Kolejne zamówienia na niszczyciele, które wydała Admiralicja w ramach 1893-94 Follow Up Order spłynęło do różnych stoczni. Liczący trzy jednostki typ "JANUS" został zaprojektowany i wybudowany w stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company, Jarrow.
| Kraj: Wielka Brytania klasa: niszczyciele |
Specyfikacja
| Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
| JANUS | Palmers | 28.03.1894 | 12.03.1895 | ?.11.1895 | Sprzedany w 1914 r. |
| LIGHTNING | Palmers | 28.03.1894 | 10.04.1895 | ?.01.1896 | Zatonął w 1915 r. |
| PORCUPINE | Palmers | 28.03.1894 | 19.09.1895 | ?.03.1896 | Sprzedany w 1920 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
| Wyporność pełna | 320 t. |
| Wyporność normalna | 275 t. (wg Navy List wyporność normalna wynosiła 270 t.) |
| Długość całkowita | 62,33 m (204 ft 6 in) |
| Długość pomiędzy pionami | 60,96 m (200 ft 0 in) |
| Szerokość | 6,02 m (19 ft 9 in) |
| Głębokość | 3,71 m (12 ft 2 in) |
| Zanurzenie | 2,44 m (8 ft 0 in) |
Napęd:
| Maszyny | Dwie maszyny parowe typu TE; 4 kotły wodnorurkowe firmy Reed; 2 śruby |
| Moc indykowana | 3900 ihp |
| Prędkość | 27 węzłów (kontraktowa 27 węzłów) |
| Paliwo | 30 t. węgla (minimum) do 75 t. (maksimum) |
| Zasięg | 1470 mil morskich przy 11 węzłach |
Opancerzenie:
| Brak |
Uzbrojenie:
| Początkowe | 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF; 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowych (6 pdr) 8 cwt QF; 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in) |
Ludzie:
| Załoga | 53 oficerów i marynarzy |
Projekt
Zamówienie na te okręty ujęto w 1893-94 Follow Up Order, które łącznie opiewało na 36 jednostek zbudowanych w kilku stoczniach. W stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company, Jarrow zbudowano własnie niszczyciele typu "JANUS", zaś projekt i sposób wykonania wskazywał na niewątpliwą bardzo wysoką jakość konstrukcji (wystarczy wspomnieć, że przy podobnej mocy maszyn i zakładanej prędkości te niszczyciele miały zasięg większy o ponad 300 mil morskich od swoich ówczesnych konkurentów). Podobnie jak pozostałe z wczesnych serii niszczycieli ich klasyfikacja została unormowana dopiero 30 sierpnia 1912 r., kiedy to pierwsze 42 jednostki zaklasyfikowano do typu "A". Zanim to nastąpiło okręty tego typu były nazywane 27-węzłowcami ("27-knotters"). W Admiralicji panowała powszechna opinia, iż były to najlepsze spośród wszystkich 27-węzłowców, dlatego też zostały wysłane na dalekie wody China Station i Pacific Station.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność pełna okrętów liczyła 320 t., długość całkowita 62,33 m (204 ft 6 in), szerokość wynosiła 6,02 m (19 ft 9 in) natomiast zanurzenie 2,44 m (8 ft 0 in). Kadłub okrętów był wykonany ze stali. Okręty miały trzy kominy, z czego środkowy odprowadzał spaliny z dwóch kotłów i był nieco szerszy. Podobnie jak większość wczesnych niszczycieli miały zakryty dziób, ukształtowany na podobieństwo skorupy żółwia (ang. "turtleback"), miał on ułatwić omywanie kadłuba przez fale przy dużej prędkości. W części dziobowej znajdowało się odkryte stanowisko działa 12-funtowego, które w dużym stopniu było zintegrowane z niewielkim mostkiem (stanowiskiem dowodzenia). Powodowało to pewne problemy (głównie dlatego, iż dla wygody oficerowie używali platformy działa jako mostka, zamiast używac stanowiska pod nią) i w późniejszych, większych konstrukcjach odseparowano te dwa elementy.
Opancerzenie
Okręty nie posiadały opancerzenia. Jedyną ochroną były zasobnie węglowe umieszczone na burtach.
Uzbrojenie
Okręty podobnie jak niszczyciele poprzednich dwóch typów z zamówień uzupełniających były uzbrojone 1 działo 76 mm (3 in) 12-funtowe (12 pdr) 12 cwt QF, 5 dział 57 mm (2,24 in) 6-funtowe (6 pdr) 8 cwt QF i 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in). Działo 12-funtowe znajdowało się na odsłoniętym stanowisku w części dziobowej. Dwa stanowiska szybkostrzelnych dział 6-funtowych znajdowały się zaraz za stanowiskiem dowodzenia, dwa kolejne na burtach na śródokręciu natomiast ostatnie z nich na rufie. Zarówno działo 12-funtowe jak i działa 6-funtowe były wyposażone w osłony przeciwodłamkowe, jednak mogły być one demontowane i często na zdjęciach nie są one uwidocznione.
Okręt był wyposażony w dwie wyrzutnie torpedu umieszczonych na obrotowych pojedyńczych stanowiskach. Jedno z nich znajdowało się pomiędzy kominem środkowym a rufowym, natomiast drugie pomiędzy rufowym kominem a rufowym stanowiskiem działa 6-funtowego. Wyrzutnie torped w nomenklaturze brytyjskiej określane jako 18-calowe w rzeczywistości miały 17,72 cala, co dawało w przeliczeniu 450 mm.
Napęd
Okręty zostały wyposażone w dwie maszyny parowe typu TE (potrójnego rozprężania). Parę zapewniało cztery kotły firmy Reed (ciśnienie pary 250 psi), które mieszczono je w dwóch oddzielnych kotłowniach, z czego z kotłów nr 2 i 3 spaliny były odprowadzane do wspólnego, środkowego komina, który dlatego był nieco szczerszy od pozostałych dwóch. Moc osiągana przez zespół napędowy została zakontraktowana na 27 węzłów (22 przy maksymalnej wypornoścu). Moc generowana przez maszyny została określona konstrukcyjnie na 3900 ihp. Na próbach HMS "JANUS" osiągnął prędkość 27,84 węzła przy wyporności 245,4 t. Przy pełnym wyposażeniu i załadowany zapasami (w stanie gotowości operacyjnej) okręt osiągnął na próbach 23,4 węzła. Na HMS "JANUS" w 1902 r dokonano wymiany kotłów. HMS "LIGHTNING" na próbach 5 listopada 1895 r. osiągnął 27,94 węzła. HMS "PORCUPINE" osiągnął na próbie prędkość 27,91 węzła.
Służba
HMS Janus
| 07.11.1893 | Zamówienie okrętów przez Admiralicję. Spotyka się również czsami datę 2 listopada 1893 r. |
| 28.03.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company, Jarrow. |
| 12.03.1895 | Wodowanie okrętu. |
| 11.1895 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 26.06.1897 | Okręt wziął udział w Rewii Floty z okazji Diamentowego Jubileuszu. |
| 27.03.1900 | Okręt został wcielony do służby w Chatham jako tender dla HMS "GOLIATH". Później w tym samym roku został wysłany do China Station. Przebywał tam przez cały okres służby. |
| 1902 | Na okręcie została dokonana wymiana kotłów. |
| 1914 | Okręt został sprzedany w Hongkongu z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 12.12.1895 - 27.05.1896 | Lieutenant & Commander George A. Ballard |
| 25.08.1899 - 01.01.1900 | Lieutenant Charles F. Corbett |
| 01.01.1900 - 11.01.1900 | Lieutenant & Commander Guy de L. O. Johnson |
| 01.01.1903 - 17.11.1903 | Lieutenant & Commander Cyril Asser |
| 04.04.1904 - 09.01.1905 | Lieutenant & Commander John A. Gregory |
| 15.05.1905 - 13.03.1907 | Lieutenant & Commander William H. Darwall |
| 23.03.1907 - 26.02.1909 | Lieutenant & Commander Charles A. Fremantle |
| 26.02.1909 - 1909 | Lieutenant-Commander John Kiddle (również jako dowódca HMS "HANDY") |
| 01.01.1910 - 1911 | Lieutenant & Commander Gilbert C. Heathcote |
| 04.1911 - 21.08.1911 | Lieutenant & Commander Maurice B. R. Blackwood |
| 02.1912 - 21.10.1912 | Lieutenant in Command Wellwood G. C. Maxwell |
| 21.10.1912 - 20.02.1913 | Lieutenant in Command Edye K. Boddam-Whetham (może tu byc przekłamanie, jednoczesnie jest wykazywany jako dowódca HMS "HANDY") |
HMS Lightning
| 07.11.1893 | Zamówienie okrętów przez Admiralicję. Spotyka się również czsami datę 2 listopada 1893 r. |
| 28.03.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company, Jarrow. |
| 10.04.1895 | Wodowanie okrętu. |
| 08.11.1895 | Podczas powrotu z prób morskich okręt zderzył sie z węglowcem uszkadzając sobie dziób, a następnie wyrzucił się na brzeg nieopodal Maplin Sands. Staff Commander Bullmore, dowodzący okrętem podczas prób, został uznany przez sąd za winnego zaniedbania dowodzenia okrętem i pijaństwa, został upomniany naganą i stracił pięć lat starszeństwa. |
| 01.1896 | Ukończenie budowy okrętu. Okręt planowano wysłać na wody Pacific Station i China Station z racji imponującego zasięgu okrętów ze stoczni Palmers, jednak ostatecznie "LIGHTNING" całą karierę służył na wodach metropolii. |
| 1896 | Okręt wziął udział w manewrach, operując w składzie Channel Fleet z Berehaven w południowej Irlandii. |
| 26.06.1897 | Okręt wziął udział w Rewii Floty z okazji Diamentowego Jubileuszu. |
| 1900 | Okręt został przydzielony jako tender do ośrodka szkoleniowego HMS "Excellent" w Portsmouth. |
| 1902 | Okręt przeszedł remont wraz z wymiana kotłów. Został ponownie wcielony do służby 1 sierpnia 1902 r. |
| 1907 | Okręt ponownie przeszedł remont kotłów, tym razem w Sheerness. Po remoncie okręt wrócił do Portsmouth. |
| 17.02.1908 | Okręt zderzył się z boją cumowniczą w Portsmouth, uszkadzając sobie dziób. |
| 1910 | Okręt wcielono do 6. Destroyer Flotilla z bazą w The Nore. |
| 01.1915 | Okręt został przydzielony do Nore Local Defence Flotilla. |
| 30.06.1915 | 30 czerwca 1915 roku, po zaobserwowaniu min pływających w pobliżu Kentish Knock Lightvessel, "LIGHTNING" i niszczyciel HMS "VULTURE" zostały wysłanie, aby zająć się tym problemem. Okręty zniszczyły trzy miny, jednak później HMS "LIGHTNING" wpadł na kolejną, postawioną przez niemiecki okręt podwodny "UC-1". W wybuchu zginęło 15 członków załogi. "LIGHTNING" złamał się na pół, dziób zatonął, a rufę odholowano do Sheerness, a następnie złomowano. Kapitan okrętu został zwolniony od jakiejkolwiek winy, ale poinformowano go, że "mógł uznać, że był na polu minowym, widząc już trzy miny". |
Znani dowódcy (przydziały)
| 14.01.1896 - 25.02.1897 | Commander Arthur H. D. Ravenhill |
| 25.02.1897 - 19.10.1897 | Commander William H. Nicholson |
| 20.10.1897 - 20.10.1898 | Commander Cecil G. Treherne |
| 10.01.1899 - 09.01.1900 | Lieutenant & Commander Loftus C. O. Mansergh |
| 06.01.1900 (?) - 24.04.1900 | Lieutenant & Commander Lawrence L. Dundas |
| 01.08.1902 - 30.05.1903 | Lieutenant & Commander Rowland H. Bather |
| 19.06.1903 - 14.12.1904 | Lieutenant & Commander Vincent L. Bowring |
| 27.04.1905 - 29.12.1905 | Lieutenant & Commander Ernest G. W. Davidson |
| 01.1906 (?) - 28.05.1906 | Lieutenant & Commander Ernest E. Parker |
| 28.05.1906 - 06.07.1906 | Lieutenant in Command Claude Seymour |
| 06.07.1906 - 13.04.1907 | Lieutenant & Commander Mark G. Newton |
| 13.04.1907 - 25.01.1909 | Lieutenant & Commander James Bayley |
| 25.01.1909 - 11.1909 | Lieutenant & Commander Austin C. Ackland |
| 10.1909 (?) - 03.1910 | Lieutenant & Commander Robert H. Ames |
| 08.03.1910 - 15.08.1910 | Lieutenant & Commander Edmund A. T. de P. de la Poer |
| 15.08.1910 - 18.11.1911 | Lieutenant & Commander Edmond A. B. Stanley |
| 12.12.1911 - 05.12.1914 | Lieutenant in Command (I Gr.) Thomas C. C. Bolster |
| 05.12.1914 - 30.06.1915 | Lieutenant in Command James R. C. Cavendish (stracił okręt) |
HMS Porcupine
| 07.11.1893 | Zamówienie okrętów przez Admiralicję. Spotyka się również czsami datę 2 listopada 1893 r. |
| 28.03.1894 | Położenie stępki okrętu w stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company, Jarrow. |
| 19.09.1895 | Wodowanie okrętu. |
| 03.1896 | Ukończenie budowy okrętu. |
| 1896 | Okręt wziął udział w manewrach, operując w składzie Channel Fleet z Milford Haven. |
| 26.06.1897 | Okręt wziął udział w Rewii Floty z okazji Diamentowego Jubileuszu. |
| 1899 | Pod koniec roku okręt przeszedł remont w Chatham. |
| 15.01.1900 | Po zakończeniu remontu okręt został przeniesiony do Fleet Reserve. |
| 02.1900 | Okręt zastąpił HMS "CYGNET" w składzie Medway Instructional Flotilla, przejmując jego załogę. |
| 31.07.1902 | Okręt został zdjęty ze służby i skierowany na remont połączony z wymianą elementów kotłów. |
| 16.08.1902 | Okręt wziął udział w Rewii Floty z okazji Koronacji Króla Edwarda VII. |
| 1910 | Okręt wcielono do 6. Destroyer Flotilla z bazą w The Nore. |
| 18.10.1910 | Okręt wszedł ma mieliznę nieopodal Clacton. Dowódca okrętu został przez sąd ukarany reprymendą. |
| 02.1913 | Okręt został przydzielony do szkoły torpedystów w Chatham z załogą szkieletową. W maju okręt został ponownie wcielony do służby czynnej z pełną załogą. Nadal pozostawał przy szkole w Chatham. |
| 01.1915 | Okręt został przydzielony do Nore Local Defence Flotilla. Przydział do flotylli mógł nastąpić tuż po rozpoczęciu wojny. |
| 29.04.1920 | Okręt został sprzedany do Thos W. Ward z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
| 08.07.1896 - 08.1896 | Lieutenant & Commander George E. Cave (na czas manewrów) |
| 11.04.1899 - 26.10.1899 | Lieutenant Alan C. Bruce |
| 12.08.1901 - 08.1901 | Lieutenant & Commander Harry C. J. R. West |
| 23.01.1902 - 04.1902 (?) | Lieutenant & Commander George G. Codrington |
| 28.04.1902 - 01.08.1902 | Lieutenant Robert C. Hamilton (?) |
| 10.03.1903 - 15.07.1903 | Lieutenant & Commander George N. Ballard |
| 15.10.1903 - 29.01.1904 | Lieutenant & Commander The Hon. Cyril A. Ward |
| 30.01.1904 - 13.02.1904 | Lieutenant & Commander Reginald G. Copleston |
| 09.05.1904 - 01.04.1905 | Lieutenant & Commander Reginald G. Copleston |
| 01.04.1905 - 01.04.1906 | Lieutenant & Commander Michael Barne |
| 04.1906 - 30.04.1907 | Gunner in Command George E. Casley |
| 06.06.1907 - 13.05.1908 | Lieutenant & Commander (T) Richard F. H. Hartland-Mahon (wypożyczony) |
| 13.05.1908 - 28.07.1908 | Lieutenant & Commander Paul Whitfield |
| 28.07.1908 - 05.1909 | Lieutenant & Commander Cecil R. Nicholl |
| 05.1909 - 28.06.1909 | Lieutenant & Commander Herbert R. Stokes |
| 26.01.1910 - 15.08.1910 | Lieutenant & Commander Raymond J. Harris |
| 02.01.1911 - 07.10.1911 | Lieutenant & Commander Cecil M. Queripel |
| 05.04.1912 - 01.10.1913 | Lieutenant & Commander Henry D. Pridham-Wippell |
| 01.10.1913 - 13.01.1914 | Lieutenant & Commander Charles E. Hamond |
| 13.01.1914 - 04.12.1915 | Lieutenant in Command Cuthbert P. Blake |
| 04.12.1915 - 1919 (?) | Lieutenant-Commander R.N.R. Reginald G. Pardoe |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Norman Friedman (2009). British Destroyer - From Earliest Days to the Second World War. Seaforth Publishing
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.