana 134 ihp
Prędkość 7,654 węzła
Paliwo brak danych
Zasięg brak danych

Uzbrojenie:

Początkowe 1 działo 229 mm (9 in) 12 ton Armstrong MLR

Ludzie:

Załoga 31 oficerów i marynarzy

Projekt

Kanonierki typu Rendela albo zgodnie z angielską nomenklaturą "flatiron coastal gunboats" (pol. przybrzeżne kanonierki żelazkowe) były nową klasą niewielkich okrętów artyleryjskich w Royal Navy. Najwcześniej zbudowanym okrętem tej klasy był właśnie HMS "STAUNCH", który został zwodowany w 1867 r. Trzy lata później został zwodowany kolejny przedstawiciel tej klasy: HMS "PLUCKY". Projekt tych okrętów wyszedł z deski kreślarskiej brytyjskiego konstruktora George’a Rendela. W 1867 roku firma Sir W G Armstrong & Company podpisała umowę z lokalnym stoczniowcem, dr. Charlesem Mitchellem, na mocy którego stocznia Mitchell będzie budować okręty wojenne, a firma Armstrong dostarczy uzbrojenie. George Rendel został odpowiedzialny za nowe przedsięwzięcie, a jednostki zaprojektowane pod jego kierownictwem były oparte na małej jednostce używanej przez fabrykę Armstronga do testowania ciężkiej broni. Z pomocą wiodącego eksperta w dziedzinie uzbrojenia, admirała Sir Astleya Cooper-Key, Rendel zamienił te jednostki w okręt przeznaczony do defensywnych operacji przybrzeżnych.

W założeniach okręty tej klasy miały mieć nie więcej niż 250 t. wyporności. Charakterystyczną cechą tych okrętów było uzbrojenie, na które składała się stanowiła umieszczona na dziobie pojedyncza ciężka armata, zazwyczaj kalibru 254 – 305 mm (10 – 12 cali). Celowanie odbywało się całym okrętem, armata była tak ciężka, że nie mogła być umieszczona w obrotowej wieży, ponieważ zagrażałoby to stabilności niewielkiego okrętu. Typowo kanonierki te nie były opancerzone. Okręty miały dwie śruby, co w połączeniu z małym zanurzeniem sprawiało, że były bardzo zwrotne, ale charakteryzowały się niską dzielnością morską. Prędkość maksymalna wynosiła do 9 węzłów, ale mogły być holowane ze znacznie większą prędkością. Załogę stanowiło 30-40 marynarzy. 

Kanonierki projektu Rendela były budowane zarówno dla marynarki brytyjskiej, jak i na eksport. Okręty wzorowane na nich zaczęły być zaś budowane przez różne państwa. Stały się one popularne szczególnie z powodu, jak się początkowo wydawało, dobrego połączenia armat dużego kalibru (niektóre wyposażone były nawet w armaty 15, lub 16-calowe) z niewielkimi i tanimi okrętami. Ich rolę określano wręcz jako pływająca laweta dla ciężkiego działa. Ochronę miały im dawać małe rozmiary i małe zanurzenie, dzięki któremu mogły operować na płytszych akwenach przy brzegach, niedostępnych dla ciężkich okrętów. W praktyce jednak okazało się, że jako okręty obrony brzegowej mogły one być używane tylko w idealnych warunkach pogodowych przy braku fali i były praktycznie bezużyteczne przeciwko ruchomym celom. Doświadczenia bojowe (bitwa pod Fuzhou czy bitwa pod Weihaiwei) pokazały, że kanonierki tego typu nie stanowiły żadnego zagrożenia dla większych od nich krążowników, które mogły je łatwo wymanewrować i zasypać ogniem z większej ilości armat. O ile ich użycie w roli defensywnej zakończyło się fiaskiem, wielokrotnie były używane z dużym sukcesem w roli ofensywnej, do bombardowania naziemnych pozycji przeciwnika. Użycie ich w tej roli wymagało przynajmniej lokalnego panowania na morzu przez siły, które ich używały, ale w tej roli były używane wielokrotnie i bardzo skutecznie jeszcze w okresie I wojny światowej, a wcześniej np. w 1890 r. w Argentynie w czasie powstania antyrządowego czy przez marynarkę grecką w 1897 r. w czasie wojny grecko-tureckiej.

Konstrukcja

Służba

17.06.1867 Położenie stępki okrętu w stoczni Charles Mitchell & Co. Lowe Walker, Tyne z numerem stoczniowym 160.
04.12.1867 Wodowanie okrętu.
1868 Ukończenie budowy i wyposażanie okrętu. Koszt budowy okrętu wyniósł 6719 funtów.
1870 Okręt był raportowany w Portsmouth, jako tender dla ośrodka szkoleniowego Royal Navy HMS "Excellent". Do samego końca kariery okręt znajdował się właśnie w Portsmouth, był poddawany różnego rodzaju testom i używany do szkolenia. 
1904 Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do wykorzystania jako barka paliwowa. 

Galeria

- Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik, eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Rif Winfield (2014). British Warship of the Age of Sail 1817 - 1863. Seaforth Publishing.
- Wikipedia, The Dreadnought Project oraz inne strony internetowe.