London (1899)

Okręty typu "LONDON"" były pancernikami I klasy zaprojektowanymi na wzór okrętów typu "FORMIDABLE", z niewielkimi modyfikacjami dotyczącymi opancerzenia. W zasadzie z racji podobieństw w konstrukcji przyjęło się mówić, iż typ "LONDON" był jest podtypem typu "FORMIDABLE".

Kraj: Wielka Brytania
klasa: pancernik - predrednot I klasy

Specyfikacja

Nazwa okrętu	Stocznia	Położenie stępki	Wodowanie	Ukończenie budowy	Los okrętu
BULWARK	Devonport DYd	20.03.1899	18.10.1899	?.03.1902	Zatonął w wyniku eksplozji 26.11.1914 r. w Medway
LONDON	Portsmouth DYd	08.12.1898	21.09.1899	?.06.1902	Sprzedany na złom w 1920 r.
VENERABLE	Chatham DYd	02.01.1899	02.11.1899	?.11.1902	Sprzedany na złom w 1920 r.
QUEEN	Devonport DYd	12.03.1901	08.03.1902	?.03.1904	Sprzedany na złom w 1920 r.
PRINCE OF WALES	Chatham DYd	20.03.1901	25.03.1902	?.03.1904	Sprzedany na złom w 1920 r.

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Wyporność	14 500 t. ("QUEEN" i "PRINCE OF WALES": 14 150 t.)
Wyporność pełna	15 700 t. ("QUEEN" i "PRINCE OF WALES": 15 400 t.)
Długość między pionami	121,92 m (400 ft)
Długość całkowita	131,60 m (431 ft 9 in)
Szerokość	22,86 m (75 ft)
Zanurzenie	7,92 m (26 ft)

Napęd:

Maszyny	3-cylindrowa maszyna parowa typu TE, 20 kotłów cylindrycznych Belleville, 2 śruby
Moc	15 000 ihp
Prędkość	18 węzłów
Paliwo	brak danych
Zasięg	brak danych

Opancerzenie:

Pas burtowy	229 mm (9 in)
Barbety	305 mm (12 in)
Przegrody	305 mm - 229 mm (12 in - 9 in)
Kazamaty	152 mm (6 in)
Cytadela działowa	254 mm - 203 mm (10 in - 8 in)
Stanowisko dowodzenia	356 mm (14 in)
Pokład	64 mm - 25 mm (2,5 in - 1 in)

Uzbrojenie:

Początkowe	4 działa 305 mm (12 in) Mk. IX RBL (2x2); 12 dział 152 mm (6 in) Mk. VII QF (12x1); 16 dział 12-funtowych (12 pdr) 12 cwt QF (16x1); 6 dział 3-funtowych (3 pdr) Hotchkiss QF (6x1); 4 wyrzutnie torped 457 mm (18 in)
Modernizacja w 1918 r. HMS "LONDON"	3 działa 152 mm (6 in) QF (3x1); 1 działo 102 mm (4 in) QF; 240 min

Ludzie:

Załoga

714 - 747 oficerów i marynarzy

Konstrukcja

Kadłub

Wyporność normalna wynosiła 14 500 t. oprócz HMS "QUEEN" i HMS "PRINCE OF WALES", których wyporność normalna wynosiła 14 150 t., pełna 15 700 t. ("QUEEN" i "PRINCE OF WALES": 15 400 t.), długość między pionami wynosiła 121,92 m (400 ft), długość całkowita 131,60 m (431 ft 9 in), szerokość 22,86 m (75 ft), natomiast zanurzenie 7,92 m (26 ft). Projekt kadłuba był identyczny z ty zastosowanym dla typu "FORMIDABLE". HMS "QUEEN" i HMS "PRINCE OF WALES" (które wg niektórych publikacji należały do innego podtypu) oprócz zmian w posadowieniu dział 12-funtowych, nieco mniejszej wyporności miały kilka mniej ważnych zmian konstrukcyjnych.

Uzbrojenie

Uzbrojenie składało się z 4 dział 305 mm (12 in) Mk. IX RBL (2x2), 12 dział 152 mm (6 in) MK. VII QF (12x1), 16 dział 12-funtowych (12 pdr) 12 cwt QF (16x1), 6 dział 3-funtowych (3 pdr) Hotchkiss QF (6x1) oraz 4 wyrzutni torped 457 mm (18 in). Wyrzutnie torped znajdowały się poniżej linii wodnej., Działa artylerii głównej były umieszczone w barbetach o grubości 305 mm (12 in), które miały owalny kształt. Za pancernym pasem burtowym grubość barbet zmniejszała się do połowy. Na barbetach znajdowały się w pełni zamknięte cytadele wieżowe, o grubości 203 mm (8 in) z tyłu, oraz 254 mm (10 in) na bokach. Z racji trudności w formowaniu kształtowych płyt pancernych ze stali Krupp'a, z którego wykonane były pancerze cytadeli działowej, były one płaskie na bokach. Działa 152 mm znajdowały się w kazamatach na obu burtach, na pokładach głównym (8 dział) i górnym (4 działa). Grubość pancerza kazamat wynosił 152 mm (6 in). Na każde działo 305 mm przypadało po 80 pocisków, natomiast na każde działo 152 mm po 200. Osiem z dział 152 mm było zamontowanych na pokładzie głównym, pozostałe na pokładzie górnym. Działa na pokładzie głównym były prawie bezużyteczne przy złym stanie morza. Cztery działa 12-funtowe były zamontowane na pokładzie głównym, po dwa na dziobie i na rufie. Reszta znajdowała się na pokładzie górnym. Działa 3-funtowe były rozdzielone pomiędzy dachy obu wież dział 305 mm i platformy na obu masztach palowych.

Pod koniec i wojny światowej HMS "LONDON" został przebudowany na stawiacz min. Konwersja obejmowała również redukcję uzbrojenia. Rufowa wieża dział 12-calowych została zastąpiona wieżą z działem 152 mm (6 in). Wszystkie działa artylerii średniej oraz pomocniczej oprócz 2 dział 152 mm zostały zdemontowane. Zamontowano zamiast tego jedno dział 102 mm (4 in) na podstawie pozwalającej prowadzić ogień przeciwlotniczy. Z przedniej wieży działowej artylerii głównej zdemontowano jedynie lufy dział. W rufowej części zamontowano osprzęt i tory do stawiania min, których okręt mógł zabrać 240.

Na HMS "QUEEN" i HMS "PRINCE OF WALES" zastosowano otwarte stanowiska dział 12-funtowych na śródokręciu.

Opancerzenie

Pas pancerny był miał długość 73,15 m (240 ft) i miał wysokość 4,57 m (15 ft). Grubość pancerza burtowego wynosiła 229 mm (9 in). Pas burtowy został rozciągnięty w kierunku dziobu, kosztem przedniej przegrody. Grubość przegród zamykających pas burtowy na rufie 229 mm (9 in). Pokłady miały grubość 64 mm - 25 mm (2,5 in - 1 in). Stanowisko dowodzenia było chronione 356 mm (14 in) pancerzem. Płyty pancerza pionowego były w całości wykonane ze stali Krupp'a.

Napęd

Służba

HMS Bulwark

20.03.1899	Położenie stępki w Devonport Dockyard.
18.10.1899	Wodowanie okrętów.
05.1901	Rozpoczęcie prób odbiorczych.
03.1902	Ukończenie budowy okrętu.
18.03.1902	Wcielenie okrętu do służby z przeznaczeniem na Morze Śródziemne.
06.05.1902	Okręt opuścił Plymouth i udał się do miejsca pełnienia służby.
10.05.1902	Okręt dociera do Gibraltaru.
20.05.1902	Pancernik zaczyna pełnić funkcję okrętu flagowego dla Sir Compton Domvile, Commander-in-Chief, Mediterranean Fleet. Podniósł on swoją flagę na okręcie jeszcze w Plymouth, 1 maja, jednak stanowisko objął dopiero 20 maja po dotarciu na miejsce pełnienia służby. HMS "BULWARK" zluzował w pełnieniu funkcji okrętu flagowego HMS "RENOWN".
1905 - 1906	Okręt został poddany remontowi na Malcie.
11.02.1907	Okręt został czasowo zdjęty ze służby na czas remontu w Devonport.
12.02.1907	Po ukończeniu remontu okręt zostaje przydzielony jako okręt flagowy Rear-Admiral w Nore Division, w składzie Home Fleet. Baza okrętu mieściła się w Nore.
26.10.1907	Okręt wszedł na mieliznę w Lemon Light na Morzu Północnym.
1907 - 1908	Na przełomie lat okręt został poddany remontowi w Chatham Dockyard.
03.10.1908	Okręt dołącza do Channel Fleet.
24.03.1909	W ramach reorganizacji floty Channel Fleet staje się 2. Division w składzie Home Fleet.
1909	Pod koniec roku okręt znów przechodzi remont.
01.03.1910	Pancernik zostaje zostaje wcielony do służby z cząstkową załogą jako okręt flagowy Vice-Admiral. 3. Division i 4. Division w składzie Home Fleet, z bazą w Nore.
09.1911	Ponowny remont, tym razem w Chatham.
05.1912	Podczas prób morskich po remoncie, dwukrotnie wszedł na mieliznę w okolicach Barrow Deep, uszkadzając sobie dno.
06.1912	Okręt zakończył remont i został przydzielony do 5. Battle Squadron.
08.1914	Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej okręt wraz z 5. Battle Squadron, został przydzielony do Channel Fleet. Przeprowadził kilka patroli po wodach Kanału.
05.11.1914 - 09.11.1914	Na HMS "BULWARK" odbył się sąd wojskowy nad Rear-Admiral Sir Ernest Charles Thomas Troubridge, dowodzącym siłami brytyjskimi podczas nieudanego pościgu w sierpniu 1914 roku, za niemieckimi okrętami: krążownikiem liniowym SMS "GOEBEN" i lekkim krążownikiem SMS "BRESLAU".
14.11.1914	5. Battle Squadron został przeniesiony do Sheerness w obawie przed niemiecką inwazją.
26.11.1914	O godzinie 7.50. potężna eksplozja rozerwała HMS "BULWARK". Okręt w tym momencie był zacumowany przy boi 17 w Kethole Reach, 4 mile morskie na zachód od Sheerness, w ujściu rzeki Medway. Z 750 ludzi załogi przeżyło jedynie 14 marynarzy z których dwóch niedługo później zmarło. Pozostali byli ciężko poranieni. Jedyni którzy wyszli stosunkowo obronną ręką byli ci, którzy znajdowali się w momencie eksplozji w messie numer 1 i zostali wyrzuceni siłą eksplozji przez otwarty właz. Jeden z uratowanych marynarzy, Able Seaman Stephen Marshall wspomiał później że gdy eksplozja wyrzuciła go w górę wyraźnie widział trzęsące się czubki masztów pod sobą.
29.11.1914	Nurkowie którzy zostali wysłani aby obejrzeć wrak zameldowali iż część dziobu okrętu aż do wysokości izby chorych została oderwana eksplozją od reszty okrętu i leży w odległości 15 m (50 ft) od miejsca cumowania. Druga część dziobu znajdowała się 9 m (30 ft) dalej. Pozostałych większych części okrętu nie odnaleziono, kadłub został dosłownie rozdarty na strzępy. Jeżeli chodzi o przypadkowe eksplozje okrętów w Wielkiej Brytanii, był to drugi pod względem liczby ofiar wypadek ustępując jedynie wybuchowi na HMS "VANGUARD" w Scapa Flow, w 1917 roku. Dzień wcześniej rozpoczęła obrady komisja do spraw wyjaśnienia przyczyn wypadku. Ustalono, iż na HMS "BULWARK" przyjęte było składowanie ładunków do dział 6-calowych w korytarzu łączącym wszystkie 11 magazynów amunicji do tego typu dział. Zasugerowano że aż 275 pocisków 152 mm zostało wbrew regulaminowi umieszczone bezpośredniej bliskości siebie jak i ścian magazynów. Najbardziej prawdopodobnym wydaje się przegrzanie kordytu w pociskach stykających się ze ścianami kotłowni. Takie też wyjaśnienie zostało przyjęte przez komisję. Sugerowano również iż w wyniku podniesienia temperatury jeden z zapalników mógł okazac się na tyle czuły, że przypadkowe przewrócenie pocisku spowodowało wybuch, reakcję łańcuchową i w efekcie eksplozję wszystkich magazynów amunicyjnych na okręcie.
1921	W stoczniowym kościele w Sheerness odsłonięto pomnik ku pamięci marynarzy z HMS "BULWARK" i pomocniczego stawiacza min HMS "PRINCESS IRENE", który to okręt również uległ i wyleciał w powietrze 27 maja 1915 roku. Pomnik poświęcił Archidiakon Ingles, Kapelan Floty. Odsłonięcia dokonał Hugh Evan-Thomas, Commander-in-Chief, The Nore. Ofiary obu okrętów są również upamiętnione na Naval War Memorial w Southsea. Kolejny pomnik został umieszczony w Woodlands Road Cemetery, Gillingham, jako część Naval Burial Ground. Wrak okrętu jest chroniony jako zbiorowa mogiła na mocy Protection of Military Remains Act.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

18.03.1902 - 10.02.1905	Captain Frederick T. Hamilton
24.02.1905 - 01.01.1906	Acting Captain Edward M. Phillpotts (?)
01.05.1905 - 11.02.1907	Captain Osmond de B. Brock
12.02.1907 - 01.1908	Captain Bertram M. Chambers
03.01.1908 - 05.1908	Captain Arthur C. Leveson (tymczasowo, również kapitan flagowy)
30.05.1908 - 24.03.1909	Captain Robert F. Scott (kapitan flagowy)
24.03.1909 - 01.03.1910	Captain Bentinck J. D. Yelverton
01.03.1910 - 18.03.1910	Captain Cunningham R. de C. Foot
18.03.1910 - 25.03.1911	Captain George P. W. Hope (kapitan flagowy)
25.03.1911 - 11.09.1911	Captain Edmund H. Smith
04.06.1912 - 17.11.1913	Captain Herbert Chatterton
17.11.1913 - 26.11.1914	Captain Guy L. Sclater (zginął wraz z okrętem)

HMS London

08.12.1898	Położenie stępki w Portsmouth Dockyard.
21.09.1899	Wodowanie okrętu.
06.1902	Ukończenie budowy.
07.06.1902	Okręt został wcielony do służby w Portsmouth Dockyard z przeznaczeniem do służby na Morzu Śródziemnym.
16.08.1902	Zanim okręt udał się na miejsce pełnienia służby wziął udział w przeglądzie floty w Spithead, z okazji koronacji Króla Edwarda VII. Pełnił wtedy funkcję okrętu flagowego Admiral Sir Charles Frederick Hotham, Commander-in-Chief, Portsmouth.
1902 - 1903	Po dojściu na Maltę okręt został poddany remontowi.
1906	Kolejny remont wykonany na Malcie.
03.1907	Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do Nore Division, Home Fleet z miejscem bazowania w Nore.
02.06.1908	Okręt wcielono do Channel Fleet. Okręt pełnił tam funkcję Flagship, Rear Admiral, Channel Fleet.
1908	Okręt poddano remontowi w Chatham Dockyard.
19.04.1909 - 08.02.1910	ponowne wycofanie ze służby, tym razem w celu poważniejszej modernizacji.
08.02.1910	Po modernizacji okręt został ponownie wcielony do służby w Chatham. Została mu przydzielona funkcja Second Flagship, Rear Admiral, Atlantic Fleet.
01.05.1912	W ramach reorganizacji floty okręt został przydzielony do Second Home Fleet w Nore, ze szkieletową załogą został przyjęty w skład 3. Battle Squadron.
11.05.1912	Okręt uległ kolizji ze statkiem handlowym SS "DON BENITE".
05.1912 - 1913	Okręt został przydzielony do 5. Battle Squadron i wziął udział w eksperymentach z zastosowanie samolotów bazowania pokładowego. W dziobowej części okrętu zamontowano rampę startową przeniesioną z pancernika HMS "HIBERNIA". Podczas tych eksperymentów Commander Charles Rumney Samson, który dokonał pierwszego na świecie startu z poruszającego się statku w maju 1912 roku z HMS "HIBERNIA" na samolocie Short Improved S.27, powtórzył swój wyczyn z pokładu HMS "LONDON" w dniu 4 lipca 1912 r. używając takiego samego typu samolotu.
08.1914	Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej 5. Battle Squadron został przydzielony do Channel Fleet, z miejscem bazowania w Portland. Jednym z pierwszych zadań była eskorta Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych (British Expeditionary Force) w drodze przez Kanał. W pierwszych miesiącach wojny na pancerniku wypróbowano wiele nietypowych malowań kamuflażu, jednak szybko powrócono do powszechnie używanej szarości.
14.11.1914	Okręt przeniesiono do Sheerness wraz z innymi okrętami eskadry w celu zabezpieczenia wybrzeży brytyjskich przed spodziewaną inwazją. Załoga z okrętu brała udział w akcji ratowniczej po tragicznej eksplozji na bliźniaczym HMS "BULWARK".
30.12.1914	Eskadra wróciła do Portland.
19.03.1915	Okręt został wysłany w kierunku Dardaneli w celu wzięciu udziału w Kampanii Dardanelskiej.
23.03.1915	Okręt dołączył w Lemnos do reszty British Dardanelles Squadron.
25.04.1915	Pancernik wraz z innymi okrętami wspierał główne lądowanie sił alianckich na Gaba Tepe i Anzac Cove.
22.05.1915	Okręt wraz z pancernikami HMS "IMPLACABLE", HMS "PRINCE OF WALES" oraz HMS "QUEEN" został przydzielony do nowo utworzonego 2. Detached Squadron na Adriatyku, z zadaniem wsparcia marynarki wojennej Włoch. Eskadra ta została utworzona na wiadomość, iż Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom.
10.1915	Okręt został poddany remontowi w Gibraltarze.
10.1916	Okręt powrócił do Wielkiej Brytanii, został wycofany ze służby w Devonport Dockyard, zaś jego załoga została częściowo przeniesiona na okręty służące do zwalczania okrętów podwodnych.
1916 - 1917	Na przełomie lat 1916 -1917 okręt przeszedł kolejny remont.
02.1918 - 04.1918	Okręt przeszedł do Rosyth w celu przybudowy na stawiacz min. Konwersja obejmowała demontaż dział artylerii głównej wraz z wieżą rufową, dział artylerii średniej i pomocniczej oraz sieci przeciwtorpedowych oraz zamontowanie na rufie wyposażenia do stawiania min, których mógł zabrać 240.
18.05.1918	Okręt został ponownie wcielony do służby w Rosyth, w składzie 1. Minelaying Squadron, Grand Fleet.
05.1918 - 11.11.1918	Do końca wojny HMS "LONDON" postawił 2640 min na Northern Mine Barrage.
01.1919	Okręt został przeniesiony do rezerwy w Devonport, gdzie pełnił rolę okrętu - bazy. W ramach powojennej reorganizacji floty został przydzielony do 3. Floty.
01.1920	Okręt został umieszczony na liście okrętów do zbycia, znajdował się wtedy w Devonport.
31.03.1920	Okręt został umieszczony na liście do sprzedaży na złom.
04.06.1920	Okręt został sprzedany firmie Stanlee Shipbreaking Company. Później został odsprzedany Slough Trading Company, następnie po raz kolejny do Niemiec.
04.1922	Okręt został odholowany do Niemiec i złomowany.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

07.06.1902 - 29.08.1903	Captain James E. C. Goodrich
12.08.1903 (?) - 30.08.1905	Captain Philip F. Tillard
28.08.1905 - 07.04.1907	Captain Julian C. A. Wilkinson
07.04.1907 - 02.1908	Captain William O. Story
01.02.1908 - 02.06.1908	Captain Cyril E. Tower
02.06.1908 - 01.10.1908	Captain Hugh H. D. Tothill
01.10.1908 - 04.1909	Captain James C. Ley
08.02.1910 - 26.08.1910	Captain A. Ernle M. Chatfield
26.08.1910 - 14.05.1912	Captain Hugh F. P. Sinclair (kapitan flagowy)
14.05.1912 - 15.09.1913	Captain Ernest H. Grafton
15.09.1913 - 17.02.1914	Captain Thomas W. Kemp
18.02.1914 - 27.10.1916	Captain John G. Armstrong
23.01.1918 - 02.1918	Captain Victor G. Gurner (tymczasowo)
13.06.1918 - 02.1919	Captain Adrian H. Smyth
28.02.1919 - 31.03.1920	Captain George P. England

HMS Venerable

02.01.1899	Położenie stępki w Chatham Dockyard.
02.11.1899	Wodowanie okrętu.
11.1902	Ukończenie budowy okrętu. Znaczne opóźnienia nastąpiły z winy dostawców maszyn napędowych do pancernika.
12.11.1902	Wcielenie okrętu do służby. Okręt objął funkcję Second Flagship, Rear Admiral, Mediterranean Fleet.
1906	Okręt wszedł na mieliznę nieopodal Algieru uszkadzając sobie część podwodną.
1906 - 1907	Okręt przeszedł remont na Malcie.
12.08.1907	Okręt został zluzowany w pełnieniu funkcji okrętu flagowego przez HMS "PRINCE OF WALES".
06.01.1908	Okręt po powrocie do kraju został czasowo zdjęty ze służby.
07.01.1908	Okręt ponownie zostaje wcielony do służby i przydzielony do Channel Fleet.
02.1909	Ponowne wycofanie ze służby z powodu remontu w Chatham.
19.10.1909	Okręt zostaje przywrócony do służby i przydzielony do Atlantic Fleet.
13.05.1912	Okręt zostaje przeniesiony do Second Home Fleet z miejscem bazowania w Nore. Ze szkieletową załogą dołączył do 5. Battle Squadron.
08.1914	Z rozpoczęciem I wojny światowej 5. Battle Squadron został przydzielony do Channel Fleet, z miejscem bazowania w Portland. Powróciwszy do pełnego ukompletowania pancernik patrolował Kanał wraz z innymi okrętami eskadry.
25.08.1914	Okręt eskortował transport Portsmouth Marine Battalion do Ostend w Belgii.
10.1914	Okręt został przydzielony do Dover Patrol z zadaniem bombardowania niemieckich pozycji na wybrzeżu Belgii.
27.10.1914 - 30.10.1914	Pancernik bombardował pozycje niemieckie pomiędzy Westende i Lombardsijde. W tym samym czasie pełnił funkcję okrętu flagowego dla Rear Admiral Sir Horace Hood, Commander-in-Chief, Dover Patrol.
03.11.1914	Okręt został oddelegowany do wsparcia East Coast Patrol podczas bombardowania Yarmouth przez Niemców. Później wrócił do składu 5. Battle Squadron.
14.11.1914	5. Battle Squadron został przebazowany do Sheerness z obawy przed niemiecką inwazją.
30.12.1914	Eskadra wraca do Portland.
11.03.1915 - 10.05.1915	Pancernik ponownie bierze udział w bombardowaniu niemieckich pozycji w pobliżu Westende.
12.05.1915	Okręt został wysłany do Dardaneli, aby zmienić okręt liniowy HMS "QUEEN ELIZABETH".
14.08.1915 - 21.08.1915	Pancernik wspierał ataki sił alianckich na tureckie pozycje pod Suvla Bay.
10.1915	Okręt przybywa do Gibraltaru na remont.
12.1915 - 12.1916	Przyśpieszono zakończenie remontu i skierowano okręt na Adriatyk w celu wsparcia floty Włoch w walce z siłami Austro-Węgier.
19.12.1916	Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii, zawijając odo Portsmouth Dockyard gdzie zostaje zadokowany.
02.1918 - 03.1918	Okręt zostaje przystosowany do pełnienia funkcji okrętu-bazy.
27.03.1918	Okręt zostaje przebazowany do Portland. Pełni tam funkcję okrętu-bazy dla trawlerów - stawiaczy min.
08.1918	Okręt zostaje przydzielony do Northern Patrol.
09.1918 - 12.1918	Okręt zostaje przydzielony do Southern Patrol.
12.1918	Stary pancernik zostaje zakonserwowany i odstawiony do rezerwy w Portland.
05.1919	Okręt zostaje umieszczony na liście okrętów do zbycia.
04.02.1920	Okręt zostaje przeznaczony do sprzedaży.
04.06.1920	Okręt zostaje sprzedany na złom firmie Stanlee Shipbreaking Company.
1922	Okręt zostaje odsprzedany Slough Trading Company, później ponownie odsprzedany niemieckiej firmie i złomowany w Niemczech.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

12.11.1902 - 10.1904	Captain George E. Patey (kapitan flagowy, Rear-Admiral Custance)
25.10.1904 - 15.03.1906	Captain Arthur J. Henniker-Hughan (kapitan flagowy)
15.03.1906 - 01.02.1907	Captain Henry B. Pelly (kapitan flagowy, Rear-Admiral Bridgeman)
24.02.1907 - 11.08.1907	Captain Herbert W. Savory
12.08.1907 - 02.1909	Captain William B. Fawckner
19.10.1909 - 07.1911	Captain Seymour E. Erskine
08.07.1911 - 14.05.1912	Captain Cuthbert G. Chapman
14.05.1912 - 06.12.1913	Captain Henry G. G. Sandeman
06.12.1913 - 17.08.1914	Captain Charles H. Morgan
17.08.1914 - 20.08.1914	Captain Frank E. C. Ryan (tymczasowo) (?)
17.08.1914 - 11.02.1916	Captain Vivian H. G. Bernard
11.02.1916 - 27.12.1916	Captain Francis W. Caulfeild
03.1918 - 19.06.1918	Acting Captain Arthur H. Oldham
19.06.1918 - 02.1919	Acting Captain Lewis T. L. Jones

HMS Queen

12.03.1901	Położenie stępki w Devonport Dockyard. W ceremoni wzięły udział Lady Charles Scott (żona Admiral Lord Charles Scott), Lady Ernestine Edgcumbe, Mrs. Jackson (żona Rear-Admiral T. S. Jackson) oraz Mrs. Champness (żona Chief Constructor of Devonport Dockyard H. B. Champness).
08.03.1902	Wodowanie okrętu. Matką chrzestną okrętu została Królowa Aleksandra. Ceremonię również uświetniła obecność Króla Edwarda VII.
03.1904	Ukończenie budowy okrętu.
07.04.1904	Okręt został wcielony do służby w Devonport Dockyard z przeznaczeniem do służby w składzie Mediterranean Fleet, na Morzu Śródziemnym.
04.1906	Okręt wrócił do kraju i został czasowo wycofany ze służby.
08.05.1906	Ponowne wcielenie do służby i powrót na Morze Śródziemne.
1906 - 1907	Okręt przeszedł remont na Malcie.
20.03.1907	Okrętowi zostaje przydzielona funkcja Fleet Flagship, Vice Admiral.
14.12.1908	Ponowny powrót do kraju i czasowe wycofanie ze służby w Devonport.
15.12.1908	Okręt zostaje ponownie wcielony do służby w składzie Atlantic Fleet.
01.02.1909	Pancernik ulega kolizji z greckim parowcem SS "DAFNI". Nie doznał prawie żadnych uszkodzeń.
1910 - 1911	Okręt przechodzi remont w Devonport.
15.05.1912	Okręt zostaje przeniesiony do 3. Battle Squadron, 1. Fleet.
04.1914	Okręt obejmuje funkcję Second Flagship, Rear Admiral w 5. Battle Squadron, Second Fleet. Z załogą szkieletową pełnił funkcję okrętu szkolnego dla artylerzystów.
08.1914	Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej 5. Battle Squadron został przebazowany do Portland i przydzielony do Channel Fleet. Okręt został w pełni ukompletowany i kontynuował pełnienie funkcji okrętu flagowego (second) 5. Battle Squadron. Wraz z resztą okrętów eskadry patrolował Kanał.
17.10.1914	Tymczasowo został przydzielony do Dover Patrol z zadaniem bombardowania niemieckich pozycji na kontynencie.
03.11.1914	Okręt został oddelegowany do wsparcia East Coast Patrol podczas bombardowania Yarmouth przez Niemców. Później wrócił do składu 5. Battle Squadron.
14.11.1914	5. Battle Squadron został przebazowany do Sheerness z obawy przed niemiecką inwazją.
30.12.1914	Eskadra wraca do Portland.
13.03.1915	Okręt opuszcza Wielką Brytanię i udaje się w kierunku Dardaneli.
23.03.1915	Okręt dociera do Lemnos i dołącza do Dardanelles Squadron. Obejmuje funkcję okrętu flagowego Rear Admiral, 2. Squadron.
25.04.1915	Okręt wspiera lądowanie ANZAC na plaży Gaba Tepe.
22.05.1915	Okręt wraz z pancernikami HMS "IMPLACABLE", HMS "PRINCE OF WALES" oraz HMS "QUEEN" został przydzielony do nowo utworzonego 2. Detached Squadron na Adriatyku, z zadaniem wsparcia marynarki wojennej Włoch. Eskadra ta została utworzona na wiadomość, iż Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom.
27.05.1915	Okręt dociera do Tarentu.
12.1916 - 02.1917	Okręt został poddany w Tarencie przebudowie na potrzeby pełnienia funkcji okrętu-bazy dla personelu sił przeciwpodwodnych w Strait of Otranto. Większość jego załogi wróciła do kraju, okręt został również w dużym stopniu pozbawiony uzbrojenia.
04.1917	Zdemontowano większość z dział 6-calowych.
10.1917	Zdemontowano działa 12-calowe. Przekazano je armii włoskiej. Wieże pozostały na miejscu.
10.1917 - 02.1918	Okręt pełnił funkcję okrętu flagowego British Naval Forces, Tarent.
04.1919	Okręt opuścił Tarent i wrócił do Wielkiej Brytanii.
05.1919	Okręt został umieszczony na liście okrętów do zbycia. Stacjonował wtedy w Chatham Dockyard.
06.1919	okręt został wycofany z listy i została mu przydzielona funkcja statku mieszkalnego przy Pembroke Establishment.
03.1920	Ponowne umieszczenie okrętu na liście do zbycia.
04.09.1920	Okręt został sprzedany na złom
25.11.1920	Okręt dotarł do Birkenhead, gdzie został maksymalnie odciążony by mógł się zmieścić na stanowisko do złomowania w Preston.
05.08.1921	Okręt dotarł do Preston i rozpoczęto złomowanie.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

07.04.1904 - 09.12.1904	Captain Alfred L. Winsloe
08.12.1904 (?) - 04.03.1907	Captain Lewis Bayly
05.03.1907 - 24.12.1908	Captain Ernest C. T. Troubridge
15.12.1908 (?) - 04.01.1910	Captain David Beatty
04.01.1910 - 09.1911	Captain Ernest F. A. Gaunt
22.09.1911 - 17.05.1912	Captain Thomas D. L. Sheppard
17.05.1912 - 22.01.1914	Captain Adolphus H. Williamson (kapitan flagowy)
22.01.1914 - 30.04.1914	Captain John W. L. McClintock (kapitan flagowy)
01.05.1914 - 05.1916	Captain Herbert A. Adam
25.05.1916 - 10.1916	Captain Ernest A. Taylor
17.10.1916	Acting Commander (awaryjnie) Trevor Eardley-Wilmot (?)
10.1917	Captain Algernon W. Heneage

HMS Prince of Wales

20.03.1901	Położenie stępki w Devonport Dockyard. Ceremonię uświetniła obecność Lady Wharton, żony Rear-Admiral Sir William Wharton.
25.03.1902	Wodowanie okrętu. Matką chrzestną została Księżna Walii (późniejsza Królowa Maria) w obecności Księcia Walii (późniejszego Króla Jerzego V).
03.1904	Ukończenie budowy okrętu. Po skończeniu budowy okręt został przeniesiony czasowo do rezerwy w Chatham Dockyard.
18.05.1904	Okręt został wcielony do służby z przeznaczeniem na Morze Śródziemne. Większość załogi na okręcie pochodziła z pancernika "EXMOUTH"
29.07.1905	Kolizja pancernika z SS "ENIDWEN" nieopodal Oranu.
16.04.1906	Na okręcie nastąpiła eksplozja w przedziale maszynowni, trzech marynarzy zginęło, a czterech zostało rannych.
28.05.1906	Okręt został wycofany czasowo ze służby w Portsmouth Dockyard kończąc tym samym służbę na Morzu Śródziemnym.
06.1906 - 09.1906	Okręt był poddany remontowi.
08.09.1906	Wcielenie do służby z przeznaczeniem ponownie na Morze Śródziemne.
08.1907	Okrętowi zostaje przydzielona funkcja okrętu flagowego (second) we Flocie Morza Śródziemnego.
1908	Okręt przechodzi remont na Malcie.
02.1909	Okręt zostaje przeniesiony do Atlantic Fleet i zostaje mu przydzielona funkcja okrętu flagowego dowódcy floty.
02.07.1909	Na okręcie ponownie doszło do eksplozji, tym razem w przedziale kotłowym.
12.1910	Na okręcie podnosi swoją flagę Rear-Admiral John Jellicoe, późniejszy dowódca Grand Fleet Oraz Pierwszy Lord Morski
02.1911 - 05.1911	Okręt przechodzi remont w Gibraltarze.
13.05.1912	Okręt zostaje przeniesiony do składu Home Fleet. Początkowo okręt pełnił funkcję okrętu flagowego 3. Battle Squadron, w składzie 1. Fleet, jednakże tylko przez krótki okres.
1912	Pod koniec roku okręt został przeniesiony do składu 5. Battle Squadron, 2. Flota, Portsmouth. Pełnił równocześnie funkcję okrętu flagowego zastępcy dowódcy Floty.
18.02.1913	Na okręcie podniósł swoją flagę zastępca dowódcy 5. Battle Squadron.
02.06.1913	Pancernik zderzył się z brytyjskim okrętem podwodnym HMS "C 32".
18.05.1914	Funkcja okrętu flagowego 5. Battle Squadron którą pełnił HMS "PRINCE OF WALES" została przeniesiona na bliźniaczy HMS "QUEEN".
08.1914	Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej nadal znajdował się w składzie 5. Battle Squadron. Miejscem bazowania eskadry był Portland, zadaniem zaś patrolowanie Kanału La Manche. Okręt pełnił funkcję okrętu flagowego Rear-Admiral Bernard Currey. Jednym z pierwszych zadań była eskorta sił British Expeditionary Force udających się do Francji. Patrole które przeprowadzała eskadra obejmowany wschodnie wejście do Kanału, zachodnie patrolowały okręty z 7. i 8. Battle Squadron.
23.08.1914	Z racji tego iż Niemcy nie wykazywali ochoty do konfrontacji pozwolono okrętom 5. Battle Squadron wrócić do Portland. Kilka dni póżniej okręty eskportowały żołnierzy Portsmouth Marine Battalion w drodze do Ostendy, Belgia.
11.1914	Eskadra została wcielona do Channel Fleet.
14.11.1914	5. Battle Squadron został przebazowany do Sheerness z obawy przed niemiecką inwazją.
30.12.1914	5. Battle Squadron wrócił do Portland.
19.03.1915	Okręt został przydzielony do okrętów biorących udział w kampanii w Dardanelach. Dzień później opuścił Portland. Po dotarciu na miejsce został przydzielony do British 5. Squadron w składzie Dardanelles Allied Fleet.
25.04.1915	Okręt wspiera lądowanie ANZAC na plaży Gaba Tepe i Anzac Cove.
22.05.1915	Okręt wraz z pancernikami HMS "IMPLACABLE", HMS "QUEEN" oraz HMS "LONDON" został przydzielony do nowo utworzonego 2. Detached Squadron na Adriatyku, z zadaniem wsparcia marynarki wojennej Włoch. Eskadra ta została utworzona na wiadomość, iż Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom. Miejsce bazowania eskadry mieścił się w Tarencie.
27.05.1915	Okręt dociera do Tarentu.
03.1916	Okręt zostaje okrętem flagowym 2. Detached Squadron.
06.1916	Okręt zdaje funkcję okrętu flagowego i udaje się do Gibraltaru na remont.
02.1917	Okręt wraca do Wielkiej Brytanii.
28.02.1917 - 10.03.1917	Okręt czasowo przebywa w Gibraltarze.
03.1917	Okręt przybywa do Devonport Dockyard.
05.04.1917	Zostaje przeniesiony do rezerwy i jest używany jako okręt zabezpieczenia socjalnego.
10.11.1919	Okręt zostaje umieszczony na liście do zbycia.
12.04.1920	Okręt został sprzedany do Thos W Ward, z przeznaczeniem na złom.
06.1920	Okręt przybył do Milford Haven, Walia i rozpoczęto złomowanie.

ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)

18.05.1904 - 22.07.1905	Captain George A. Callaghan
27.07.1905 - 21.05.1907	Captain Reginald G. O. Tupper
21.05.1907 - 08.1907	Captain William B. Fawckner
12.08.1907 - 03.02.1909	Captain Herbert W. Savory
04.02.1909 - 20.12.1910	Captain Edward M. Phillpotts
12.1910 - 19.12.1911	Captain Ronald A. Hopwood
19.12.1911 - 17.05.1912	Captain Edward H. F. Heaton-Ellis
17.05.1912 - 18.11.1912	Captain Henry T. Buller
18.11.1912 - 18.11.1913	Captain John S. Dumaresq (kapitan flagowy)
18.11.1913 - 06.1916	Captain Robert N. Bax (kapitan flagowy)
06.1916 - 08.06.1916	Captain Herbert A. Adam (?)
08.06.1916 - 03.1917	Captain Douglas L. Dent
15.04.1918	Lieutenant-Commander, (emerytowany) William F. Dale

Galeria

HMS Bulwark (1899)HMS London (1899)HMS Prince of Wales (1902)HMS Queen (1902)HMS Venerable (1899)

Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.