Zamówione w 1887 r. przez India Office torpedowce zostały zbudowane w trzech stoczniach i konstrukcyjnie stanowiły modernizację torpedowców typu 125-stopowych "125-footers". Ostatecznie nie trafiły do Royal India Marine (RIM) i zostały przejęte przez Royal Navy w 1892 r.
Kraj: Wielka Brytania klasa: torpedowce |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
TB 100 (ex. TB 1; BALUCHI) | Thornycroft DYd | ?.?.1887 | ?.?.1888 | ?.?.1888 | Sprzedany w 1908 r. |
TB 101 (ex. TB 7; GHURKA) | Hanna, Donald & Wilson DYd | ?.?.1887 | ?.?.1888 | ?.?.1888 | Sprzedany w 1920 r. |
TB 102 (ex. TB 2; KAHREN) | Thornycroft DYd | ?.?.1887 | 24.09.1888 | ?.?.1888 | Sprzedany w 1909 r. |
TB 103 (ex. TB 3; PATHAN) | Thornycroft DYd | ?.?.1887 | 23.10.1888 | ?.?.1888 | Sprzedany w 1909 r. |
TB 104 (ex. TB 4; MAHRATTA) | White DYd | ?.?.1887 | ?.?.1889 | ?.?.1889 | Sprzedany w 1920 r. |
TB 105 (ex. TB 5; SIKH) | White DYd | ?.?.1887 | ?.?.1889 | ?.?.1889 | Sprzedany w 1920 r. |
TB 106 (ex. TB 6; RAJPUT) | White DYd | ?.?.1887 | ?.?.1889 | ?.?.1889 | Sprzedany w 1910 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność normalna | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 96 t.; "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 95 t.; "TB 101": 92 t. |
Wyporność pełna | brak danych |
Długość całkowita | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 41,03 m (134 ft 7½ in); "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 41,15 m (135 ft 0 in); "TB 101": 41,15 m (135 ft 0 in) |
Długość pomiędzy pionami | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 40,73 m (133 ft 7½ in); "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 39,62 m (130 ft 0 in); "TB 101": 39,62 m (130 ft 0 in) |
Szerokość | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 4,50 m (14 ft 9 in); "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 4,42 m (14 ft 6 in); "TB 101": 4,27 m (14 ft 0 in) |
Zanurzenie | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 2,13 m (7 ft 0 in); "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 2,29 m (7 ft 6 in); "TB 101": 2,13 m (7 ft 0 in) |
Napęd:
Maszyny | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 2-cylindrowa maszyna parowa typu HCE; 2 kotły parowe wodnorurkowe Thornycroft; 1 śruba "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 2-cylindrowa maszyna parowa typu HCE; 2 kotły parowe lokomotywowe; 1 śruba "TB 101": 2-cylindrowa maszyna parowa typu HCE; 2 kotły parowe lokomotywowe; 1 śruba |
Moc indykowana | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 1260 ihp "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 1000 ihp "TB 101": 1000 ihp |
Prędkość | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 23 węzły "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 22 węzły "TB 101": 21,5 węzła |
Paliwo | "TB 100", "TB 102", "TB 103": 20 t. węgla; "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 18 t. węgla; "TB 101": brak danych |
Zasięg | "TB 104", "TB 105"; "TB 106": 3150 mil morskich przy prędkości 10 węzłów; pozostałe: brak danych |
Opancerzenie:
Brak |
Uzbrojenie:
Początkowe | 2 dwulufowe karabiny maszynowe 25 mm (1 in) Nordenfelt L/40 Mk. I; 5 wyrzutni torped 356 mm (14 in) |
Ludzie:
Załoga | 18 oficerów i marynarzy |
Projekt
31 sierpnia 1887 r. India Office zamówiło w brytyjskich stoczniach 7 torpedowców, które miały zapewnić bezpieczeństwo brytyjskim posiadłościom w Indiach. W stoczni John I. Thornycroft & Company zamówiono trzy torpedowce: "TB 1" ("BALUCHI"), "TB 2" ("KAHREN") i "TB 3" ("PATHAN"), w stoczni J. Samuel White również trzy: "TB 4" ("MAHRATTA"), "TB 5" ("SIKH") oraz "TB 6" ("RAJPUT") natomiast w stoczni Hanna, Donald & Wilson torpedowiec "TB 7" ("GHURKA"). Okręty te początkowo zostały wcielone do Royal Indian Marine, jednak w 1892 r. okręty te został przejęte i wcielone do Royal Navy. Początkowo figurowały w spisach floty pod starymi numerami, jednak w 1901 r. ich pierwotne numery i nazwy zostały podmienione na kolejne numery od 100 do 106. Konstrukcyjnie stanowiły nieco powiększoną wersję torpedowców typu 125-stopowych "125-footers", przy zachowaniu tego samego zestawu uzbrojenia. Podobnie jak w przypadku torpedowców typu 125-stopowych istniała możliwość wymiany uzbrojenia torpedowego na artyleryjskie.
Konstrukcja
Kadłub
Okręty tego umownego typu zostały zbudowane w trzech stoczniach, w związku z tym występują niewielkie różnice w wymiarach poszczególnych okrętów z różnych stoczni.
Torpedowce ze stoczni John I. Thornycroft & Company (po 1901 r. "TB 100", "TB 102" i "TB 103") miały wyporność 96 t., długość całkowitą 41,03 m (134 ft 7½ in), długość pomiędzy pionami 40,73 m (133 ft 7½ in), szerokość 4,50 m (14 ft 9 in) i zanurzenie 2,13 m (7 ft 0 in). Istnieją rozbieżności co do wymiarów w materiałach źródłowych. "British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War" podaje o jedną tonę większą wyporność, pół cala mniejszą długość całkowitą, zanurzenie liczące 2,08 m (6 ft 10 in) oraz głębokość liczącą 2,67 m (8 ft 9 in).
Okręt zbudowane w stoczni J. Samuel White (po 1901 r. "TB 104", "TB 105" i "TB 106") miały wyporność 95 t., długość całkowitą 41,15 m (135 ft 0 in), długość pomiędzy pionami 39,62 m (130 ft 0 in), szerokość 4,42 m (14 ft 6 in) i zanurzenie 2,29 m (7 ft 6 in). "British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War" podaje wyporność 81,5 t. oraz długość między pionami liczącą 38,40 m (126 ft 0 in). Okręty charakteryzowały się doskonałą manewrowością, gdyż były wyposażone w specjalny system sterowania, który ogólnie charakteryzował małe okręty torpedowe zbudowane w tej stoczni.
Ostatni torpedowiec, zbudowany w stoczni Hanna, Donald & Wilson (po 1901 r. "TB 101") miał wyporność 92 t., długość całkowitą 41,15 m (135 ft 0 in), długość pomiędzy pionami 39,62 m (130 ft 0 in), szerokość 4,27 m (14 ft 0 in) i zanurzenie 2,13 m (7 ft 0 in). "British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War" podaje identyczne dane. W trakcie wojny okręt przeszedł niewielką przebudowę. Zamontowano na nim zamkniętą sterówkę, która została umieszczona tuż przed pierwszym kominem, w sporej odległości od dziobu. Przebudowa ta najprawdopodobniej nastąpiła w październiku 1918 r., w tym samym czasie co dodanie jednego działa 3-funtowego zamiast rufowej, zdwojonej wyrzutni torped i bomb głębinowych.
Uzbrojenie
Wszystkie okręty tego typu pomimo róźnic konstrukcyjnych były uzbrojone jednorodnie. Okręty te posiadały uzbrojenie składające się z 2 dwulufowych karabinów maszynowych 25 mm (1 in) Nordenfelt L/40 Mk. I oraz 5 wyrzutni torped 356 mm (14 in). Jedna z wyrzutni była zabudowana na dziobie, natomiast pozostałe cztery znajdowały się na dwóch zdwojonych stanowiskach w części środkowej i rufowej okrętu. Jeżeli chodzi o karabiny maszynowe Nordenfelt, to stopniowo wersje dwulufowe o kalibrze 25 mm (1 in) były zastępowane na 5-lufowe wersje kalibru 11,43 mm (0,45 in). Okręty które dotrwały do czasów I wojny światowej w większości pełniły służbę patrolową. W owym czasie niektóre z nich poddano przezbrojeniu montując dwa działa 3-funtowe, jednak na podstawach przeciwlotniczych. Z dużą pewnością zostały również w późniejszym okresie wyposażone w bomby głębinowe.
Podobnie jak w torpedowcach typu 125-stopowych "125-footers" uzbrojenie mogło być skonfigurowane do wykonywania konkretnych działań. Okręty te mogły być uzbrojone jedynie w dziobową wyrzutnie torped, natomiast wzmocniono uzbrojenie artyleryjskie, dodając zamiast pokładowych wyrzutni torped, 2 działa 47mm (1,85 in) L/40 3-funtowe (3 pdr) Hotchkiss Mk I QF, które były umieszczone na szczycie każdej z dwóch wieżyczek które pierwotnie stanowiły część wyrzutni torped. Ostatecznie jednak ukończono te okręty w konfiguracji "torpedowej", jednak w każdej chwili mogły zostać poddane modernizacji i zmianie na wersję "artyleryjską". Wiadomo, iż torpedowiec HMS "TB 101" pod koniec wojny (paźdzernik 1918 r.) był uzbrojony w dodatkowe działo 3-funtowe zamiast rufowej wyrzutni torped. Był również wyposażony w bomby głębinowe (3 lub 4). Możliwe że pozostałe torpedowce znajdujące się wówczaj w służbie zostały podobnie uzbrojone.
Napęd
Podobnie jak wymiary okręty te posiadały zróżnicowane odmiany napędu. Torpedowce ze stoczni Thornycroft posiadały jedną 2-cylindrową maszynę parową typu HCE, 2 kotły parowe wodnorurkowe Thornycroft oraz 1 śrubę. Moc osiągana przez maszynę sięgałą 1260 ihp, co pozwalało na osiągnięcie 23 węzłów. Zapas paliwa wynosił 20 t. węgla. Nie ma danych co do zasięgu tych okrętów. "British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War" podaje nieco inne dane, określając moc na 1250 ihp i prędkość na 22,4 węzła, natomiast "The Thornycroft List" określa moc na 1300 ihp i prędkość na 22 węzły. Po roku 1900 okręty te zostały poddane wymianie kotłów.
Torpedowce ze stoczni J. Samuel White były wyposażone również w jedną 2-cylindrową maszynę parową typu HCE, jednak kotły były typu lokomotywowego. Moc sięgała 1000 ihp, natomiast prędkość 22 węzłów. "British Destroyer..." podaje niższą prędkość o 2 węzły. Nie ma informacji na temat wymiany kotłów w tych trzech torpedowcach, jednak z pewnością nastąpiła. Przy zapasie węgla sięgającym 18 t. zasięg tych torpedowców określono na 3150 mil morskich przy prędkości 10 węzłów.
Torpedowiec HMS "TB 101" posiadał identyczną konfigurację napędu jak okręty ze stoczni White. Był jednak od nich nieco wolniejszy, rozwijając 21,5 węzła. W 1905 r. torpedowiec przeszedł wymianę kotłów na wodnorurkowe.
Służba
HMS TB 100
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni John I. Thornycroft & Company jako torpedowiec RIM "TB 1" ("BALUCHI"). |
1888 | Wodowanie okrętu. |
1888 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 100". |
1905 | Okręt został wyposażony w nowe kotły typu wodnorurkowego. |
1909 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
08.01.1897 - ? | Lieutenant & Commander Frederick W. Kinahan |
15.09.1898 - ? | Lieutenant & Commander George A. Rooke |
HMS TB 101
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Hanna, Donald & Wilson jako torpedowiec RIM "TB 7" ("GHURKA"). |
1888 | Wodowanie okrętu. |
1888 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednynym torpedowcem I klasy stacjonującym w Kalkucie. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 101". |
1905 | Okręt wrócił na wody ojczyste. Został poddany modernizacji i wyposażony w nowe kotły typu wodnorurkowego. Po powrocie do służby służył w Portsmouth. |
27.03.1920 | Okręt został sprzedany dla Stanlee, Dover z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
29.01.1903 - 11.03.1903 | Lieutenant & Commander John C. Powles |
12.03.1903 - 29.05.1903 | Lieutenant & Commander William B. Rowbotham |
26.06.1905 - 10.02.1906 (?) | Gunner in Command Samuel Mallin |
12.01.1906 - 01.11.1906 | Lieutenant & Commander Edward Smyth-Osbourne |
01.11.1906 - 05.03.1907 (?) | Lieutenant & Commander Arthur A. Scott |
04.03.1907 - 20.10.1908 | Lieutenant & Commander Alfred G. Peace |
20.10.1908 - 19.10.1909 | Lieutenant & Commander Eric Q. Carter |
19.10.1909 - 21.09.1910 | Lieutenant & Commander Alexander G. Fleming |
10.10.1910 - 05.03.1912 | Lieutenant & Commander George F. Hole |
05.03.1912 - 14.09.1912 | Gunner in Command Thomas Connolly |
16.03.1914 - 04.05.1915 | Gunner in Command Henry W. McClelland |
04.05.1915 - ? | Lieutenant R.N.R. in Command Walter M. Knowles |
22.12.1915 - 17.08.1917 | Lieutenant R.N.R. in Command Percy Froud |
17.08.1917 - 1919 | Lieutenant R.N.R. in Command Archibald G. Lecaudey |
HMS TB 102
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni John I. Thornycroft & Company jako torpedowiec RIM "TB 2" ("KAHREN"). |
24.09.1888 | Wodowanie okrętu. |
1888 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 102". |
1905 | Został poddany modernizacji i wyposażony w nowe kotły typu wodnorurkowego. |
1909 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
26.08.1894 - ? | Lieutenant Raymond A. Nugent |
20.02.1896 - 20.08.1897 | Lieutenant & Commander Lawrence H. Richardson |
03.04.1899 - 06.02.1901 | Lieutenant & Commander Vincent L. Bowring |
05.11.1900 (?) - 12.1901 | Lieutenant & Commander Walter R. G. Petre |
HMS TB 103
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni John I. Thornycroft & Company jako torpedowiec RIM "TB 3" ("PATHAN"). |
23.10.1888 | Wodowanie okrętu. |
1888 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 103". |
1905 | Został poddany modernizacji i wyposażony w nowe kotły typu wodnorurkowego. |
1909 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
19.08.1894 - 20.02.1896 | Lieutenant Ion P. Barton |
11.02.1896 (?) - 20.08.1897 | Lieutenant & Commander Henry F. G. Talbot |
14.12.1899 - 01.02.1901 | Lieutenant & Commander Percy G. Brown |
01.02.1901 - 08.1902 | Lieutenant & Commander Walter P. Koe |
HMS TB 104
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni J. Samuel White jako torpedowiec RIM "TB 4" ("MAHRATTA"). |
1889 | Wodowanie okrętu. |
1889 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 104". |
29.07.1920 | Okręt został sprzedany dla Willoughby, Plymouth z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
20.01.1903 - 11.03.1903 | Lieutenant & Commander James C. S. Hughes |
15.02.1905 - 10.02.1906 (?) | Boatswain in Command William Spiller |
12.01.1906 - 02.04.1907 | Lieutenant & Commander Owen T. H. Phillips |
02.04.1907 - 27.03.1909 | Lieutenant & Commander Arthur G. Onslow |
14.07.1909 - 10.06.1910 | Lieutenant & Commander Henry D. Pridham-Wippell |
10.06.1910 - 22.08.1910 | Commander Percy G. Brown |
14.09.1910 - 09.09.1911 | Lieutenant & Commander Kenneth C. Helyar |
11.09.1911 - 26.03.1912 | Lieutenant & Commander Pierce Ferris |
18.03.1912 - 30.09.1912 | Boatswain in Command Alfred P. Triggs |
30.09.1912 - 01.04.1913 | Chief Boatswain in Command William J. Bailey |
22.12.1913 - 12.11.1917 | Lieutenant in Command Robert J. Dailey |
12.11.1917 - 18.12.1918 | Chief Boatswain in Command Ernest R. Parrott |
HMS TB 105
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni J. Samuel White jako torpedowiec RIM "TB 5" ("SIKH"). |
1889 | Wodowanie okrętu. |
1889 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 105". |
29.10.1909 | Torpedowiec zderzył się z pancernikiem HMS "HANNIBAL", ulegając poważnym uszkodzeniom. |
27.01.1920 | Okręt został sprzedany dla Willoughby, Plymouth z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
12.03.1903 - 14.07.1903 | Lieutenant & Commander Guy R. Livingstone |
01.02.1905 - 28.02.1906 | Lieutenant & Commander Basil L. Wymer |
06.03.1906 - 04.02.1908 | Lieutenant & Commander The Hon. Guy Stopford |
04.02.1908 - 27.10.1908 | Lieutenant & Commander Christopher J. F. Eddis |
27.10.1908 - 28.02.1909 | Lieutenant & Commander Charles C. de M. Malan |
28.02.1909 - 14.05.1909 | Lieutenant in Command Ernest W. Kirkby |
12.1909 - ? | Lieutenant & Commander Archibald R. J. Southby |
29.10.1910 - 31.07.1911 | Lieutenant & Commander John G. Crace |
19.08.1910 (?) - 03.08.1912 | Gunner in Command Edwin H. Neale |
03.08.1912 - 17.06.1913 | Lieutenant & Commander William Fiddick |
17.06.1913 - 12.04.1914 | Lieutenant & Commander Arthur Hart |
12.04.1914 - 14.10.1915 | Lieutenant in Command William J. Knowles |
14.10.1915 - 15.04.1918 | Lieutenant in Command William A. Herlihy |
21.10.1918 - ? | Lieutenant R.N.R. in Command Henry Wadsworth |
HMS TB 106
31.08.1887 | Złożenie zamówienia przez India Office. |
1887 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni J. Samuel White jako torpedowiec RIM "TB 6" ("RAJPUT"). |
1889 | Wodowanie okrętu. |
1889 | Ukończenie budowy okrętu. |
1892 | Przejęcie okrętu przez Royal Navy. |
1895 | W tamtym czasie okręt był jednym z 6 torpedowców I klasy stacjonujących w Bombaju. |
1901 | Zmiana nazwy okrętu na HMS "TB 106". |
11.10.1910 | Okręt został sprzedany dla Cashmore, Newport z przeznaczeniem do utylizacji. |
Znani dowódcy (przydziały)
03.01.1905 - 31.01.1905 | Lieutenant & Commander Claud F. Allsup |
08.02.1905 - 15.02.1905 | Boatswain in Command William Spiller |
15.02.1905 - 31.10.1905 | Gunner (in Command?) (T) Thomas F. Britton |
31.10.1905 - ? | Gunner (T) in Command Richard Quick |
12.01.1906 - 04.01.1907 | Lieutenant & Commander Arthur J. Landon |
22.03.1907 - 24.03.1909 | Lieutenant & Commander George O. Hewett |
19.11.1909 - 15.12.1909 | Lieutenant & Commander Granville Murray-Browne |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Norman Friedman (2009). British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War. Seaforth Publishing
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.