Również mało doświadczona w budowie niewielkich jednostek torpedowych stocznia Thames Iron Works, Blackwall, Londyn pokusiła się o zbudowanie swojego przedstawiciela 27-węzłowców, jednego z 36 niszczycieli wybudowanych w 14 stoczniach.
Kraj: Wielka Brytania klasa: niszczyciele |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
ZEBRA | Thames Iron Works | 01.07.1894 | 03.12.1895 | ?.01.1900 | Złomowany w 1914 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność pełna | 365 t. |
Wyporność normalna | 310 t. |
Długość całkowita | 62,33 m (204 ft 6 in) |
Długość pomiędzy pionami | 60,96 m (200 ft 0 in) |
Szerokość | 6,10 m (20 ft 0 in) |
Zanurzenie | 2,29 m (7 ft 6 in) |
Napęd:
Maszyny | Dwie 4-cylindrowe maszyny parowe typu TE; 3 kotły wodnorurkowe firmy White (lub Maudslay); 2 śruby |
Moc indykowana | 4800 ihp |
Prędkość | 27 węzłów (kontraktowa 27 węzłów) |
Paliwo | brak danych |
Zasięg | brak danych |
Opancerzenie:
Brak |
Uzbrojenie:
Początkowe | 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF; 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowych (6 pdr) 8 cwt QF; 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in) |
Ludzie:
Załoga | 53 oficerów i marynarzy |
Projekt
Zamówienie na te okręty ujęto w 1893-94 Follow Up Order, które łącznie opiewało na 36 jednostek zbudowanych łącznie w kilkunastu stoczniach. Podobnie jak pozostałe z wczesnych serii niszczycieli ich klasyfikacja została unormowana dopiero 30 sierpnia 1912 r., kiedy to pierwsze 42 jednostki zaklasyfikowano do typu "A". Zanim to nastąpiło okręty tego typu były nazywane 27-węzłowcami ("27-knotters"). Koszt HMS "ZEBRA" wyniósł 38 598 funtów. Sama stocznia nie miała zbyt wiele doświadczenia z budową małych jednostek torpedowych, pomijając budowę kadłuba niewielkiego torpedowca HMS "TB 13" dla stoczni Maudslay, Sons and Field (ciężki, eksperymentalny kadłub wykonany z brązu). Ogólnie niszczyciel okazał się niezbyt udany (problemy z uzyskaniem odpowiedniej, zakontraktowanej prędkości - Admiralicja dopiero w styczniu 1900 r., niemal pięc lat po wodowaniu dopuściła okręt do użytkowania) i nie składano więcej zamówień na wczesne niszczyciele w tej stoczni.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność pełna okrętów liczyła 365 t. Długość całkowita wynosiła 62,33 m (204 ft 6 in), szerokość 6,10 m (20 ft 0 in) natomiast zanurzenie 2,29 m (7 ft 6 in). Kadłub okrętów był wykonany ze stali. Pod względem wyglądu okręty tego typu charakteryzowały się zastosowaniem trzech kominów, z których środkowy odprowadzał spaliny z dwóch kotłów i był nieco grubszy, podobnie jak w kilku innych podtypach niszczycieli typu "A". Ogólnie niszczyciel ten był bardzo podobny do wybudowanych w stoczni White niszczieli typu "CONFLICT". Podobnie jak większość wczesnych niszczycieli miały zakryty dziób, ukształtowany na podobieństwo skorupy żółwia (ang. "turtleback"), miał on ułatwić omywanie kadłuba przez fale przy dużej prędkości. W części dziobowej znajdowało się odkryte stanowisko działa 12-funtowego, które w dużym stopniu było zintegrowane z niewielkim mostkiem (stanowiskiem dowodzenia). Powodowało to pewne problemy (głównie dlatego, iż dla wygody oficerowie używali platformy działa jako mostka, zamiast używac stanowiska pod nią) i w późniejszych, większych konstrukcjach odseparowano te dwa elementy.
Uzbrojenie
Okręty podobnie jak niszczyciele poprzednich typów z zamówień uzupełniających były uzbrojone 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF, 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowe (6 pdr) 8 cwt QF i 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in). Działo 12-funtowe znajdowało się na odsłoniętym stanowisku w części dziobowej. Dwa stanowiska szybkostrzelnych dział 6-funtowych znajdowały się zaraz za stanowiskiem dowodzenia, dwa kolejne na burtach na śródokręciu natomiast ostatnie z nich na rufie. Zarówno działo 12-funtowe jak i działa 6-funtowe były wyposażone w osłony przeciwodłamkowe, jednak mogły być one demontowane i często na zdjęciach nie są one uwidocznione.
Okręty były wyposażone w dwie wyrzutnie torped umieszczone na obrotowych pojedyńczych stanowiskach. Jedno z nich znajdowało się pomiędzy kominami, drugie za ostatnim kominem w stronę rufy. Wyrzutnie torped w nomenklaturze brytyjskiej określane jako 18-calowe w rzeczywistości miały 17,72 cala, co dawało w przeliczeniu 450 mm.
W kilku dostępnych opracowaniach znalazło się twierdzenie że po 1902 r. większość "27-węzłowców" została przezbrojona, zdjęto z nich dwa stanowiska dział 6-funtowych ze śródokręcia i jedną wyrzutnie torped. W pewnym stopniu potwierdzają to dostępne fotografie.
Napęd
Okręt został wyposażony w dwie 4-cylindrowe maszyny parowe typu TE (potrójnego rozprężania) wyprodukowane przez firmę Maudslay. Parę zapewniały 3 kotły wodnorurkowe firmy White. Były one umieszczone w trzech kotłowniach, z dużą zasobnią węglową pomiędzy pierwszą i drugą kotłownią. Z racji tego okręty posiadały trzy kominy, pomiędzy pierwszym a drugim (od strony dziobu) była znacznie większa odległość niż pomiędzy dwoma bliższymi rufy, podobnie jak w do wybudowanych w stoczni White niszczielach typu "CONFLICT". Moc generowana przez maszyny została określona konstrukcyjnie na 4600 ihp, natomiast prędkość konstrukcyjną tradycyjnie dla niszczycieli typu "A" zakontraktowano na 27 węzłów.
Okręt miał ogromne problemy z uzyskaniem zakontraktowanej prędkości. Dopiero w styczniu 1900 r. Admiralicja dopuściła okręt do służby. Wg. "Британские эсминцы. История эволюции. 1892—1953" okręt ostatecznie osiągnął na próbach 27,003 węzła przy mocy 4816 ihp.
Służba
07.02.1894 | Złożenie zamówienia na okręt przez Admiralicję. |
01.07.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Thames Iron Works, Blackwall, Londyn. |
03.12.1895 | Wodowanie okrętu. |
01.1900 | Ukończenie budowy okrętu. Długi okres od momentu wodowania aż do ostateczniego ukończenia okrętu był spowodowany problemami z uzyskaniem zakontraktowanej prędkości. Koszt okrętu wyniósł 38 598 funtów. |
01.1900 | Całą służbę okręt spędził na wodach ojczystych. Po wcieleniu początkowo pełnił funkcję tendera dla ośrodka szkoleniowego HMS "Wildfire". Pełnił funkcje treningowe i współpracował z Sheerness Naval School of Gunnery. |
05.1902 | Okręt został przeniesiony do Portsmouth Instructional Flotilla. |
16.08.1902 | Okręt wziął udział w przeglądzie floty z okazji koronacji Króla Edwarda VII. |
27.10.1906 | Okręt wszedł do doku w Sheerness Dockyard, w celu odbycia remontu. |
1910 - 1912 | Okręt znajdował się w składzie 6. Destroyer Flotilla. 14 sierpnia 1911 r. okręt zderzył się z niszczycielem "ZEPHYR", podczas nocnych manewrów na rzece Thames. Jedno z dział 6-funtowych i dwie łodzie z HMS "ZEBRA" zostały zerwane z mocowań i wylądowały w morzu. Na szczęście nie było żadnych ofiar. Po naprawach niszczyciel został przydzielony do flotylli okrętów podwodnych w Dundee, gdzie zastąpił niszczyciel HMS "TEAZER". |
30.08.1912 | Okręt został decyzją Admiralicji zakwalifikowany do typu "A", do którego przydzielono wszystkie niszczyciele 26- i 27-węzłowe. |
30.07.1914 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
16.07.1901 - 08.1901 | Lieutenant & Commander Laurence R. Oliphant (na czas manewrów) |
28.02.1902 - 01.05.1902 (?) | Lieutenant & Commander James W. G. Innes |
01.05.1902 - 19.06.1903 | Lieutenant & Commander Wyndham L. Bamber |
19.06.1903 - 02.11.1903 | Lieutenant in Command Osmond J. Prentis |
27.11.1903 - 13.02.1904 | Lieutenant in Command Osmond J. Prentis |
14.07.1904 - 19.08.1904 | Gunner in Command Walter G. Jones |
22.12.1905 - 12.05.1906 | Lieutenant & Commander Aubrey E. D. Moore |
12.05.1906 - 28.05.1906 | Lieutenant & Commander Robert J. Buchanan |
28.05.1906 - 03.08.1906 | Lieutenant in Command Thomas N. James |
03.08.1906 - 16.11.1906 (?) | Gunner in Command Charles W. Cock |
01.11.1906 - 21.03.1907 | Lieutenant & Commander Rupert S. Gwatkin-Williams |
21.03.1907 - 01.06.1907 (?) | Lieutenant-Commander Harold G. Innes |
04.06.1907 - 17.06.1909 | Lieutenant & Commander Leonard W. Patch |
17.06.1909 - 04.01.1910 | Lieutenant & Commander Herbert E. W. C. Whyte |
04.01.1910 - 1910 | Lieutenant & Commander Gervase W. H. Heaton |
09.1910 - 10.1911 | Lieutenant & Commander Charles H. Jones |
10.1911 - 16.07.1912 | Lieutenant & Commander Claude L. Bate |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Norman Friedman (2009). British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War. Seaforth Publishing
- Эдгар Дж.Марч. Британские эсминцы. История эволюции. 1892—1953. Часть 1. — "Галея Принт", 2012
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.