Handy (1882)

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Napęd:

Uzbrojenie:

Ludzie:

Projekt

Kanonierki typu Rendela albo zgodnie z angielską nomenklaturą "flatiron coastal gunboats" (pol. przybrzeżne kanonierki żelazkowe) były nową klasą niewielkich okrętów artyleryjskich w Royal Navy. Najwcześniej zbudowanym okrętem tej klasy był właśnie HMS "STAUNCH", który został zwodowany w 1867 r. Projekt tego okrętu wyszedł z deski kreślarskiej brytyjskiego konstruktora George’a Rendela. W 1867 roku firma Sir W G Armstrong & Company podpisała umowę z lokalnym stoczniowcem, dr. Charlesem Mitchellem, na mocy którego stocznia Mitchell będzie budować okręty wojenne, a firma Armstrong dostarczy uzbrojenie. George Rendel został odpowiedzialny za nowe przedsięwzięcie, a jednostki zaprojektowane pod jego kierownictwem były oparte na małej jednostce używanej przez fabrykę Armstronga do testowania ciężkiej broni. Z pomocą wiodącego eksperta w dziedzinie uzbrojenia, admirała Sir Astleya Cooper-Key, Rendel zamienił te jednostki w okręt przeznaczony do defensywnych operacji przybrzeżnych.

W założeniach okręty tej klasy miały mieć nie więcej niż 250 t. wyporności. Charakterystyczną cechą tych okrętów było uzbrojenie, na które składała się stanowiła umieszczona na dziobie pojedyncza ciężka armata, zazwyczaj kalibru 254 – 305 mm (10 – 12 cali). Celowanie odbywało się całym okrętem, armata była tak ciężka, że nie mogła być umieszczona w obrotowej wieży, ponieważ zagrażałoby to stabilności niewielkiego okrętu. Typowo kanonierki te nie były opancerzone. Okręty miały dwie śruby, co w połączeniu z małym zanurzeniem sprawiało, że były bardzo zwrotne, ale charakteryzowały się niską dzielnością morską. Prędkość maksymalna wynosiła do 9 węzłów, ale mogły być holowane ze znacznie większą prędkością. Załogę stanowiło 30-40 marynarzy. 

Kanonierki projektu Rendela były budowane zarówno dla marynarki brytyjskiej, jak i na eksport. Okręty wzorowane na nich zaczęły być zaś budowane przez różne państwa. Stały się one popularne szczególnie z powodu, jak się początkowo wydawało, dobrego połączenia armat dużego kalibru (niektóre wyposażone były nawet w armaty 15, lub 16-calowe) z niewielkimi i tanimi okrętami. Ich rolę określano wręcz jako pływająca laweta dla ciężkiego działa. Ochronę miały im dawać małe rozmiary i małe zanurzenie, dzięki któremu mogły operować na płytszych akwenach przy brzegach, niedostępnych dla ciężkich okrętów. W praktyce jednak okazało się, że jako okręty obrony brzegowej mogły one być używane tylko w idealnych warunkach pogodowych przy braku fali i były praktycznie bezużyteczne przeciwko ruchomym celom. Doświadczenia bojowe (bitwa pod Fuzhou czy bitwa pod Weihaiwei) pokazały, że kanonierki tego typu nie stanowiły żadnego zagrożenia dla większych od nich krążowników, które mogły je łatwo wymanewrować i zasypać ogniem z większej ilości armat. O ile ich użycie w roli defensywnej zakończyło się fiaskiem, wielokrotnie były używane z dużym sukcesem w roli ofensywnej, do bombardowania naziemnych pozycji przeciwnika. Użycie ich w tej roli wymagało przynajmniej lokalnego panowania na morzu przez siły, które ich używały, ale w tej roli były używane wielokrotnie i bardzo skutecznie jeszcze w okresie I wojny światowej, a wcześniej np. w 1890 r. w Argentynie w czasie powstania antyrządowego czy przez marynarkę grecką w 1897 r. w czasie wojny grecko-tureckiej.

Po pozytywnych testach i wnioskach z eksploatacji kanonierek HMS HMS "STAUNCH" i HMS "PLUCKY" Admiralicja zdecydowała się zamówić większą serię jednostek tej klasy. Były to kanonierki typu "ANT". Poczynając od 1876 r. rozpoczęto budowę kanonierek typu "MEDINA", o hybrydowej budowie wykorzystującej pomocnicze ożaglowanie typu barkentyna. Po tych okrętach zbudowano jeszcze cztery klasyczne kanonierki Rendela, powtarzając projekt okrętów typu "ANT" (podtyp "GADFLY"). W 1878 r. zamówiono również dwie kolejne kanonierki, składające się na typ "BOUNCER". Kanonierka HMS "HANDY" została zamówiona przez produkującą uzbrojenie firmę Armstrong w stoczni Charles Mitchell & Co Ltd, Walker, Newcastle upon Tyne w celu przetestowania działa 343 mm (13,5 in), takiego jakie montowano później na pancernikach typu "ROYAL SOVEREIGN". Po zakończeniu testów został zakupiony przez Royal Navy w 1884 r. (lub pod koniec 1883 r.). Po zakupie na okręcie wymieniono uzbrojenie na bardziej odpowiadające rozmiarom tego niewielkiego okrętu. 

Konstrukcja

Służba

Galeria