HMS "GLATTON" był jednowieżowym monitorem cytadelowym, przeznaczonym do pełnienia podwójnej roli - okrętu obrony wybrzeża jak również okrętu atakującego wrogie fortyfikacje nabrzeżne. Został zaprojektowany przez Edwarda Reed'a.
Kraj: Wielka Brytania klasa: monitor (monitor parapetowy, pancernik obrony wybrzeża) |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
GLATTON | Chatham, DYd | 10.08.1868 | 08.03.1871 | 24.02.1872 | Sprzedany na złom w 1903 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność maksymalna | 4912 t. |
Tonaż | 2709 bm |
Długość między pionami | 74,68 m (245 ft 0 in) |
Szerokość | 16,46 m (54 ft 0 in) |
Zanurzenie | 5,92 m (19 ft 5 in) |
Napęd:
Maszyny | Dwie 2-cylindrowe maszyny parowe typu Lairds HSE RCR, 2 śruby |
Moc nominalna | 500 nhp |
Moc indykowana | 2870 ihp |
Prędkość | 12,11 węzła |
Paliwo | 540 t. węgla |
Zasięg | 2000 mil morskich przy prędkości 10 węzłów |
Opancerzenie:
Burty | 305 mm - 254 mm (12 in - 10 in) na podkładzie z drewna o grubości 533 mm - 381 mm (21 in - 15 in) |
Cytadela (parapet) | 305 mm (12 in) |
Wieża działowa | 356 mm - 305 mm (14 in - 12 in) |
Stanowisko dowodzenia | 229 mm - 152 mm (9 in - 6 in) |
Pokład | 76 mm - 38 mm (3 in - 1,5 in) |
Przegrody | 305 mm (12 in) |
Uzbrojenie:
Początkowe | 2 działa 305 mm (12 in)/25 MLR (25 t.) (1x2) |
Modernizacja w 1881 r. | 2 działa 305 mm (12 in)/25 MLR (25 t.) (1x2); 3 działa 6-funtowe (6 pdr) QF; 4 karabiny maszynowe; 2 wyrzutnie torped 356 mm (14 in) |
Ludzie:
Załoga | 185 oficerów i marynarzy |
Projekt
HMS "GLATTON" został zaprojektowany do pełnienia podwójnej roli - okrętu obrony wybrzeża oraz okrętu artyleryjskiego do zwalczania fortyfikacji nabrzeżnych. Z racji planowanej funkcji miał nieco większe zanurzenie, co pozwalało mu towarzyszyć innym okrętom na pełnym morzu jednak w ograniczonym zakresie. W rzeczywistości nawet projektant okrętu, Sir Edward Reed, nie był do końca przekonany do czego mógłby się przydać okręt przez niego skonstruowany. Powstał wg. ścisłych poleceń i życzeń Admiralicji, jednak z racji niskiej wolnej burty nie mógł brać udział w dalekomorskich rejsach przy złej pogodzie, nie mówiąc już o walce.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność wynosiła 4912 t. Długość między pionami wynosiła 74,68 m (245 ft 0 in), szerokość 16,46 m (54 ft 0 in), zanurzenie natomiast 5,92 m (19 ft 5 in). Niskoburtowy kadłub miał na śródokręciu pancerną nadbudówkę zwaną cytadelą, która miała za zadanie podtrzymywać wieże działowe, oraz zabezpieczać luki, przewody wentylacyjne i kominy przed wyższymi falami. Taka budowa zapewniała w ograniczonym zakresie możliwość rejsów na pełnym morzu, w przeciwieństwie do monitorów projektowanych w USA, gdzie niska wolna burta uniemożliwiała wypływanie na wzburzone wody. Okręt był wyposażony w podwójne śruby oraz ster balansowy. Niska wolna burta o wysokości 0,92 m (3 ft) na śródokręciu i 1,37 m (4 ft 6 in) na dziobie, nie pozwalała na żeglugę na zbyt wzburzonym morzu jednak okręt zachowywał się dosyć poprawnie na fali. Jedynym problemem było myszkowanie kadłuba utrudniające utrzymanie okrętu na kursie.
Uzbrojenie
Okręt był uzbrojony w 2 działa 305 mm (12 in) MLR, które były umieszczone w ręcznie wykonanej dwudziałowej wieży projektu John'a Ericsson'a, umieszczonej na pancernym parapecie na dziobie okrętu. Wieża była ochraniana przez pancerz o grubości 356 mm (14 in) od czoła i 305 mm (12 in) na bokach. Po roku 1880 dołożono kilka dział szybkostrzelnych, karabinów maszynowych oraz dwie zrzutnie torped.
Położenie wieży zostało tak zaprojektowane, iż praktycznie przy dowolnym położeniu okrętu przynajmniej jedno z dział mogło prowadzić ograniczony ogień do dowolnego celu. Uzyskano to poprzez zaprojektowanie niezwykle wąskich nadbudówek, co pozwalało na prowadzenie ognia w kierunku rufy przez jedno z dział bez względu na kierunek obrotu wieży. Nie ma natomiast danych czy wzięto pod uwagę oddziaływanie podmuchu na nadbudówki przy takim ustawieniu wieży.
Opancerzenie
Burty były ochraniane pasem pancernym o grubości na śródokręciu 305 mm ( 12 in), zmniejszającą się w kierunku dolnej krawędzi do 254 mm (10 in) oraz w kierunku dziobu i rufy do grubości 254 mm (10 in). Pas pancerny sięgał poniżej linii wodnej na głębokość 1,98 m (6,5 ft) i był przykryty pokładem o grubości 76 mm (3 in). Pancerz cytadeli wynosił 305 mm ( 12 in), i był przykryty pokładem o grubości 38 mm (1,5 in). Magazyny amunicyjne były ochraniane przez 305 mm (12 in) przegrody, sięgające poniżej linii wodnej. HMS "GLATTON" był najlepiej opancerzonym okrętem w Royal Navy momencie wodowania. Aż 35% jego wyporności przypadało na pancerz.
Służba
10.08.1868 | Położenie stępki. |
08.03.1871 | Wodowanie. |
24.02.1872 | Ukończenie budowy. Koszt wyniósł 219 529 funtów (kadłub: 189 133 funty, maszyny: 30 396 funtów). |
1872 | Okręt zostaje wcielony do służby i przydzielony do Szkoły Artylerii HMS "Excellent". |
1878 | Okręt znajduje się w składzie Particular Service Squadron. |
1879 | Okręt ponownie zostaje przydzielony do Szkoły Artylerii HMS "Excellent". |
1881 | Okręt zostaje poddany przezbrojeniu i modernizacji. |
1881 | W czasie testów uzbrojenia doszło do eksplozji jednego z dział 305 mm w wyniku której zginęła cała załoga wieży. Wybuch nastąpił w wyniku podwójnego załadowania jednego z dział. Działo nie wypaliło i nieświadoma tego załoga załadowała je ponownie. Odpalenie podwójnego ładunku skończyło się eksplozją działa. Ten wypadek przyśpieszył decyzję Admiralicji o opracowaniu i wprowadzeniu do użytku dział ładowanych odtylcowo, gdzie taka sytuacja nie mogłaby mieć miejsca. |
04.1886 | Okręt ponownie zostaje przydzielony do Szkoły Artylerii HMS "Excellent". |
23.07.1887 | Okręt uczestniczył w obchodach Jubilee Fleet Review w Portsmouth. |
1887 | Okręt uczestniczy w wielkich manewrach morskich. Wraz z HMS "PRINCE ALBERT" otrzymał za zadanie obronę ujścia Tamizy. |
1889 | Okręt przeniesiony do rezerwy. |
16.08.1889 | Okręt uczestniczył w manewrach wokół Irlandii. |
08.08.1890 - 18.08.1890 | Okręt uczestniczył w manewrach na Północnym Atlantyku. |
20.08.1890 | Okręt kotwiczy w Spithead. |
31.12.1891 | Po inspekcji okręt zostaje przydzielony do "A" Division Fleet Reserve. |
21.07.1892 | Okręt przygotowuje się do manewrów. |
07.08.1892 - 16.08.1892 | Okręt uczestniczy w letnich manewrach. |
19.08.1892 | Okręt dociera do Plymouth Sound. |
21.08.1892 | Okręt dociera do Portsmouth. |
09.01.1896 | Okręt jest raportowany w Portsmouth jako okręt strażniczy. |
07.07.1903 | Okręt sprzedany na złom do King, Garston. |
ZNANI DOWÓDCY (PRZYDZIAŁY)
08.08.1890 | Captain J.G. Jones |
21.07.1892 | Captain Churchill |
Źródła:
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.