Okręty typu "FORMIDABLE"" były pancernikami I klasy zaprojektowanymi przez Sir Williama White'a na wzór okrętów typu "CANOPUS", były jednak większe i lepiej opancerzone. Przy ich budowie również zastosowano stal Krupp'a.
Kraj: Wielka Brytania klasa: pancernik - predrednot I klasy |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
FORMIDABLE | Portsmouth DYd | 21.03.1898 | 17.11.1898 | ?.09.1901 | Zatopiony przez okręt podwodny "U-24" 01.01.1915 r. w okolicy Portland |
IRRESISTIBLE | Chatham DYd | 11.04.1898 | 15.12.1898 | ?.02.1902 | Zatopiony na minie 18.03.1915 r. w cieśninie Dardaneli |
IMPLACABLE | Devonport DYd | 13.07.1898 | 11.03.1899 | ?.09.1900 | Sprzedany na złom w 1921 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność | 14 658 t. |
Wyporność pełna | 15 805 t. |
Długość między pionami | 121,92 m (400 ft) |
Długość linii wodnej | 125,27 m (411 ft) |
Długość całkowita | 131,60 m (431 ft 9 in) |
Szerokość | 22,86 m (75 ft) |
Zanurzenie | 7,90 m (25 ft 11 in) |
Napęd:
Maszyny | 3-cylindrowa maszyna parowa typu TE, 20 kotłów cylindrycznych Belleville, 2 śruby |
Moc | 15 511 ihp (HMS "IRRESISTIBLE": 15 603 ihp; HMS "IMPLACABLE": 15,262 ihp) |
Prędkość | 18,13 węzła (HMS "IRRESISTIBLE": 18,2 węzła; HMS "IMPLACABLE":18,22 węzła) |
Paliwo | brak danych |
Zasięg | 5500 mil morskich przy prędkości 10 węzłów |
Opancerzenie:
Pas burtowy | 229 mm (9 in) |
Barbety | 305 mm (12 in) |
Przegrody | 305 mm - 229 mm (12 in - 9 in) |
Kazamaty | 152 mm (6 in) |
Cytadela działowa | 254 mm - 203 mm (10 in - 8 in) |
Stanowisko dowodzenia | 356 mm (14 in) |
Pokład | 76 mm - 25 mm (3 in - 1 in) |
Uzbrojenie:
Początkowe | 4 działa 305 mm (12 in)/40 Mk. IX RBL (2x2); 12 dział 152 mm (6 in)/45 QF Mk. VII (12x1); 16 dział 12-funtowych (12 pdr) QF (16x1); 6 dział 3-funtowych (3 pdr) QF (6x1); 4 wyrzutnie torped 457 mm (18 in) |
Modernizacja w trakcie I wojny światowej | 4 działa 305 mm (12 in)/40 Mk. IX RBL (2x2); 8 dział 152 mm (6 in)/45 QF Mk. VII (12x1); 8 dział 12-funtowych (12 pdr) QF (16x1); 6 dział 3-funtowych (3 pdr) QF (6x1); 4 wyrzutnie torped 457 mm (18 in) |
Ludzie:
Załoga | 780 oficerów i marynarzy |
Projekt
Okręty zostały zatwierdzone w programie rozbudowy floty na lata 1897/98. W ich konstrukcji zastosowano stal Krupp'a, co zaowocowało zmniejszeniem grubości pancerza i oszczędnościami wagowymi przy jednoczesnym zachowaniu poziomu ochrony. Okręty typu "FORMIDABLE" były większe od poprzednich klas pancerników, miały lepszą ochronę niż typ "MAJESTIC" i były szybsze od typu "CANOPUS".
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność normalna wynosiła 14 658 t., pełna 15 805 t., długość między pionami wynosiła 121,92 m (400 ft), długość linii wodnej 125,27 m (411 ft), długość całkowita 131,60 m (431 ft 9 in), szerokość 22,86 m (75 ft), natomiast zanurzenie 7,90 m (25 ft 11 in). Projekt zasadniczo bazował na typie "CANOPUS". Okręty były dobrymi parowcami i wykazywały się dobrą dzielnością morską. Miały lepszą i bardziej przemyślaną budowę kadłuba, co zaowocowało polepszeniem właściwości morskich w porównaniu do pancerników typu "MAJESTIC". Stosowane dotychczas ustawienie kominów obok siebie został zarzucone na rzecz umieszczenia ich wzdłuż linii okrętu - jeden za drugim.
Jeżeli chodzi o wyposażenie dodatkowe to okręty były wyposażone m.in. w lornety typu Pattern 343. We wrześniu 1914 roku zamontowano dodatkowe cztery egzemplarze. Na wieżach artyleryjskich głównego kalibru początkowo montowano lornety typu 5/12, 5/15 i 5/21 G.S. W początkowych miesiącach 1913 r. zostały zastąpione przez lornety typu G. 329 o powiększeniu 2,5 raza i kącie widzenia 20°. Okręty typu "FORMIDABLE" były wyposażone w instrumenty kontroli ognia firmy Siemens, Vickers, Son and Maxim oraz Barr and Stroud Mark I i II. Wyposażenie radiowe stanowiły nadajniki radiowe typu "1 to 52" W/T.
Uzbrojenie
Uzbrojenie składało się z 4 dział 305 mm (12 in)/40 Mk. IX RBL (2x2) , 12 dział 152 mm (6 in) QF (12x1), 16 dział 12-funtowych (12 pdr) QF (16x1), 6 dział 3-funtowych (3 pdr) QF (6x1) oraz 4 wyrzutni torped 457 mm (18 in). Wyrzutnie torped znajdowały się poniżej linii wodnej. Działa artylerii głównej były umieszczone w owalnych barbetach o grubości 305 mm (12 in). Za pancernym pasem burtowym grubość barbet zmniejszała się do połowy. Na barbetach znajdowały się w pełni zamknięte cytadele wieżowe (wieże) typu B.VI, o grubości 203 mm (8 in) z tyłu, oraz 254 mm (10 in) na bokach. Z racji trudności w formowaniu kształtowych płyt pancernych ze stali Krupp'a, z którego wykonane były pancerze cytadeli działowej, były one płaskie na bokach. W odróżnieniu od poprzednich klas pancerników wyposażonych w działa 305 mm na okrętach klasy "FORMIDABLE" zastosowano działa odmiany Mk. IX o długości lufy 40 kalibrów w przeciwieństwie do dotychczas stosowanych 35 kalibrów. Zastosowano również dzielone windy amunicyjne, które ograniczały niebezpieczeństwo przedostania się ognia z wieży do magazynów amunicji. Dwudziałowe wieże artyleryjskie typu B. VI miały zakres podnoszenia dział od 13,5 (w górę), do 5 stopni (w dół).
Działa 152 mm znajdowały się w kazamatach na obu burtach, na pokładach głównym (8 dział) i górnym (4 działa). Grubość pancerza kazamat wynosił 152 mm (6 in). Również działa 152 mm były nowym modelem - Mk. VII. Były dłuższe od dotychczas stosowanych, miały 45 kalibrów w odróżnieniu do dotychczas stosowanych 40 kalibrów.
Opancerzenie
Pas pancerny był miał długość 66,45 m (218 ft) i miał wysokość 4,57 m (15 ft). Grubość pancerza burtowego wynosiła 229 mm (9 in). Pas burtowy został rozciągnięty w kierunku dziobu i rufy. Miał 66 m (215 ft) długości oraz 4,6 m (15 ft) wysokości (na śródokręciu). Na dziobie miał grubość 76 mm (3 in) i wysokość 3,66 m (12 ft) natomiast na rufie miał grubość 38 mm (1,5 in) i wysokość 2,44 m (8 ft). Grubość przegród zamykających pas burtowy wynosiła na dziobie 305 mm (12 in), natomiast na rufie 229 mm (9 in). Pokłady miały grubość 76 mm - 25 mm (3 in - 1 in). Stanowisko dowodzenia było chronione 356 mm (14 in) pancerzem. Płyty pancerza pionowego były w całości wykonane ze stali Krupp'a.
Napęd
Okręty zostały wyposażony w 3-cylindrowe maszyny parowe typu TE oraz w 20 kotłów wodnorurkowych typu Belleville. Przy forsownym trybie pracy maszyny osiągały średnio moc 15 000 ihp co przekładało się na prędkość 18 węzłów. Zastosowano śruby o obrotach do wewnątrz co umożliwiło zmniejszenie zużycia paliwa i osiąganie nieco wyższych prędkościach niż w przypadku poprzednich klas, ale kosztem mniejszej zwrotność przy małych prędkościach.
Służba
HMS Formidable
21.03.1898 | Położenie stępki w Portsmouth Dockyard. |
17.11.1898 | Wodowanie okrętu. |
09.1901 | Ukończenie budowy okrętu. Pomimo ukończenia budowy nastąpiło opóźnienie w oddaniu okrętu do służby z powodu problemów z dostawcami urządzeń napędowych pancernika. |
10.10.1904 | Wcielenie okrętu do służby w Portsmouth Dockyard z przeznaczeniem na Morze Śródziemne. |
12.1904 - 04.1905 | Okręt przechodzi remont i modernizację na Malcie. |
04.1908 | Okręt zostaje przetransferowany do Channel Fleet. |
17.08.1908 - 20.04.1909 | Okręt został wycofany ze służby Chatham Dockyard i zadokowany w celu dokonania modernizacji i remontu. |
20.04.1909 | Po zakończeniu modernizacji okręt został przydzielony do 1st Division Home Fleet z miejscem stacjonowania w Nore. |
29.05.1909 | Okręt został przetransferowany do Atlantic Fleet. |
05.1912 - 08.1914 | Ze zredukowaną załogą okręt został przydzielony do 5th Battle Squadron w składzie Second Fleet, Home Fleet z miejscem stacjonowania w Nore. W trakcie tego przydziału intensywne wykorzystanie okrętu doprowadziło do poważnych problemów z maszynami napędowymi pancernika. |
08.1914 | W momencie wybuchu wojny cały 5th Battle Squadron został przeniesiony do Portland i przydzielony do Channel Fleet. Jego zadaniem była ochrona Kanału La Manche. Pancernik brał również udział w zabezpieczeniu transportu British Expeditionary Force do Francji. |
25.08.1914 | Po raz kolejny pancernik zabezpieczał konwój z wojskiem - tym razem Portsmouth Marine Battalion do Ostendy. |
14.11.1914 | HMS "FORMIDABLE" wraz z innymi okrętami 5th Battle Squadron został przeniesiony do Sheerness. |
30.12.1914 | Pancerniki 5th Battle Squadron zostały zluzowane przez pancerniki typu "DUNCAN" należące do 6th Battle Squadron i przeniesione do Portland. |
31.12.1914 - 01.01.1915 |
Pancerniki 5th Battle Squadron, pod dowództwem Vice-Admiral Commanding, Channel Fleet, Sir Lewis'a Bayly'a odbywały ćwiczenia artyleryjskie w pobliżu Isle of Portland, wspierane przez krążowniki HMS "TOPAZE" i HMS "DIAMNOND". Po zakończeniu ćwiczeń flota pozostała w nocy na patrolu, mimo doniesień o aktywności okrętów podwodnych. Admirał Sir Lewis Bayly założył, iż przy wzburzonym morzu i zwiększającym się wietrze (a takie warunki panowały tej nocy) atak okrętu podwodnego miał małe szanse powodzenia i raczej nie stanowił zagrożenia. HMS "FORMIDABLE" zamykał szyk eskadry, płynąc z prędkością ok. 10 węzłów nieopodal Portland Bill, około 20 mil morskich od Start Point. Pancerniki szły w szyku torowym, nie zygzakując, zaś noc była jasna, księżycowa. O 2.20 torpeda wystrzelona z niemieckiego okrętu podwodnego "U-24" dowodzonego przez Rudolfa Schneidera trafiła w lewą burtę okrętu na wysokości przedziału kotłowni. Załoga sądziła iż uda się uratować okręt doprowadzając go do pobliskiego wybrzeża, jednak już o 02.40 przechył okrętu sięgnął 20° i dowódca okrętu, Captain Noel Loxley wydał rozkaz opuszczenia okrętu. Ciemności i pogarszająca się ciągle pogoda utrudniały akcję ratowniczą - wiele łodzi z pancernika uległo wywróceniu na wzburzonym morzu. Tymczasem "U-24" krążył wokół swojej zdobyczy. R. Schneider widząc, że HMS "FORMIDABLE" tonie zbyt wolno, zdecydował się na wykonanie kolejnego ataku. Celnie wystrzelona torpeda zadała kolejny cios pancernikowi o godzinie 3.35. Eksplozja tej torpedy, która uderzyła kadłub tym razem z lewej strony na wysokości drugiego komina, spowodowała w pięć sekund później serię trzech dalszych eksplozji i przypieczętowała los okrętu. O 04.45 pancernik przewrócił się do góry dnem, miażdżąc wielu rozbitków pływających w wodzie. Captain Loxley pozostał do końca na mostku wraz ze swoim psem Bruce'm, nadzorując akcję ratowniczą. Jeszcze nim pancernik zatonął, na miejscu katastrofy zjawił się krążownik HMS "TOPAZE". Z napotkanej szalupy zdjął 43 ludzi i oddalił się, otrzymawszy wiadomość, że w pobliżu dojrzano wynurzony okręt podwodny. Inny krążownik, HMS "DIAMNOND", podniósł z wody 37 rozbitków. Rankiem 1 stycznia w czasie szalejącego sztormu trawler "PROVIDENT" z Brixham znalazł tonącą szalupę, w której znajdowało się 71 marynarzy z pancernika. Udało się szczęśliwie wszystkich ich uratować. Dalsze poszukiwania rozbitków spełzły na niczym. Inna szalupa, która początkowo miała na pokładzie 70 rozbitków po 22 godzinach dotarła do brzegu, jednak z jej załogi przeżyło jedynie 48 marynarzy. Łącznie z załogi pancernika zginęło 35 oficerów i 512 marynarzy z załogi liczącej 780 ludzi. Ciało psa Captain'a Loxley'a, Bruce'a zostało wyrzucone na brzeg i pochowane w oznaczonym grobie na cmentarzu Abbotsbury, w Dorset. Wrak HMS "FORMIDABLE" spoczywa na dnie kanału La Manche, na głębokości około 60 metrów, całkowicie odwrócony dnem do góry. W trakcie nielegalnych prób złomowania, pozbawiono go jednej ze śrub. HMS "FORMIDABLE" był trzecim zatopionym brytyjskim pancernikiem podczas I wojny światowej, w tym drugim który utracono w wyniku akcji nieprzyjaciela. Wrak okrętu znalazł się pod ochroną prawa przez zatwierdzenie "Protection of Military Remains Act 1986". |
ZNANI DOWÓDCY/PRZYDZIAŁY
10.10.1901 - 30.09.1904 | Captain Alexander W. Chisholm-Batten |
10.1904 | Captain Thomas Philip Walker |
15.03.1906 - 01.01.1907 | Captain Ernest Alfred Simons |
25.01.1907 - 17.08.1908 | Captain Herbert Lyon |
20.04.1909 - 04.04.1911 | Captain Reginald A. Allenby |
04.04.1911 - 11.12.1912 | Captain Philip Nelson-Ward |
11.12.1912 - 02.09.1914 | Captain Drury St. Aubyn Wake |
02.09.1914 - 01.01.1915 | Captain Arthur N. Loxley (zginął z okrętem) |
HMS Irresistible
11.04.1898 | Położenie stępki w Chatham Dockyard. |
15.12.1898 | Wodowanie okrętu w mocno niekompletnym stanie z powodu potrzeby zwolnienia miejsca dla budowy pancernika HMS "VENERABLE". |
10.1901 | Ukończenie budowy okrętu. |
04.02.1902 | Okręt został wcielony do służby w Chatham Dockyard z przeznaczeniem na Morze Śródziemne, gdzie miał zmienić pancernik wieżowy HMS "DEVASTATION" w roli okrętu strażniczego w Gibraltarze. |
03.03.1902 | Podczas mgły pancernik zderzył się z norweskim parowcem SS "CLIVE" odnosząc niewielkie uszkodzenia bocznego poszycia. |
05.10.1905 | Okręt wszedł na mieliznę na Malcie, bez poważniejszych uszkodzeń. |
10.1905 | Po ściągnięciu okrętu z mielizny został od razu zadokowany i poddany naprawom i modernizacji. |
10.1907 - 01.1908 | Druga modernizacja połączona z remontem. |
04.1908 | Okręt został przetransferowany do Channel Fleet. |
04.05.1908 | Pancernik we mgle zderzył się ze szkunerem, nie odnosząc żadnych uszkodzeń. |
1909 | Okręt został przydzielony do Nore Division. |
05.1910 | Załogę pancernika ograniczono do zalążka. |
01.06.1910 | Okręt został czasowo zdjęty ze służby i zadokowany w Chatham Dockyard w celu dokonania remontu i modernizacji. |
28.02.1911 | Po zakończeniu modernizacji okręt został wcielony do służby w składzie 3rd Division Home Fleet z miejscem stacjonowania w Nore. |
1912 | Pancernik został przydzielony do 5th Battle Squadron. |
08.1914 | W momencie wybuchu wojny 5th Battle Squadron został przeniesiony do Portland, gdzie miał ochraniać Kanał La Manche. |
25.08.1914 | Pancernik wraz z innymi okrętami osłaniał transport i lądowanie Plymouth Marine Battalion w Ostendzie. |
10.1914 - 11.1914 | Okręt czasowo został przydzielony do Dover Patrol. Do jego zadań należało m.in. ostrzeliwanie wybrzeża Belgii okupowanego przez Niemców. |
03.11.1914 | Pancernik został przydzielony do East Coast Patrol na czas akcji bombardowania Yarmouth przez Niemców. Po zakończeniu akcji okręt wrócił do składu Channel Fleet. |
14.11.1914 | HMS "IRRESISTIBLE" wraz z innymi okrętami 5th Battle Squadron został przeniesiony do Sheerness. |
30.12.1914 | Okręty 5th Battle Squadron zostały przeniesione do Portland. |
01.02.1914 | HMS "IRRESISTIBLE" został przekierowany w rejon Dardaneli gdzie miał wziąć udział w Operacji Dardanelskiej jako okręt flagowy British Dardanelles Squadron (do marca 1915 r.). |
18.02.1915 - 19.02.1915 | Pancernik wziął udział w otwierającym operację bombardowaniu fortów tureckich. Brał udział również w kolejnych bombardowaniach fortów wejściowych i fortów Narrow. |
25.02.1915 | Podczas wspierania lądowania oddziałów piechoty w pobliżu Fort Orkanieh został trafiony dwoma pociskami 240 mm (9,4 in.). |
28.02.1915 - 06.03.1915 | Pancernik zastąpił HMS "VENGEANCE" w roli okrętu zastępcy dowódcy British Dardanelles Squadron. |
18.03.1915 |
Okręt wziął udział tego dnia w bombardowaniu fortów Çanakkale i Kilitbahir w Narrows. Turcy zaobserwowali, iż brytyjskie okręty poprzednio zawsze odchodziły po bombardowaniu w kierunku zatoki Erin Keui Bay. Postanowili więc przygotować niespodziankę. Na przewidywanym torze odejścia brytyjskich okrętów postawili szereg min morskich i właśnie na jedną z nich o godzinie 16.16 czasu lokalnego wpadł HMS "IRRESISTIBLE". Lewoburtowa maszynownia została błyskawicznie zalana, wszyscy oprócz trzech spośród pracujących tam marynarzy zginęli. Kiedy wewnątrzkadłubowa gródź puściła zalana została również i prawoburtowa maszynownia. Pozbawiony zasilania i napędu okręt nabrał silnego przechyłu na lewą burtę. Dryfujący bezwładnie okręt wszedł w zasięg ognia tureckich baterii, które zgotowały nieszczęsnemu okrętowi gorące powitanie. Cała załoga oprócz dowódcy okręty i kilku ochotników została przeniesiona na niszczyciel HMS "WEAR", który przetransportował marynarzy na pancernik "QUEEN ELIZABETH". Pancernik HMS "OCEAN" został skierowany z zadaniem odholowania uszkodzonego okrętu w bezpieczne miejsce, jednak podczas podejścia wszedł na mieliznę. Tymczasem uszkodzony pancernik w dalszym ciągu dryfował w kierunku tureckiego brzegu. HMS "OCEAN" po zejściu z mielizny podjął jedynie z pancernika ostatnich ludzi wraz z dowódcą pozostawiając opuszczony wrak, gdyż z racji silnego przechyły, gwałtownego ognia i niewielkiej głębokości wody operacja holowania została anulowana. Sam HMS "OCEAN" podczas wycofywania się na bezpieczniejszą pozycję również wszedł na minę, został opuszczony przez załogę i ostatecznie zatonął o godz. 22.30 czasu miejscowego. Tego wieczora, brytyjski niszczyciel HMS "JED" wpłynął do zatoki z zadaniem dobicia uszkodzonych pancerników, tak aby nie dostały się w ręce nieprzyjaciela. Jednakże nie odnalazł ani wraku HMS "OCEAN", ani HMS "IRRESISTIBLE". Wg. raportów tureckich opuszczony przez załogę HMS "IRRESISTIBLE" dryfował coraz bliżej brzegu, cały czas będą ostrzeliwanym przez baterie nabrzeżne, ostatecznie około godziny 19.30 wywrócił się do góry dnem i zatonął. Podczas zatonięcia pancernika zginęło ok. 150 oficerów i marynarzy. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
04.02.1902 - 30.11.1904 | Captain George Morris Henderson |
25.11.1904 - 20.12.1905 | Captain Sackville Hamilton Carden |
20.12.1905 - 02.07.1906 | Captain Reginald H. S. Bacon |
20.06.1906 - 27.05.1907 | Captain Lionel Grant Tufnell |
27.05.1907 - 01.05.1908 | Captain Hugh Pigot Williams |
01.05.1908 - 05.04.1910 | Captain Cresswell J. Eyres |
05.04.1910 - 01.06.1910 | Captain Edmund H. Smith |
28.02.1911 - 26.03.1912 | Captain Cunningham Robert de Clare Foot |
27.03.1912 - 26.03.1913 | Captain Maurice Woollcombe |
26.03.1913 | Captain Noel Grant |
15.04.1914 - 14.02.1915 | Captain The Honourable Stanhope Hawke |
04.01.1915 - 18.03.1915 | Captain Douglas Lionel Dent |
HMS Implacable
13.07.1898 | Położenie stępki w Devonport Dockyard. |
11.03.1899 | Wodowanie okrętu. Stan okrętu był mocno niekompletny w momencie wodowania, gdyż potrzebne było zwolnienie miejsca na pochylni dla nowo budowanego pancernika HMS "BULWARK". |
07.1901 | Ukończenie budowy okrętu. |
10.09.1901 | Okręt został wcielony do służby w Devonport Dockyard. Przeznaczono go do służby na Morzu Śródziemnym. |
29.09.1901 | Okręt opuścił Plymouth i udał się na miejsce pełnienia służby. |
08.10.1901 | Okręt dociera na Maltę. |
06.1902 | Okręt znajdował się w Aleksandrii, wziął udział w uroczystościach związanych z koronacją Króla Edwarda VII oraz Królowej Aleksandry. |
1902 | W drugiej części roku okręt przeszedł remont na Malcie. |
1903 - 1904 | Kolejny remont na Malcie. |
1904 - 1905 | Następny remont. |
12.07.1905 | Na okręcie wybuchł jeden z kotłów, powodując śmierć dwóch marynarzy. |
16.08.1906 | Kolejny wybuch kotła. |
1908 - 02.1909 | Okręt wrócił do kraju i udał się do Chatham Dockyard na remont. |
02.1909 | Okręt został przydzielony do Channel Fleet. |
15.05.1909 | Kolejna zmiana przydziału, tym razem do Atlantic Fleet. |
13.05.1912 | W związku z wielką reorganizacją Royal Navy (01.05.1912) okręt został przydzielony do 5. Battle Squadron w składzie Second Home Fleet, z miejscem bazowania w Nore. |
08.1914 | Wraz z wybuchem I wojny światowej 5. Battle Squadron został przydzielony do Channel Fleet, z miejscem bazowania w Portland. |
10.1914 | Pancernik został czasowo przydzielony do Dover Patrol z zadaniem bombardowania sił niemieckich na wybrzeżu Belgii. |
14.11.1914 | 5. Battle Squadron został przebazowany do Sheerness w obawie przed niemiecką inwazją. |
30.12.1914 | 5. Battle Squadron wrócił do Portland. |
13.03.1915 | Okręt opuścił Wielką Brytanię i udał się w kierunku Dardaneli by wziąć udział w Kampanii Dardanelskiej. |
23.03.1915 | Okręt przybywa do portu w Lemnos. |
25.04.1915 | Okręt wspierał główne lądowanie sił alianckich na Plaży X w Cape Helles. |
04.1915 - 05.1915 | Okręt aż do maja wspierał wysiłki sił alianckich. M.in. brał udział w wyjątkowo bliskim wsparciu oddziałów w dniu 25 kwietnia. |
22.05.1915 | Okręt wraz z pancernikami HMS "LONDON", HMS "PRINCE OF WALES" oraz HMS "QUEEN" został przydzielony do nowo utworzonego 2. Detached Squadron na Adriatyku, z zadaniem wsparcia marynarki wojennej Włoch. Eskadra ta została utworzona na wiadomość, iż Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom. |
27.05.1915 | Okręt dociera do Tarentu, który miał być jego bazą. |
11.1915 | Okręt został przydzielony do 3. Detached Squadron z miejscem bazowania w Salonikach. Eskadra ta miała za zadanie wspierać Suez Canal Patrol, oraz wspomagać flotę Francji blokującą rejon Morza Egejskiego, a konkretnie wybrzeże Grecji i Bułgarii. Później tego samego miesiąca okręt wrócił do Port Side w Egipcie. |
22.03.1916 | Okręt udał się do Wielkiej Brytanii w celu odbycia napraw. |
09.04.1916 | Okręt przybył do Plymouth Dockyard i został zadokowany. po ukończeniu remontu okręt wrócił do składu 3. Detached Squadron. |
06.1917 | Okręt udał się do Aten w związku z abdykacją Króla Grecji, Konstantyna I. |
07.1917 | Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii gdzie został czasowo wycofany ze służby. Część z jego załogi została przeniesiona na okręty do zwalczania okrętów podwodnych, natomiast po cztery działa 6-calowe (152 mm) z kazamat na pokładzie głównym zostały zastąpione przez dwa działa na każdej burcie umieszczone wyżej, na pokładzie bateryjnym. |
03.1918 | Okręt został ponownie wcielony do służby, tym razem w charakterze okrętu - bazy dla okrętów Northern Patrol bazujących w Lerwick, Kirkwall i Buncrana. |
11.1918 | Okręt został umieszczony na liście do zbycia. |
1919 | Okręt został całkowicie wycofany ze służby. |
04.02.1920 | Okręt został umieszczony na liście do sprzedaży na złom. |
08.11.1921 | Okręt został sprzedany firmie Slough Trading Company. |
1922 | Okręt został złomowany w Niemczech. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
10.09.1901 - 08.11.1902 | Captain H.S.H. Prince Louis of Battenberg |
27.10.1902 - 12.05.1904 | Captain Reginald C. Prothero |
12.05.1904 - 17.06.1905 | Captain Colin R. Keppel |
17.06.1905 | Captain George E. Patey |
16.06.1907 - 29.05.1908 | Captain Mark E. F. Kerr |
02.02.1909 - 31.03.1909 | Captain William B. Fawckner |
31.03.1909 - 21.05.1910 | Captain Henry L. Tottenham |
21.05.1910 - 14.11.1911 | Captain Robert J. Prendergast |
14.11.1911 - 14.05.1912 | Captain Harry Jones |
14.05.1912 - 03.06.1912 | Captain Ernest G. Barton |
03.06.1912 - 20.08.1913 | Captain Gerald C. A. Marescaux |
21.08.1913 | Captain Hughes C. Lockyer |
31.08.1916 - 1917 | Captain Hughes C. Lockyer |
03.1917 | Captain Bertram S. Evans |
19.08.1918 | Commander Kenneth B. Toms |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.