Drewniane slupy typu "AMAZON" zostały zaprojektowane przez Sir Edwarda Reed'a. Projekt tych okrętów po raz pierwszy zrywał z tradycyjnym podejściem do konstruowania małych okrętów krążowniczych.
| Kraj: Wielka Brytania klasa: slup śrubowy (drewnianokadłubowy slup śrubowy) |
Specyfikacja
| Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
| AMAZON | Pembroke DYd | ?.?.1864 | 23.05.1865 | ?.?.1866 | Zatopiony w 1866 r. |
| DAPHNE | Pembroke DYd | ?.?.1865 | 23.10.1866 | ?.?.1867 | Sprzedany w 1882 r. |
| DRYAD | Devonport DYd | ?.04.1865 | 25.09.1866 | ?.?.1867 | Złomowany w 1886 r. |
| NIOBE | Deptford DYd | ?.?.1864 | 31.05.1866 | ?.?.1867 | Zatopiony na skałach w 1874 r. |
| NYMPHE | Deptford DYd | ?.?.1865 | 24.11.1866 | ?.?.1867 | Sprzedany w 1884 r. |
| VESTAL | Pembroke DYd | ?.?.1864 | 16.11.1865 | ?.?.1867 | Sprzedany w 1884 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
| Wyporność projektowa | 1574 t. |
| Tonaż | 1061 bm |
| Wyporność konstrukcyjna | "AMAZON", "VESTAL", "DAPHNE": 1081 t.; "DRYAD": 1086 t.; "NIOBE": 1083 t.; "NYMPHE": 1084 t. |
| Wyporność | "AMAZON": 1525 t.; "DAPHNE": 1640 t.; "DRYAD": 1574 t.; "NIOBE": 1570 t.; "NYMPHE": 1555 t.; "VESTAL": 1597 t. |
| Długość | 56,99 m (187 ft 0 in) |
| Szerokość | 10,97 m (36 ft 0 in) |
| Zanurzenie | 4,69 m (15 ft 5 in) |
Napęd:
| Maszyny | Dwu lub trzycylindrowa maszyna parowa typu HSE ("AMAZON", "DAPHNE", "NIOBE": Ravenhill & Salkeld; "DRYAD": Robert Napier; "NYMPHE", "VESTAL": Maudslay); 4 kotły parowe, 1 śruba |
| Ożaglowanie | Typu bark o nieznanej powierzchni, 3 maszty |
| Moc indykowana | "AMAZON": 1455 ihp; "DAPHNE": 1927 ihp; "DRYAD": 1464 ihp; "NIOBE": 1833 ihp; "NYMPHE": 2172 ihp; "VESTAL": 2154 ihp |
| Moc nominalna | 300 nhp |
| Prędkość (maszyna parowa) | "AMAZON": 12,298 węzła; "DAPHNE": 12,477 węzła; "DRYAD": 11,963 węzła; "NIOBE": 12,318 węzła; "NYMPHE": 13,066 węzła; "VESTAL": 12,814 węzła |
| Prędkość (żagle) | 11 węzłów |
| Paliwo | 200 t. węgla |
| Zasięg | brak danych |
Opancerzenie:
| brak |
Uzbrojenie:
| Początkowe | 2 działa 149 mm (7 in) 6,5-tonowe MLR; 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR |
| Modernizacja w latach 1870/1871 r. - "DAPHNE", "NIOBE" | 2 działa 149 mm (7 in) 6,5-tonowe MLR; 3 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR |
| Modernizacja w latach 1872/75 r. - "DRYAD", "NYMPHE" i "VESTAL" |
9 dział 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR |
Ludzie:
| Załoga | 150 oficerów i marynarzy (170 po przezbrojeniu w 9 dział 64-funtowych) |
Projekt
Zaprojektowane przez Sir Edwarda Reed'a (Director of Naval Construction) w 1864 r. jako 4-działowe slupy o napędzie parowym. Była to pierwsza z projektowanych przez Reed'a typów wyposażonych w dziób typu taranowego, który do tej pory stosowano wyłącznie w okrętach pancernych. Były ostatnimi małymi okrętami wojennymi zbudowanymi wyłącznie z drewna.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporności okrętów przedstawiały się następująco: HMS "AMAZON": 1525 t.; HMS "DAPHNE": 1640 t.; HMS "DRYAD": 1574 t.; HMS "NIOBE": 1570 t.; HMS "NYMPHE": 1555 t.; HMS "VESTAL": 1597 t.. Długość okrętów wynosiła 56,99 m (187 ft), szerokość 10,97 m (36 ft), zanurzenie 4,69 m (15 ft 5 in). Pod względem konstrukcyjnym okręty typu "AMAZON" były bardzo podobne do slupów (później korwet) typu "ECLIPSE", były jednak od nich nieco mniejsze. W związku z niewielkimi zapasami drewna konstrukcyjnego okręty zostały wykonane z różnych rodzajów drewna - "AMAZON" i "VESTAL" z teku, "NIOBE" i "NYMPHE" miały szkielet wykonany z angielskiego dębu, natomiast poszycie z teku - pokład miały wykonany z jodły. "DAPHNE" miał szkielet wykonany z angielskiego dębu, natomiast poszycie z dębu włoskiego. "DRIAD" szkielet miał wykonany z mieszaniny angielskiego i włoskiego dębu, natomiast poszycie z teku.
Uzbrojenie
Początkowo okręty były uzbrojone w 2 działa 149 mm (7 in) 6,5-tonowe MLR oraz 2 działa 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR. Działa 7-calowe były osadzone na obrotowych lawetach ślizgowych umieszczonych w osi kadłuba umożliwiających prowadzenie ognia na obu burtach. Działa 64-funtowe były osadzone na lawetach wózkowych, na burtach. W niektórych źródłach podawane jest, iż w 1871 r. napewno HMS "DAPHNE", a możliwe że również i "NIOBE" zostały dozbrojone w dodatkowe działo 64-funtowe. We wczesnych latach 80-tych "DRYAD", "NYMPHE" i "VESTAL" zostały przezbrojone w 9 dział 160 mm (6,3 in) 64-funtowe (64 pdr) 71 cwt MLR. Po przezbrojeniu w działa 64-funtowe, po cztery z nich zamontowano na burtach, natomiast ostatnie osadzono na dziobie w charakterze działa pościgowego.
Napęd
Okręty zostały wyposażony w maszyny parowe typu HSE dwóch różnych producentów. Kotły wypracowywały parę o ciśnieniu 30-32 psi. Były wyposażone w teleskopowe kominy i podnoszone śruby o średnicy 4,57 m (15 ft). Średnica cylindrów wynosiła 1,57 m (62 in), a skok 0,69 m (27 in). W dwóch jednostkach: "NYMPHE", "VESTAL" zamontowano maszyny trzyclindrowe firmy Maudslayo średnicy cylindrów 1,40 m (55 in) i skoku 0,76 m (30 in).
Służba
HMS Amazon
| 1864 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Pembroke Dockyard. |
| 23.05.1865 | Wodowanie okrętu. |
| 1866 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 24.04.1866 | Okręt został wcielony do służby w Plymouth z przydziałem do North America and West Indies Station. |
| 10.07.1866 | Okręt po wyruszeniu do Halifax, na miejsce pełnienia służby, zatonął po kolizji z węglowcem SS "OSPREY" (Cork Steam Packet Co, rejs z Liverpool do Antwerpii), nieopodal Start Point, Kanał La Manche. Na SS "OSPREY" było 10 poszkodowanych marynarzy. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 29.04.1866 - 10.07.1866 | Commander James Edward Hunter (aż do momentu kolizji). |
HMS Daphne
| 1865 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Pembroke Dockyard. |
| 23.10.1866 | Wodowanie okrętu. |
| 1867 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 12.06.1867 | Okręt został wcielony do służby w Plymouth z przydziałem do East Indies Station. |
| 19.08.1867 - 18.10.1867 | Okręt zacumował w Plymouth i zostały na nim dokonane naprawy związane z przygotowaniem okrętu do rejsu w miejsce pełnienia służby. |
| 10.1867 - 04.1868 | Okręt opuścił Simons Bay i udał się w rejs do Bombaju. Dotarł tam w kwietniu. |
| 06.1868 - 07.1868 | Okręt został wysłany do Abisynii aby wesprzeć tamtejszą ekspedycję. |
| 08.1868 - 1870 | Okręt zajmował się głównie zwalczaniem handlarzy niewolników. Prowadzą operację w obszarze Zatoki Perskiej (sierpień - grudzień), później u wybrzeży Aden, Tamatave (Madagaskar), Seszeli i Zanzibar. M.in. 06.10. i 07.10 przechwycił dwa dhow, wraz z HMS "STAR" w okresie od 26.10 do 04.11.1868 r. przechwycił 14 niewolniczych dhow, a 05.11.1868 kolejnego. W wyniku tego na pokładzie znalało się niemal 300 uwolnionych niewolników, którzy zostali wysadzeni na Seszelach. Od grudnia 1868 r. do maja 1869 r. okręt działał nieopodal wybrzeży Zanzibaru. Następne dhow zajął w dniach 23 kwietnia i 16 maja 1869 r. Później do 27.10.1869 r. okręt przebywał w okolicach Bobaju by opuścić go właśnie 27 października i udać się w kierunku Zatoki Perskiej, gdzie wraz z HMS "CLYDE" i HMS "NYMPHE" wziął udział w blokadzie Bahrainu. Część załogi z okrętu wzięła udział w ramach Naval Brigade w zajęciu Manamah. Sam okręt kilkukrotnie ostrzeliwał wybrzeże, zaś dowódca okrętu Commander George Amelius Douglas został ranny. Po zakończeniu rebelii na tron Bahrainu został wybrany nowy władca z Kataru, zaś przywódców buntowników odstawiono do Bombaju w styczniu 1870 r. Okręt pozostawał tam aż do 26 lutego, kiedy to opuścił port udając się w rejs do domu. Po drodze odwiedził kilka portów, m.in. Aden (14.03), Suez (18.03), Port Said (30.03), Maltę (19.04), Gibraltar (10.05), docerając w końcu do Portsmouth 24 maja. |
| 24.05.1870 | Po powrocie okręt został czasowo odstawiony do rezerwy. |
| 05.1870 - 10.1871 | Na okręcie przeprowadzono remont i zamontowano dodatkowe uzbrojenie. |
| 12.10.1871 | Okręt został ponownie wcielony do służby i ponownie skierowany do East Indies Station. |
| 1872 | Okręt został przeniesiony od East Coast of Africa Station. Zajmował się głównie zwalczaniem handlarzy niewolników. |
| 1873 - 1880 | Powrót do East Indies Station. |
| 06.1880 | Powrót okrętu do Wielkiej Brytanii i wycofanie ze służby. |
| 07.11.1882 | Okręt został sprzedany do rozbiórki. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 12.06.1867 - 01.06.1869 | Commander George Lydiard Sulivan |
| 01.06.1869 - 24.05.1870 | Commander George Amelius Douglas |
| 12.10.1871 - 26.02.1872 | Commander Richard Adams (aż do swojej śmierci) |
| 06.03.1872 - 10.1873 | Commander Richard Sacheverell Bateman |
| 27.10.1873 - 30.12.1875 | Commander Charles Edward Foot |
| 04.01.1876 - 01.1879 | Commander George Bruce Evans |
| 01.1879 - 06.1880 | Commander Dashwood Goldie Tandy |
HMS Dryad
| 04.1865 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Devonport Dockyard. |
| 25.09.1866 | Wodowanie okrętu. |
| 1867 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 03.05.1867 | Wcielenie okrętu do służby w przydziałem do East Indies Station. |
| 1867 - 1872 |
Okręt służył w East Indies Station. W 1868 r. 80 - osobowy oddział z kilku okrętów wziął udział w ekspedycji do Abisynii. 25 stycznia 1868 r. oddział dowodzony przez kapitana okrętu którym był Commander Thomas Hounsom Butler Fellowes wylądował w Zula. Oddział był uzbrojony w 12 wyrzutni 12-funtowych rakiet. Oddział Naval Brigade dołączył 30 marca nieopodal w Santara do sił głównych którymi dowodził Lieutenant-General Sir Robert Napier, Commander-in-Chief. Działania "Blue Jackets" okazały się bardzo owocne podczas działań w pobliżu Arogye w dniu 10 kwietnia, gdzie to marynarze prowadzili atak na na King Road. W dniu 13 kwietnia, marynarze wzięli udział w szturmie i zdobyciu Magdali, ostrzeliwując rakietami miasto. Ogólnie Naval Brigade nie straciła ani jednej ofiary trwały w Magdali, i pokazała się z bardzo dobrej strony, zdobywając uznanie głównodowodzącego. Do dnia 10 czerwca kampania się skończyła, a siły brytyjskie ponownie wyruszył na Zula. Przez pozostałe lata służby w składzie eskadry East India Station okręt odbywał patrole w okolicach Zatoki Perskiej, Omanu i Zanzibaru, będąc głównie zaangażonym w zwalczanie handlu niewolnikami. Doświadczenia dowódcy okrętu są ujęte w książce "Slave-catching in the Indian Ocean: A record of naval experiences", opublikowanej przez wydawnictwo Longmans, Londyn w 1873 roku. W tym okresie okręt przechwycił siedem statków niewolniczych m.in. 24 marca 1869 r., czy pomiędzy 26 kwietnia a 5 maja, kiedy przejął 4 kolejne statki z niewolnikami. |
| 26.04.1872 | Zdjęcie okrętu ze służby w Devonport. |
| 04.1872 - 08.1874 | Okręt został poddany remontowi i przezbrojeniu. |
| 13.08.1874 | Wcielenie okrętu do służby w Plymouth z przydziałem do North America and West Indies Station. |
| 14.12.1877 | Powrót okrętu i zdjęcie ze służby w Plymouth. |
| 12.1877 - 12.1879 | Okręt znajdował się w rezerwie, w tym czasie na okręcie wykonano remont. |
| 18.12.1879 | Wcielenie do służby w Plymouth z przydziałem do East Indies Station. |
| 1883 |
W dniu 15 lutego 1883, François Césaire de Mahy, który był deputownym Réunion i francuskim Ministrem Rolnictwa (i w tym czasie również tymczasowo wypełniał urząd Ministra Marynarki), nakazał aby Rear Admiral Pierre wyegzekwował francuskie roszczenia na Madagaskarze, tym samym rozpoczynając pierwszą wojnę Francji z Hiva. Francuska eskadra admirała Pierre przybyła do Tamatave w dniu 31 maja gdzie zastała na redzie HMS "DRYAD". Francuzi dostarczyli ultimatum dla zagranicznych konsulów aby się wycofali, ale Sir Pakenham, brytyjski konsul, był wtedy już w ostatnim stadium choroby - siedem godzin po dostarczeniu ultimatum zmarł. Dowódca okrętu, Commander Charles Johnstone w celu ochrony brytyjskich interesów wziął na siebie obowiązek konsula, protestując przeciwko działaniom Francuzów i odmawiając opuszczenia portu. Admirał po ostrzelaniu i oblężeniu miasta zajął je ostatecznie w dniu 11 czerwca. Patowa sytuacja pomiędzy francuskimi a brytyjskim okrętem zaczęła się zaogniać. W Wielkiej Brytanii prasa donosiła o „francuskich okrucieństwach”, natomiast weFrancji równie zjadliwie komentowano przekraczanie przez Brytyjczyków zasad neutralności, jednak z racji współnych w owym czasie interesów oba rządy starały się zbagatelizować i załagodzić spór. W dniu 14 sierpnia admirał Galiber wypłynął z Tulonu w celu ułagodzenia Pierre. Francuska interwencja na Madagaskarze przeniosła region w rejon francuskiej dominacji, ale aż do 1895 roku wyspa nie znajdowała się całkowicie pod kontrolą Francji. Opór i niezłomność którą wykazał się dowódca HMS "DRYAD" przyniósł mu uznanie prasy co zaowocowało awansem do stopnia Captain w dniu 21 listopada. |
| 1884 | Po zmianie dowództwa (dowodzenie objął Commander Edward Grey Hulton) część załogi okrętu została przydzielona do Naval Brigade liczącej łącznie 150 marynarzy i 400 Royal Marines z różnych okrętów. Brygada dołączyła do sił którymi dowodził General Sir Gerald Graham. Marynarze lądujący pod Suakin dołączyli do reszty sił pod Trinkitat. Po marszu w głąb lądu, Brygada wzięła udział w bitwie pod El Teb. W dniu 12 marca, siły ekspedycyjne wziął udział w bitwie pod Tamai. Naval Brigade naciskana przez konnicę arabską straciła wszystkie działa. Jednak po zwarciu szeregów i kontrnatarciu udało się je odzyskać i ostatecznie wygrać bitwę. Łącznie Arabowie stracili 2000 zabitych. Całkowite straty Brytyjczyków zamknęły się liczbą 109 zabitych i 104 rannych, z czego Naval Brigade straciła 3 oficerów i 7 marynarzy zabitych i 1 oficera i 6 marynarzy rannych. Wśród zabitych był Lieutenant Houston Stewart z HMS "DRYAD", który zginął podczas obrony dział. |
| 10.11.1884 | Wycofanie okrętu ze służby w Sheerness. |
| 09.1885 | Okręt został sprzedany do rozbiórki. |
| 04.1886 | Okręt został zezłomowany. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 03.05.1867 - 07.1868 | Commander Thomas Hounsom Butler Fellowes (najprawdopodobniej aż do odniesienia ran uniemożliwiających dowodzenie). |
| 06.07.1868 - 11.04.1870 | Commander Philip Howard Colomb |
| 11.04.1870 - 26.04.1872 | Commander George Parsons |
| 13.08.1874 - 1877 | Commander Compton Edward Domville |
| 1877 - 14.12.1877 | Commander John Edward Stokes |
| 18.12.1879 - 30.06.1882 | Commander John Hext |
| 30.06.1882 - 01.1884 | Commander Charles Johnstone (również jako senior officer w Tamatave, Madagascar, podczas francuskiej inwazji w 1883 r. - promowany do stopnia Captain) |
| 01.1884 - 10.11.1884 | Commander Edward Grey Hulton |
HMS Niobe
| 1864 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Deptford Dockyard. |
| 31.05.1866 | Wodowanie okrętu. |
| 1867 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 11.02.1867 | Okręt został wcielony do służby z przydziałem do North America and West Indies Station. |
| 1867 - 1874 | Okręt pełnił służbę nieprzerwanie w eskadrze North America and West Indies Station. |
| 21.05.1874 | Okręt został zniszczony w wyniku kolizji ze skałami na wyspie Miquelon. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 11.02.1867 - 04.11.1868 | Commander Thomas Kirkpatrick Mackenzie (aż do wypadku dowódcy) |
| 04.11.1868 - ? | Commander Russell Graves Sabine Pasley |
| 1873 - 22.01.1874 | Commander Lambton Loraine |
| 23.01.1874 - 21.05.1874 | Commander David Boyle (aż do wejścia na skały) |
HMS Nymphe
| 1865 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Deptford Dockyard. |
| 24.11.1866 | Wodowanie okrętu. |
| 1867 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 13.06.1867 | Okręt został wcielony do służby w Woolwich z przydziałem do East Indies Station. |
| 1867 - 1871 | Okręt pełnił głównie służbę patrolową poszukując statków handlarzy niewolników. Wiele z nich zatrzymał i przejął, m.in. 25-27.07.1868 - 4 dhow, 03-31.08.1869 - 5 dhow, 09.09.1868 - 1 dhow, 21.02.1869 - 1 dhow, 01.03.1869 - zajął niewolniczy dhow "FUTHELKARE", 08-25.03.1869 - 7 dhow, 29.03, 30.03 i 11.04. 1869 r. zajął po jednym dhow, 22.05.1869 - zdobył dwa dhow. |
| 14.08.1871 | Okręt został zdjęty ze służby. |
| 08.1871 - 01.1875 | Okręt znajdował się w rezerwie. W tym czasie na okręcie dokonano remontu i przezbrojenia okrętu. |
| 05.01.1875 | Okręt został ponownie wcielony do służby z przydziałem do Australia Station. |
| 1875 - 1879 | Okręt służył w składzie eskadry Australia Station. Opuścił rejon pełnienia misji w sierpniu 1878 i udał się do domu. |
| 10.05.1879 | Okręt został wycofany ze służby w Sheerness. |
| 12.1884 | Okręt został sprzedany za 3745 funtów z przeznaczeniem do rozbiórki. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 13.06.1867 - 01.12.1868 | Commander Thomas Barnardiston |
| 12.1868 - 21.01.1870 | Commander Edward Spencer Meara (aż do inwalidztwa kapitana) |
| 21.01.1870 - 14.08.1871 | Commander John Campion Wells |
| 05.01.1875 | Commander Francis Grant Suttie |
| 01.1875 - 10.05.1879 | Captain Samuel Philip Townsend |
HMS Vestal
| 1864 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Pembroke Dockyard. |
| 16.11.1865 | Wodowanie okrętu. |
| 1867 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 26.01.1867 | Okręt został wcielony do służby w Plymouth z przydziałem do West Coast of Africa Station. |
| 01.1869 | Okręt został przeniesiony do North America and West Indies Station. |
| 09.08.1871 | Okręt został zdjęty ze służby w Plymouth. |
| 08.1871 - 07.1875 | Okręt został przeniesiony do rezerwy. W tym czasie na okręcie dokonano remontu u modernizacji uzbrojenia. |
| 14.07.1875 | Okręt został ponownie wcielony do służby w Portsmouth z przydziałem do East Indies Station. |
| 01.01.1879 | Okręt został zdjęty ze służby w Zanzibarze. |
| 23.07.1880 | Okręt po powrocie do domu został wycofany ze służby. |
| 12.1884 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem do rozbiórki do Castle. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 26.01.1867 - 01.1868 | Commander Spencer Phipps Brett |
| 04.1868 (?) - 04.1871 | Commander James Edward Hunter |
| 04.1871 - 09.08.1871 | Commander William Robert Kennedy |
| 14.07.1875 - 07.1877 | Commander Henry Hand |
| 06.07.1877 - 01.01.1879 | Commander Dashwood Goldie Tandy |
Źródła:
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.