Stocznia Fairfield Shipbuilding and Engineering Company, Govan była kolejnym podmiotem zaangażowanym przez Admiralicję w zaprojektowanie i wybudowanie nowych niszczycieli w ramach uzupełniającego programu 1893-94 Follow Up Order. To właśnie tam zbudowano trzy niszczyciele typu "HANDY".
Kraj: Wielka Brytania klasa: niszczyciele |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
HANDY | Fairfields, Govan | 07.06.1894 | 09.03.1895 | ?.10.1895 | Sprzedany w 1916 r. |
HART | Fairfields, Govan | 07.06.1894 | 27.03.1895 | ?.01.1896 | Sprzedany w 1912 r. |
HUNTER | Fairfields, Govan | 07.06.1894 | 28.12.1895 | ?.05.1896 | Sprzedany w 1912 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność pełna | 310 t. |
Wyporność normalna | 275 t. |
Długość całkowita | 60,12 m (197 ft 3 in) |
Długość pomiędzy pionami | 59,13 m (194 ft 0 in) |
Szerokość | 5,92 m (19 ft 5 in) |
Głębokość | 3,91 m (12 ft 10 in) |
Zanurzenie | 2,29 m (7 ft 6 in) |
Napęd:
Maszyny | Dwie 3-cylindrowe maszyny parowe typu TE; 3 kotły wodnorurkowe firmy Thornycroft; 2 śruby |
Moc indykowana | 4000 ihp |
Prędkość | 27 węzłów (kontraktowa 27 węzłów) |
Paliwo | 30 t. węgla (minimum) do 90 t. (maksimum) |
Zasięg | 1270 mil morskich przy prędkości 11 węzłów |
Opancerzenie:
Brak |
Uzbrojenie:
Początkowe | 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF; 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowych (6 pdr) 8 cwt QF; 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in) |
Ludzie:
Załoga | 53 oficerów i marynarzy |
Projekt
Zamówienie na te okręty ujęto w 1893-94 Follow Up Order, które łącznie opiewało na 36 jednostek zbudowanych w kilku stoczniach. W stoczni Fairfield Shipbuilding and Engineering Company, Govan zaprojektowano i wybudowano niszczyciele typu "HANDY". Były to pierwsze jednostki torpedowe wybudowane w tej stoczni. Podobnie jak pozostałe z wczesnych serii niszczycieli ich klasyfikacja została unormowana dopiero 30 sierpnia 1912 r., kiedy to pierwsze 42 jednostki zaklasyfikowano do typu "A". Zanim to nastąpiło okręty tego typu były nazywane 27-węzłowcami ("27-knotters"). Koszt pojedyńczego okrętu tego typu wyniósł 34 800 funtów.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność pełna okrętów liczyła 310 t., długość całkowita 60,12 m (197 ft 3 in), szerokość wynosiła 5,92 m (19 ft 5 in) natomiast zanurzenie 2,29 m (7 ft 6 in). Kadłub okrętów był wykonany ze stali. Pod względem wyglądu okręty tego typu charakteryzowały się zastosowaniem dwóch kominów, z których ten bliżej dziobu był nieco grubszy, gdyż musiał odprowadzać spaliny z dwóch kotłów. Podobnie jak większość wczesnych niszczycieli miały zakryty dziób, ukształtowany na podobieństwo skorupy żółwia (ang. "turtleback"), miał on ułatwić omywanie kadłuba przez fale przy dużej prędkości. W części dziobowej znajdowało się odkryte stanowisko działa 12-funtowego, które w dużym stopniu było zintegrowane z niewielkim mostkiem (stanowiskiem dowodzenia). Powodowało to pewne problemy (głównie dlatego, iż dla wygody oficerowie używali platformy działa jako mostka, zamiast używac stanowiska pod nią) i w późniejszych, większych konstrukcjach odseparowano te dwa elementy. Generalnie okręty tego typu mimo początkowych problemów z wibracjami (zostały rozwiązane już po wcieleniu do służby) wykazały się dobrymi właściwościami morskimi co między innymi wpłynęło na to, iż niektóre zostały skierowane na dalekie wody brytyjskich kolonii.
Uzbrojenie
Okręty podobnie jak niszczyciele poprzednich typów z zamówień uzupełniających były uzbrojone 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF, 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowe (6 pdr) 8 cwt QF i 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in). Działo 12-funtowe znajdowało się na odsłoniętym stanowisku w części dziobowej. Dwa stanowiska szybkostrzelnych dział 6-funtowych znajdowały się zaraz za stanowiskiem dowodzenia, dwa kolejne na burtach na śródokręciu natomiast ostatnie z nich na rufie. Zarówno działo 12-funtowe jak i działa 6-funtowe były wyposażone w osłony przeciwodłamkowe, jednak mogły być one demontowane i często na zdjęciach nie są one uwidocznione.
Okręty były wyposażone w dwie wyrzutnie torped umieszczone na obrotowych pojedyńczych stanowiskach. Jedno z nich znajdowało się pomiędzy kominami, drugie za drugim kominem w stronę rufy. Wyrzutnie torped w nomenklaturze brytyjskiej określane jako 18-calowe w rzeczywistości miały 17,72 cala, co dawało w przeliczeniu 450 mm.
W kilku dostępnych opracowaniach znalazło się twierdzenie że po 1902 r. większość "27-węzłowców" została przezbrojona, zdjęto z nich dwa stanowiska dział 6-funtowych ze śródokręcia i jedną wyrzutnie torped. W pewnym stopniu potwierdzają to dostępne fotografie.
Napęd
Okręty zostały wyposażone w dwie, 3-cylindrowe maszyny parowe typu TE (potrójnego rozprężania). Parę zapewniały 3 kotły wodnorurkowe firmy Thornycroft. Były one umieszczone w dwóch kotłowniach, w tej bliżej dziobu znajdowały się dwa kotły, w rufowej natomiast jeden. Z racji tego okręty posiadały dwa kominy, komin odprowadzający spaliny z dziobowej kotłowni był nieco grubszy gdyż musiał obsłużyć dwa kotły. Moc generowana przez maszyny została określona konstrukcyjnie na 4000 ihp, natomiast prędkość konstrukcyjną tradycyjnie dla niszczycieli typu "A" zakontraktowano na 27 węzłów. Na próbach, podczas trzygodzinnego testu HMS "HANDY" przy mocy 4200 ihp rozwinął średnią prędkość 27,040 węzła przy 398,6 obrotach na minutę. HMS "HART" również podczas trzygodzinnego testu przy mocy 4141 ihp rozwinął 27,057 węzła przy 374,6 obrotach na minutę. HMS "HUNTER" podczas testu prędkościowego na mili pomiarowej rozwinął 27,020 węzła. Jeżeli chodzi o zapas paliwa to producent deklarował 90 t. węgla, jednakże nigdy nie przekraczano 65 t. węgla.
Służba
HMS Handy
07.06.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Fairfield Shipbuilding and Engineering Company, Govan. |
09.03.1895 | Wodowanie okrętu. |
10.1895 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt okrętu wyniósł 34 800 funtów. |
1897 | Pod koniec roku okręt został wysłany do China Station i bazował w Hongkongu do końca służby. |
01.1901 | Okręt wziął udział w operacji rozbiórki pogłębiarki "CANTON RIVER", która zatonęła w Hongkongu podczas tajfunu w listopadzie 1900 r. Podczas operacji były wykorzystywane pompy z niszczyciela. |
04.1901 | Okręt został zadokowany i przeprowadzono na nim prace wzmacniające strukturę kadłuba, głównie dziobu. |
1904 | Okręt został poddany remontowi i wymianie elementów kotłów. Prace zakończono 27 lipca 1904 r. |
08.1905 | Okręt wszedł na mieliznę w Wei-hai-wei. Dowódca został obarczony winą i odsunięty od dowodzenia. |
11.1911 | Podczas rewolucji Xinhai niszczyciel przetransportował z Kantonu uciekającego gubernatora prowincji Kwangtung, Chang Ming-Ch'i do bezpiecznego Hongkongu. |
1912 | Okręt został zdjęty ze służby. |
03.1913 | Okręt został umieszczony na liście okrętów do zbycia. |
1916 | Okręt został sprzedany w Hongkongu z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
14.01.1896 - 18.08.1896 | Lieutenant & Commander Henry Blackett |
18.08.1896 - 18.08.1898 | Lieutenant & Commander Alexander Gillespie |
18.08.1898 - ? | Lieutenant & Commander Edward Kelly |
21.06.1900 - 30.11.1900 | Lieutenant & Commander George H. H. Holden |
01.04.1901 - 12.1902 | Lieutenant & Commander George C. Hardy |
18.12.1902 - 17.12.1902 | Lieutenant & Commander Harry L. Wells |
1905 - 11.05.1905 | Lieutenant & Commander Charles E. L. Thomas |
15.05.1905 - 23.08.1905 | Lieutenant & Commander John May |
23.08.1905 - 13.03.1907 | Lieutenant & Commander Henry B. Cox |
01.04.1906 - 03.08.1906 | Gunner in Command Charles W. Cock |
13.03.1907 - 1908 | Lieutenant & Commander William H. Darwall |
1908 - 26.02.1909 | Lieutenant & Commander Basil J. D. Guy |
26.02.1909 - 12.1909 | Lieutenant-Commander John Kiddle (również w dowództwie HMS "JANUS") |
01.01.1910 - 03.1911 | Lieutenant & Commander Basil J. D. Guy |
01.04.1911 - 1911 | Lieutenant & Commander The Hon. Guy Stopford (również w dowództwie HMS "HART") |
08.1912 - 10.1912 (?) | Lieutenant & Commander Francis G. Brickenden |
21.10.1912 - 20.02.1913 | Lieutenant in Command Edye K. Boddam-Whetham |
HMS Hart
07.06.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Fairfield Shipbuilding and Engineering Company, Govan. |
27.03.1895 | Wodowanie okrętu. |
01.1896 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt okrętu wyniósł 34 800 funtów. |
1896 | Okręt został wysłany do China Station i bazował w Hongkongu do końca służby. |
1912 | Okręt został sprzedany w Hongkongu z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
14.01.1896 - 04.1896 (?) | Lieutenant & Commander Reginald Yorke Tyrwhitt |
18.04.1896 - 15.09.1898 | Lieutenant & Commander Hastings F. Shakespear |
15.09.1898 - 01.1899 | Lieutenant & Commander Roger J. B. Keyes |
21.06.1900 - 11.1900 | Lieutenant & Commander John G. Armstrong |
11.1900 - ? | Lieutenant & Commander James U. Farie (tymczasowo) |
15.01.1901 - 01.04.1901 (?) | Lieutenant & Commander George C. Hardy |
08.09.1903 - 28.10.1903 | Lieutenant & Commander John A. Gregory |
15.10.1904 - 28.10.1905 (?) | Lieutenant & Commander Spencer R. S. Richards |
06.12.1905 - 23.01.1906 | Lieutenant & Commander Spencer R. S. Richards |
23.01.1906 - 01.03.1907 | Lieutenant & Commander Reginald Henniker-Heaton |
26.03.1907 - 26.02.1909 | Lieutenant-Commander (I) Gerald C. Dickens |
26.02.1909 - 01.04.1911 | Lieutenant & Commander Hubert S. Monroe |
01.04.1911 - 1911 | Lieutenant & Commander The Hon. Guy Stopford |
HMS Hunter
07.06.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Fairfield Shipbuilding and Engineering Company, Govan. |
28.12.1895 | Wodowanie okrętu. |
05.1896 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt okrętu wyniósł 34 800 funtów. Okręt całą służbę spędził na wodach ojczystych. |
26.06.1897 | Okręt wziął udział w Rewii Floty w Spithead z okazji Diamentowego Jubileuszu. |
12.1901 | Kiedy niszczyciel HMS "WIZARD" uległ uszkodzeniom w wyniku zderzenia z holownikiem w Portsmouth, na czas naprawy jego załoga została przetransferowana własnie na HMS "HUNTER". |
16.08.1902 | Okręt wziął udział w Rewii Floty z okazji koronacji Króla Edwarda VII. |
10.04.1912 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
08.07.1896 - 18.08.1896 | Lieutenant & Commander Percy S. St. John (na czas manewrów) |
18.08.1896 - 07.11.1896 | Commander Reginald G. O. Tupper |
07.11.1896 - 09.1897 | Lieutenant & Commander Herbert G. Smith |
13.09.1897 - 04.10.1897 (?) | Lieutenant & Commander Philip S. Watson |
1898 - 09.1898 | Lieutenant & Commander Philip S. Watson |
13.09.1898 - 13.09.1898 | Lieutenant in Command William N. England (tymczasowo) |
13.09.1898 - 01.02.1899 | Lieutenant & Commander Lawrence de W. Satow |
01.02.1899 - 27.03.1900 | Lieutenant & Commander Robert G. Corbett |
08.02.1900 (?) - 1903 | Gunner in Command John W. Renshaw |
30.04.1903 - 02.01.1905 (?) | Chief Gunner (in Command?) Edward Duffett (możliwe że również w dowództwie HMS "CONFLICT") |
21.07.1903 - 08.1903 | Lieutenant & Commander Gerard C. Pigou (na czas manewrów) |
03.01.1905 - 05.1905 | Lieutenant & Commander Bernard J. H. Ward |
23.05.1905 - 1906 | Lieutenant & Commander William J. Scott |
01.01.1906 - 12.05.1906 | Lieutenant & Commander Robert J. Buchanan |
12.05.1906 - 28.05.1906 | Lieutenant & Commander Aubrey E. D. Moore |
28.05.1906 - 01.01.1907 | Lieutenant & Commander Robert J. Buchanan |
01.01.1907 - ? | Chief Gunner in Command Walter G. Jones |
01.05.1907 - 14.01.1908 | Lieutenant & Commander Percy Johnson |
14.01.1908 - 16.01.1909 | Lieutenant & Commander George F. A. Mulock |
16.01.1909 - 1909 | Lieutenant & Commander Reginald G. Talbot |
1909 - 15.01.1910 | Lieutenant & Commander (T) Cecil R. Nicholl |
15.01.1910 - 11.08.1910 | Lieutenant & Commander Richard W. U. Bayly |
11.08.1910 - 24.05.1911 | Lieutenant & Commander Charles L. Fox |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Norman Friedman (2009). British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War. Seaforth Publishing
- Эдгар Дж.Марч. Британские эсминцы. История эволюции. 1892—1953. Часть 1. — "Галея Принт", 2012
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.