Krążowniki III klasy typu "SCOUT" były przedstawicielem eksperymentalnej klasy okrętów zwanych krążownikami torpedowymi. Większe od torpedowców miały stanowić obronę większych zgrupowań floty przed atakami małych jednostek wyposażonych w broń torpedową, w sprzyjających okolicznościach samemu mogąc zaatakować wrogie zgrupowania za pomocą torped.
Kraj: Wielka Brytania klasa: krążownik torpedowy / krążownik pancernopokładowy |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
SCOUT | J. & G.Thomson | 08.01.1884 | 30.07.1885 | 20.08.1885 | Sprzedany w 1904 r. |
FEARLESS | Barrow Iron Sbdg Co. | 22.09.1884 | 20.03.1886 | ?.07.1887 | Sprzedany w 1905 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność pełna | 1580 t. |
Długość między pionami | 67,06 m (220 ft 0 in) |
Długość linii wodnej | 68,58 m (225 ft 0 in) |
Szerokość | 10,44 m (34 ft 3 in) |
Zanurzenie średnie | 4,42 m (14 ft 6 in) |
Napęd:
Maszyny | Dwie 2-cylindrowe maszyny parowe typu HDAC; 4 kotły, 2 śruby |
Moc indykowana | 2000 ihp (w trybie forsownym 3200 ihp) |
Prędkość projektowana | 16 węzłów (w trybie forsownym 17 węzłów) |
Paliwo | 450 t. węgla |
Zasięg | 6900 mil morskich przy prędkości 10 węzłów 2500 mil morskich przy prędkości 17 węzłów |
Opancerzenie:
Pokład | 11 mm (3/8 in) |
Osłony dział i w. torped | 25 mm (1 in) |
Stanowisko dowodzenia | 76 mm (3 in) |
Uzbrojenie:
Początkowe | 4 działa 127 mm (5 in) 40 cwt RBL; 8 dział 3-funtowych (3 pdr) QF; 1 lekkie działo; 2 karabiny maszynowe; 3 wyrzutnie torped 356 mm (14 in); 4 zrzutnie torped |
Modernizacja w latach 90-tych XIX w. | 4 działa 120 mm (4,7 in) 47 cwt QF; 8 dział 3-funtowych (3 pdr) QF; 1 lekkie działo; 2 karabiny maszynowe; 3 wyrzutnie torped 356 mm (14 in); 4 zrzutnie torped |
Ludzie:
Załoga | 147 oficerów i marynarzy |
Projekt
Okręty tego typu zaprojektowano w dwojakim celu - miały ochraniać zespoły floty przed atakami jednostek torpedowych przeciwnika jak również same przeprowadzać podobne ataki na zespoły przeciwnika. Jednakże okazało się iż okręty są zbyt wolne i mają zbyt słabą dzielność morską aby skutecznie wykonywać zaplanowane dla nich działania, zostały więc kilka lat po oddaniu do służby przeklasyfikowane na krążowniki III klasy i przeznaczono je do zadań ochrony szlaków handlowych i działania samodzielne.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność pełna nowych okrętów wynosiła 1580 t. Długość pomiędzy pionami wynosiła 67,06 m (220 ft 0 in) natomiast długość na linii wodnej 68,58 m (225 ft 0 in). Szerokość okrętów liczyła 10,44 m (34 ft 3 in). Zanurzenie średnie wynosiło 4,42 m (14 ft 6 in).
Uzbrojenie
Uzbrojenie okrętów składało się z 4 dział 127 mm (5 in) 40 cwt RBL, 8 dział 3-funtowych (3 pdr) QF, 1 lekkiego działa; 2 karabinów maszynowych; 3 wyrzutni torped 356 mm (14 in) oraz 4 zrzutni torped. Działa 5-calowe znajdowały się po obu stronach nadbudówki dziobowej i rufowej. Działa 3-funtowe znajdowały się na pokładzie górnym, cztery na śródokręciu, i po dwa na burtach na wysokości nadbudówki dziobowej i rufowej. Główną bronią okrętów miały być torpedy, część wystrzeliwana z wyrzutni i zrzutni torped. Istnieją rozbieżności co do ilości aparatów torpedowych wyszczególnionych w literaturze. "Conway" podaje jedynie 1 wyrzutnie torped (dziobową) i 2 zrzutnie (trawersowane, umieszczone po jednej pod nadbudówką dziobową i rufową). Ilość podaną w danych taktyczno-technicznych podaje "The Sail & Steam Navy List."
Opancerzenie
Wewnętrzny pokład pancerny, ze skosami przy burtach, miał grubość 11 mm (3/8 in). Na stanowisku dowodzenia zamontowano pancerz o grubości 76 mm (3 in). Osłony dział i wyrzutni torped miały grubość 25 mm (1 in). Na burtach na wysokości maszynowni i kotłowni znajdowały się zasobnie węglowe które stanowiły dodatkową ochronę. Sam kadłub był podzielony na wiele przedziałów wodoszczelnych, dodatkowo zwiększający niezatapialność okrętów.
Napęd
Krążowniki tego typu były wyposażone w dwie dwucylindrowe maszyny parowe typu HDAC. Parę zapewniały 4 kotły cylindryczne, umieszczone w dwóch kotłowniach. Obie maszyny parowe znajdowały się w pojedynczej maszynowni. Mimo że krążowniki osiągnęły zakładane moce i prędkości ("SCOUT" osiągnął 17,6 węzła przy mocy 3370 ihp, "FEARLESS" 17,27 węzła przy mocy 3302 ihp) to jednak do planowanych zadań okazały się zbyt wolne i ostatecznie przekierowano je do zadań ochrony szlaków handlowych.
Służba
HMS Scout
08.01.1884 | Położenie stępki pod okręt w stoczni J. & G. Thomson, Clydebank pod numerem stoczniowym 223. |
30.07.1885 | Wodowanie okrętu. |
10.1886 | Ukończenie budowy. Koszt budowy okrętu wyniósł 63 916 funtów za kadłub i 23 600 za maszyny. |
1887 | Okręt po wcieleniu do służby został wysłany na Morze Śródziemne. Służył tam nieprzerwane aż do 1903 r. pomijając większe remonty w metropolii. |
18.10.1895 | Okręt został ponownie wcielony do służby na Malcie. |
10.1895 - 12.1895 | Okręt stacjonował na Malcie. Przechodził tam remont który zakończył się 7 stycznia 1896 r. |
15.01.1896 | Okręt wyruszył na Morze Czerwone gdzie miał zmienić kanonierkę HMS "DOLPHIN". |
20.01.1896 - 02.1896 | Po dotarciu do Port Said 20 stycznia okręt przeniósł sie później do Jeddah, gdzie przebywał aż do lutego. |
03.1896 | Okręt odbywał rejsy po Morzu Czerwonym, zawijając okresowo do Jeddah i Suezu. |
04.04.1896 - 05.1896 | Okręt przybył do Suakin z Massowah. W związku z tym iż małe partie Derwiszów powodowały zamieszki w okręgu Suakin (jednocześnie przecinając drut telegraficzny do Tokar), uważano, że ich przywódca, Osman Dinga mógł nakazać zintensyfikowanie działań w tym rejonie. HMS "SCOUT" i HMS "MELITA" pozostały w Suakin, aby zapewnić dodatkowe wsparcie, jeśli byłoby to wymagane. |
11.06.1896 | Okręt przeniósł się do Port Said. Później tego samego miesiąca wrócił na Maltę. |
08.07.1896 - 08.1896 | Okręt wraz z innymi okrętami Mediterranean Fleet wyruszył z Malty na letnie ćwiczenia. Jeszcze w lipcu okręty odwiedziły Palma, Gibraltar i Port Mahon, w sierpniu Barcelonę i Castellamare. |
09.1896 - 10.1896 | Okręt kursował po Morzu Egejskim odwiedzając m.in. Thaso, Volo i Lemnos. W paździeniku odwiedził Saloniki, skąd 23 października wyruszył na Kretę. |
11.1896 - 03.1897 | Okręt bazuje w Suda Bay na Krecie, w związku z niepokojami na wyspie i konfliktem z Turcją co do przynależności wyspy. W marcu na wyspie wylądowały uzbrojone oddziały, wraz z marynarzami z HMS "RODNEY", aby eskortować muzułmańskich mieszkańców Kandanos w bezpieczne miejsce (Sir A. Biliotti doprowadził do Kandanos mieszany oddział sześciuset pięćdziesięciu pięciu ludzi i czterech dział, w tym 250 marynarzy z HMS "SCOUT" i HMS "RODNEY"). Uchodźcy ostatecznie zostali następnie zabrani na pokład włoskiego statku transportowego "TRINACRIA". |
25.04.1897 | Okręt dociera z powrotem na Maltę. Jego miejsce na Krecie zajmuje HMS "FORTE". |
05.1897 - 25.06.1897 | Okręt bazował na Malcie. 25 czerwca okręt udał się na Morze Czerwone. |
27.06.1897 - 03.07.1897 | Okręt dotarł do Port Said. Przebywał tam do 3 lipca. |
07.1897 - 12.1897 | Okręt spędził ten okres na Morzu Czerwonym, bazując w Suezie. We wrześniu okręt wraz z parowcem "NADERI" usiłowali dopomóc w zejściu z mielizny rosyjskiemu krążownikowi "KOSTROMA", który 14 czerwca 1896 r. wszedł na mieliznę na rafie Elba i do tej pory tam przebywał. Również w październiku okręt odwiedził Dżeddę, pozostawając tam do 17 października, kiedy to wyruszył do Suezu. |
01.1898 | Okręt nadal przebywał w Suezie. czekając na zastąpienie w funkcji Senior Officer, Red Sea Division przez HMS "MELITA". 10 stycznia donoszono iż wraz z postępem w Sudanie oraz z HMS "MELITA" i HMS "SCOUT" w składzie Red Sea Division, oddziały piechoty i Marines mogą wylądować w Suakin, jeżeli okaże się konieczne wysunięcie do przodu wojsk z któregokolwiek z egipskich garnizonów. W meldunku znalazło się również stwierdzenie iż Senior Officer, Red Sea Division wrócił na pokład HMS "SCOUT". 15 stycznia prasa donosiła pod tytułem "The Khedive's Medal", że londyńska gazeta opublikowała ogłoszenie Admiralicji dla oficerów i marynarzy, którzy służyli na pokładzie HMS "MELITA" i HMS "SCOUT" w Suakin w okresie operacji Dongola w 1896 r. i którzy nie otrzymali jeszcze medalu przyznanego przez jego Wysokość Khedive z Egiptu na tę wyprawę, muszą złożyć wniosek o odznaczenie osobiście lub listownie do Księgowego Generalnego Royal Navy. |
01.02.1898 | Okręt przebywał w Port Said, 4 lutego wrócił na Maltę. |
02.1898 - 05.1898 | Okręt stacjonował na Malcie. 14 maja okręt opuścił Maltę i dotarł około 21 maja do Aleksandrii. Przejął na miejscu obowiązki Senior Officer, Alexandra od HMS "GIBRALTAR". |
05.1898 - 07.1898 | Okręt bazował w Aleksandrii. |
13.07.1898 - 10.1898 | 13 lipca okręt przybył do Port Said. Okręt później pełnił fukncję okrętu dla Senior Officer, Red Sea z bazą w Suezie. 11 sierpnia z okrętu nadano telegram o zlokalizowaniu parowca linii Wilson, "DIDO" który będąc w rejsie z Hull dla Bombaju, wszedł na mieliznę nieopodal Zafarena. Trzy dni później, 14 sierpnia z okrętu nadano kolejny telegram o ściągnięciu parowca z mielizny i o tym, iż z racji niewielkich uszkodzeń kontynuuje on rejs na zaplanowanej trasie. |
03.10.1898 | Okręt wyruszył w kierunku Suakin i Jeddah. 8 października prasa doniosła iż kanonierka HMS "SALAMANDER" miała stanowić tymczasowe zastępstwo dla krążownika, który miał zostać wysłany do kraju. |
12.11.1898 - 17.11.1898 | Okręt przebywał na Malcie. |
21.11.1898 - 23.11.1898 | Okręt dotarł do Gibraltaru i przebywał tam kilka dni dla uzupełnienia zapasów. |
26.11.1898 - 27.11.1898 | Krótki pobyt w Vigo. |
30.11.1898 | Okręt przybył do Spithead. |
19.12.1898 | Okręt został zdjęty ze służby i skierowany do remontu (prawdopodobna wymiana kotłów). |
05.12.1899 | Ponowne wcielenie do służby i powrót na Morze Śródziemne. |
1900 - 1901 | Okrę został skierowany do Afryki Południowej, konkretnie do Gambii. |
05.07.1904 | Po powrocie do Wielkiej Brytanii okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
28.10.1886 - 28.10.1889 | Commander Crawford J. M. Conybeare | ||
03.10.1889 (?) - 01.1892 | Commander H.S.H. Prince Louis of Battenberg | ||
04.01.1892 - 23.08.1892 | Commander Walter S. Goodridge | ||
28.07.1892 (?) - 31.05.1895 | Commander John G. M. Field (inwalidztwo) | ||
12.06.1895 - 25.07.1897 | Captain Francis C. M. Noel | ||
05.07.1897 (?) - 11.02.1898 | Commander Francis G. De Lisle (inwalidztwo) | ||
17.02.1898 - 19.12.1898 | Commander George L. B. Bennett | ||
05.12.1899 - 25.09.1901 | Commander William F. De Salis | ||
12.08.1901 (?) - ? | Commander Ernest F. A. Gaunt |
HMS Fearless
22.09.1884 | Położenie stępki pod okręt w stoczni Barrow Iron Sbdg Co. (Naval Construction & Armaments Co.). |
20.03.1886 | Wodowanie okrętu. |
07.1887 | Ukończenie budowy. |
1888 - 1900 | Okręt po zbudowaniu został wysłany na Morze Śródziemne. Dd grudnia 1899 r. do sierpnia 1900 r. oddelegowany okręt brał udział w działaniach związanych z wojną burską. |
1900 - 1901 | Okręt po powrocie do Wielkiej Brytanii został skierowany na remont. Potem stacjonował w Sheerness. |
1901 - 1904 | Okręt został wysłany do China Station. |
1904 | Po powrocie do ktaju okręt został zdjęty ze służby. |
11.07.1905 | Okręt został sprzedany z przeznaczeniem na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
02.06.1890 - 08.1893 | Commander Charles W. Dickinson | ||
15.08.1893 - 01.1895 | Commander Charles Windham | ||
21.01.1895 - 01.11.1898 | Commander Charles E. Gladstone | ||
11.07.1898 - 08.1899 | Commander Henry C. Kingsford | ||
11.08.1899 - 08.11.1900 | Commander Henry R. P. Floyd | ||
26.11.1901 - 27.04.1903 | Commander John I. Graham | ||
27.04.1903 - 08.02.1905 | Commander P. Vaughan Lewes |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.