Zaplanowane w Programie Rozbudowy Floty na lata 1901/1902 krążowniki pancerne I klasy typu "DEVONSHIRE" zostały zaprojektowane z zamiarem zwiększenia możliwości bojowych wobec krążowników pancernych typu "MONMOUTH" bez znacznego zwiększania rozmiarów planowanych okrętów.
Kraj: Wielka Brytania klasa: krążownik pancerny |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
ANTRIM | J Brown, Clydebank | 27.08.1902 | 08.10.1903 | 23.06.1905 | Sprzedany w 1922 r. |
ARGYLL | Scott, Greenock | 01.09.1902 | 03.03.1904 | ?.12.1905 | Rozbity w 28.10.1915 r. |
CARNARVON | Beardmore, Dalmuir | 01.10.1902 | 07.10.1903 | 29.05.1905 | Sprzedany w 1921 r. |
DEVONSHIRE | Chatham DYd | 25.03.1902 | 30.04.1904 | 24.08.1905 | Sprzedany w 1921 r. |
HAMPSHIRE | Armstrong, Elswick | 01.09.1902 | 24.09.1903 | 15.07.1905 | Zatonął na minie 05.06.1916 r. |
ROXBURGH | London & Glasgow, Glasgow | 13.06.1902 | 19.01.1904 | 05.09.1905 | Sprzedany w 1921 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność pełna | 10 850 t. |
Długość między pionami | 137,16 m (450 ft 0 in) |
Długość całkowita | 144,32 m (473 ft 6 in) |
Szerokość | 20,88 m (68 ft 6 in) |
Zanurzenie | 7,32 m (24 ft 0 in) |
Napęd:
Maszyny | 2 4-cylindrowe maszyny parowe typu TE, "ANTRIM" i "HAMPSHIRE" 17 kotłów Yarrow, "ARGYLL" 16 kotłów typu Babcock "ROXBURGH" 17 kotłów typu Durr, "DEVONSHIRE" 15 kotłów typu Niclausse, "CARNARVON" 17 kotłów typu Niclausse, dodatkowo 6 kotłów cylindrycznych, 2 śruby |
Moc | 21 000 ihp |
Prędkość | 22 węzły |
Paliwo | 1950 t. węgla |
Zasięg | brak danych |
Opancerzenie:
Burty | 152 mm - 51 mm (6 in - 2 in) |
Przegrody | 127 mm (5 in) |
Pokład | 51 mm - 19 mm (2 in - 0,75 in) |
Barbety | 152 mm (6 in) |
Wieże działowe | 127 mm (5 in) |
Ciągi amunicyjne | 76 mm (3 in) |
Kazamaty | 152 mm - 50 mm (6 in -2 in) |
Stanowisko dowodzenia | 305 mm (12 in) |
Uzbrojenie:
Początkowe | 4 działa 190 mm (7½ in) Mk I; 6 dział 152 mm (6 in) Mk VII QF; 2 działa 12-funtowe (12 pdr) 8 cwt QF; 18 dział 3-funtowych (3 pdr) Hotchkiss QF; 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in) |
Modernizacja 1914 - 1918 | 4 działa 190 mm (7½ in) Mk I; 6 dział 152 mm (6 in) Mk VII QF; 2 działa 12-funtowe (12 pdr) 8 cwt QF; 14 dział 3-funtowych (3 pdr) Hotchkiss QF; 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in) |
Ludzie:
Załoga | 655 oficerów i marynarzy |
Projekt
Wobec krążowników typu "MONMOUTH" planowano zwiększyć zarówno uzbrojenie jak i opancerzenie jednak restrykcyjnie planowano nie przekraczać zwiększenia wyporności powyżej 1000 t. Zmniejszono wobec poprzedniego typu moc maszyn napędowych co wg. wyliczeń miało zaowocowac spadkiem prędkości o ok. ¾ węzła. Początkowo zaprojektowane niemal z tym samym uzbrojeniem jak typ "MONMOUTH" za wyjątkiem wymiany jednej wieży z dwoma działami 6-calowymi na wieżę z jednym działem 7,5 calowym. Jednak w trakcie budowy rozbudowano uzbrojenie o kolejne trzy działa 7,5-calowe.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność normalna wynosiła 10 850 t. Długość między pionami wynosiła 137,16 m (450 ft 0 in), długość całkowita 144,32 m (473 ft 6 in), szerokość 20,88 m (68 ft 6 in), zanurzenie 7,32 m (24 ft 0 in). udowa kadłuba okrętu nie odbiegała od typu "MONMOUTH", jednak planowane zwiększenie wyporności w stosunku do niego nie mogło przekroczyć 1000 t.
Uzbrojenie
Na uzbrojenie składały się 4 działa 190 mm (7½ in) Mk I, 6 dział 152 mm (6 in) Mk VII QF, 2 działa 12-funtowe (12 pdr) 8 cwt QF, 18 dział 3-funtowych (3 pdr) Hotchkiss QF oraz 2 wyrzutnie torped 457 mm (18 in). Działa 7,5-calowe były umieszczone w pojedynczych wieżach artyleryjskich, po jednej na dziobie i na rufie oraz po obu stronach dziobowej nadbudówki. Działa 6-calowe znajdowały się w kazamatach. Działa 12-funtowe mogły być łatwo demontowane i użyte na brzegu.
W trakcie I wojnie światowej cztery działa 6-calowe z kazamat na wysokości głównego pokładu (były niemożliwe do użycia już przy średnio wzburzonym morzu) zostały przeniesione z kazamat na górny pokład i wyposażone w osłony przeciwodłamkowe. Otwory w kazamatach zostały zakryte płytami pancernymi, aby zwiększyć dzielność morską okrętu. Zdjęto również 4 z dział 3-funtowych.
Opancerzenie
Opancerzenie okrętów typu "DEVONSHIRE" było wzorowane na typie "MONMOUTH", jednak główny pas pancerny został pogrubiony do 152 mm (6 in) i przedłużony aż do 74,98 m (246 ft), jednak jego wysokość została zmniejszona o 0,30 m (1 ft). Pancerz kazamat również został pogrubiony do 152 mm (6 in). Pozostałe parametry pancerza pokładu i dziobowego pasa pancernego pozostały identyczne jak w typie "MONMOUTH".
Napęd
Podobnie jak w predrednotach typu "KING EDWARD VII" zdecydowano się poeksperymentować z konfiguracjami kotłów i zaproszono do tych eksperymentów różne firmy, aby wypróbować najlepsze rozwiązania konstrukcji. "ANTRIM" i "HAMPSHIRE" zostały wyposażone w 17 kotłów typu Yarrow, "ARGYLL" w 16 kotłów typu Babcock, "ROXBURGH" w 17 kotłów typu Durr, "DEVONSHIRE" w 15, a "CARNARVON" w 17 kotłów typu Niclausse. Kotły zostały rozdzielone w trzech różnych kotłowniach umieszczonych na dziobie, podczas gdy w rufowej kotłowni umieszczono 6 kotłów cylindrycznych starszej konstrukcji. Na próbach wszystkie okręty osiągnęły zakładaną moc maszyn i wszystkie oprócz "ARGYLL" osiągneły zakładane 23 węzły. Okręty zostały wyposażone w dwie 4-cylindrowe maszyny parowe typu VTE, każda napędzająca jedną śrubę.
Służba
HMS Antrim
27.08.1902 | Położenie stępki okrętu w John Brown & Company, Clydeside. |
08.10.1903 | Wodowanie okrętu. Nadana nazwa nawiązywała do nazwy hrabstwa w Irlandii. |
23.06.1905 | Ukończenie budowy okrętu i wcielenie do służby w składzie 1. Cruiser Squadron, Channel Fleet, razem z niemal wszystkimi bliźniaczymi jednostkami. |
03.1907 | Okręt został przeniesiony do 2. Cruiser Squadron w składzie Atlantic Fleet. |
04.1909 | Okręt został przydzielony do rezerwowej 3. Fleet w Devonport. |
12.1912 | Krążownik został jednostką flagową 3. Cruiser Squadron w składzie 3. Fleet. |
1914 | W momencie mobilizacji floty przed wojną 3. Cruiser Squadron został wcielony do Grand Fleet. Większość czasu spędził pełniąc patrole wokół Szetlandów i Wysp Owczych oraz wybrzeża norweskiego. |
09.10.1914 | Krążownik był nieskutecznie atakowany przez niemiecki okręt podwodny "U 16". |
06.1916 | Okręt został wysłany do Archangielska, a po powrocie został przeniesiony od osłony konwojów na obszarze North America and West Indies Station. |
12.1917 | Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii i został wycofany ze służby. Szczegółowy przebieg służby z dziennika okrętowego z okresu od stycznia 1916 do grudnia 1917 r. znajduje się na stronie Naval History. |
08.1918 | Okręt został ponownie wcielony do służby i wrócił do ochrony konwojów aż do końca wojny w listopadzie. |
1919 | Po zakończeniu wojny okręt został przeniesiony do rezerwy w Nore. Był wykorzystywany do testów sprzętu radiowego i Asdic. |
03.03.1920 | Okręt został ponownie wcielony do służby czynnej. |
1922 | Okręt został przekierowany do wykonywania funkcji szkoleniowych jako okręt treningowy dla kadetów. |
19.12.1922 | Okręt został sprzedany i został złomowany w Blyth, Northumberland. |
Znani dowódcy (przydziały)
24.06.1905 - 31.08.1906 | Captain Edward F. Inglefield | ||
31.08.1906 - 01.09.1908 | Captain William C. Pakenham | ||
01.09.1908 - 28.04.1909 | Captain The Hon. Robert F. Boyle | ||
28.04.1909 - 28.10.1909 | Captain Robert E. R. Benson | ||
28.10.1909 - 11.12.1909 | Captain Henry D. Wilkin | ||
11.12.1909 - 12.1913 | Captain Frederick S. Litchfield-Speer | ||
19.12.1913 - 23.07.1915 | Captain Vincent B. Molteno (oraz jako kapitan flagowy 3. Cruiser Squadron) | ||
23.07.1915 - 09.08.1916 | Captain Alexander Lowndes | ||
13.09.1916 - 04.1918 | Captain Victor G. Gurner | ||
13.01.1920 - 12.04.1921 | Captain John D. Allen | ||
12.04.1921 - 02.1922 | Captain Raymond Fitzmaurice | ||
06.01.1922 - 07.03.1922 | Captain Graham R. L. Edwards (tymczasowo, na czas choroby Fitzmaurice) | ||
21.03.1922 - 1922 | Captain Raymond Fitzmaurice (niemal do czasu sprzedania okrętu) |
HMS Argyll
25.03.1902 | Położono stępkę okrętu w Scotts Shipbuilding & Engineering, Greenock. |
03.03.1904 | Wodowanie okrętu. Nazwa nawiązywała do szkockiego hrabstwa. |
12.1905 | Ukończenie budowy okrętu. Okręt początkowo został przydzielony do 1. Cruiser Squadron, Channel Fleet w styczniu 1906 r. |
1909 | Okręt został przeniesiony do 5. Cruiser Squadron w składzie Atlantic Fleet. |
1911 - 1912 | Okręt został przydzelony do ochrony królewskiego jachtu "MEDINA", w takcie królewskiej podróży do Delhi Durbar w Indiach. |
28.12.1912 | Okręt wszedł na mieliznę nieopodal Plymouth Sound. |
1913 | Okręt został przydzielony do 3. Cruiser Squadron w składzie 2. Fleet. |
1914 | W momencie mobilizacji floty przed wojną 3. Cruiser Squadron został wcielony do Grand Fleet. Większość czasu spędził pełniąc patrole wokół Szetlandów i Wysp Owczych oraz wybrzeża norweskiego. |
28.10.1915 |
Około 4.30 podczas sztormowej nocy, okręt wszedł na mieliznę nieopodal Bell Rock, Dundee na pozycji 56°26′N 2°23.5′W. Było to spowodowane tym, iż latarnie morskie dostały polecenie wyłączania światła z obawy przed działaniami niemieckich okrętów podwodnych. Miały one włączać światło dopiero na wyraźne życzenie załogi podchodzących do brzegu okrętów, jednak ta konkretna nie miała radia, więc kapitan zdecydował o ostrożnym kontynuowaniu rejsu mimo braku światła latarni. Uderzenie w skały bardzo poważnie uszkodziły kadłub, dodatkowo wybuchł pożar. Niszczyciele HMS "JACKAL" i HMS "HORNET" podjęły całą załogę okrętu, obyło się bez strat. W późniejszym czasie wszystkie wartościwe rzeczy z okrętu zostały odzyskane, wliczając w to artylerię i amunicję, zaś kadłub okrętu został wysadzony przez zespół rozbiórkowy. W 1970 r. obie śruby okrętowe zostały wydobyte i sprzedane na złom. Pozostałości wraku są dostępne dla nurków. |
Znani dowódcy (przydziały)
27.12.1905 - 29.01.1906 | Captain Charles H. H. Moore | ||
30.01.1906 - 20.03.1906 | Captain Robert H. Johnston Stewart | ||
20.03.1906 - 22.03.1906 | Captain Stuart Nicholson (tymczasowo) | ||
24.03.1906 - 12.03.1907 | Captain Charles E. Anson | ||
12.03.1907 - 24.03.1909 | Captain Reginald A. Allenby | ||
24.03.1909 - 13.12.1910 | Captain Cecil F. Lambert | ||
24.11.1910 (?) - 01.05.1912 | Captain Michael Culme-Seymour | ||
01.05.1912 - 22.06.1914 | Captain Vivian H. G. Bernard | ||
22.06.1914 - 28.10.1915 | Captain James C. Tancred (stracił okręt) |
HMS Carnarvon
01.10.1902 | Położono stępkę okrętu w William Beardmore & Company, Dalmuir. |
07.10.1903 | Wodowanie okrętu. Nazwa nawiązywała do walijskiego hrabstwa. |
29.05.1905 | Ukończenie budowy okrętu. Okręt początkowo został przydzielony do 3. Cruiser Squadron, Mediterranean Fleet. |
06.1907 | Okręt został przekierowany do 2. Cruiser Squadron w składzie Atlantic Fleet. |
04.1909 | Okręt został przydzielony do rezerwy 3. Fleet w Devonport. |
03.1912 | Kolejne przeniesienie okrętu, tym razem do 2. Fleet w Devonport, jednocześnie został okrętem flagowym 5. Cruiser Squadron. Pełnił tą funkcję aż do wybuchu wojny. 31 lipca 1914 r. kilka dni przed wybuchem wojny okręt podczas manewrów na Kanale, napotkał niemiecki krążownik SMS "STRASSBURG" i okręty wymieniły saluty. |
05.08.1914 | W dniu rozpoczęcia wojny okręt pełnią funkcję flagowca dla Rear Admiral Archibald Stoddart znajdował się w Gibraltarze. Okręt został szybko wysłany do Cape Verde gdzie 23 sierpnia zajął niemiecki statek handlowy SS "PROFESSOR WOERMANN". Po odprowadzeniu pryzu do Freetown, Sierra Leone okręt rozpoczął patrolowanie. W październiku okręt przeniósł się pod wybrzeże Brazylii, a później przeniósł się na Falklandy by dołączyć do eskadry którą dowodził Vice-Admiral Doveton Sturdee. |
12.1914 |
Po przybyciu do Port Stanley 7 grudnia Sturdee poinformował swoich kapitanów, że nazajutrz zaplanował załadowanie paliwa dla całej eskadry z dwóch dostępnych węglowców i dzień później rozpocząć poszukiwania niemieckiej eskadry wschodnioazjatyckiej, gdyż podejrzewał iż będzie ona próbowała dostać się do domu opływając Amerykę Południową. Wiceadmirał Maximilian von Spee, dowódca niemieckiej eskadry, miał inne plany i zamierzał zniszczyć stację radiową w Port Stanley w dniu 8 grudnia. Pojawienie się dwóch niemieckich okrętów o godzinie 07:30 zaskoczyło statki Sturdee'a, ale Niemcy zostali ostrzelani pociskami artylerii głównej predrednota "CANOPUS", kiedy tylko znaleźli się w zasięgu około 09:20. "CARNARVON" zakończył uzupełnianie paliwa o godzinie 08:00, a cała eskadra opuściła port o 10:30. W tym czasie Sturdee wydał polecenie "ogólny pościg", ale "CARNARVON" mógł rozwinąć jedynie 18 węzłów pozostał mocno w tyle za resztą okrętów. Oba krążowniki liniowe brytyjskiej eskadry były najszybszymi okrętami w jej składzie i zaczęły doganiać uciekające niemieckie krążowniki, otwierając ogień o 12:55, który skupił się na lekkim krążowniku "LEIPZIG", który zamykał szyk niemieckiej eskadry. Dla Spee było jasne, że jego okręty nie mogły pokonać brytyjskich krążowników liniowych i że jedyną nadzieją na przetrwanie jego okrętów jest rozproszenie. O 13:20 nakazał zawrócić swoje dwa krążowniki pancerne, aby kupić czas angażując Brytyjczyków i jednocześnie wydał rozkaz aby jego trzy lekkie krążowniki rozpłynęły się w różnych kierunkach. "CARNARVON", w tamtej chwili był oddalony o 10 mil morskich, nie miał więc nadziei na złapanie rozproszonych niemieckich okrętów i kontynuował rejs śladem swoich krążowników liniowych. Wreszcie znalazł się w zasięgu niemieckich krążowników pancernych i otworzył ogień krótko zanim "SCHARNHORST" przewrócił się i zatonął o 16:17. Potem dołączył do "GNEISENAU", aż Sturdee nakazał "przerwać ogień" o godzinie 17:50. Niemiecki kapitan nakazał ewakuować swój okręt 10 minut wcześniej, gdy było jasne, że sytuacja była beznadziejna - jego okręt zatonął o 18:00. "CARNARVON" uratował 20 osób ocalonych z "GNEISENAU", wrócił na obszar w którym zatonął "SCHARNHORST", jednak na miejscu znalał już tylko pływające szczątki. Po bitwie okręt wziął udział w polowaniu na lekki krążownik "DRESDEN", który uciekł podczas bitwy i zbadał kotwicowiska w Argentynie, Chile i na wyspie South Georgia, by przed lutym udać się na północ do Brazylii. |
22.02.1915 | Okręt wszedł na rafę w archipelagu Abrolhos i musiał wyrzucić się na brzeg aby uniknąć zatopienia. W następnym miesiącu w Rio de Janeiro okręt przeszedł prowizoryczne naprawy. |
05.1915 - 07.1915 | Okręt przeszedł tym razem dokładny remont w Motrealu, w Kanadzie. Po remoncie w drodze do Devonport eskortował z Halifax kilka okrętów podwodnych typu "H". Później wrócił do Halifax, gdzie pozostał do końca roku. |
1916 - 1918 | Przez resztę wojny okręt został przydzielony do North America and West Indies Station, gdzie ochraniał konwoje. Szczegółowy przebieg służby z dziennika okrętowego z okresu od lipca 1913 do listopada 1918 r. znajduje się na stronie Naval History. |
1919 | Okręt po wojnie rozpoczął pełnienie funkcji okrętu szkolnego dla kadetów. |
03.1921 | Okręt trafił na listę jednostek do sprzedaży. |
08.11.1921 | Okręt został sprzedany na złom i złomowany w Niemczech. |
Znani dowódcy (przydziały)
11.05.1905 - 01.08.1906 | Captain Sir George J. S. Warrender, Bart. | ||
01.08.1906 - 25.01.1908 | Captain John M. de Robeck | ||
25.01.1908 - 21.05.1910 | Captain Robert J. Prendergast | ||
21.05.1910 - 10.08.1912 | Captain William F. Slayter | ||
10.08.1912 - 05.11.1912 | Captain Warren H. D'Oyly | ||
28.01.1913 - 01.1914 | Captain Walter M. Ellerton | ||
08.01.1914 - 14.08.1915 | Captain Harry L. d'E. Skipwith (oficer flagowy) | ||
14.08.1915 - 24.08.1916 | Captain Hugh T. Hibbert | ||
01.08.1916 - 03.1918 | Captain William Bowden-Smith | ||
05.09.1918 - 11.02.1919 | Captain Richard G. A. W. Stapleton-Cotton | ||
11.02.1919 - 07.02.1921 | Captain Ernest Wigram | ||
15.01.1921 - 30.06.1921 | Captain Herbert N. Garnett |
HMS Devonshire
25.03.1902 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Chatham Royal Dockyard. Uroczystość uświetnił Książę Walii, późniejszy Król Grzegorz V. |
30.04.1904 | Wodowanie okrętu. Nazwa nawiązywała do nazwy angielskiego hrabstwa. |
24.08.1905 | Ukończenie budowy i wcielenie do służby w składzie 1. Cruiser Squadron, Channel Fleet. |
03.1907 | Krążownik został przeniesiony do 2. Cruiser Squadron w składzie Atlantic Fleet. |
08.1909 | Okręt został przydzielony do rezerwy 3. Fleet w Devonport. |
06.06.1911 | Okręt został ponownie wcielony do służby w Devonport. |
1913 | Przydział okrętu do 3. Cruiser Squadron w składzie 2. Fleet. |
1914 | W połowie roku w ramach mobilizacji Royal Navy 3. Cruiser Squadron został wcielony w skład Grand Fleet. Większość czasu spędził pełniąc patrole wokół Szetlandów i Wysp Owczych oraz wybrzeża norweskiego. |
09.1914 | Okręt przeszedł remont, a następny w lutym 1915 r. |
04.1916 | Okręt patrolował wybrzeże Norwegii, później został przydzielony do Nore. |
12.1916 | Okręt został najpierw przydzielony do 7. Cruiser Squadron w składzie Grand Fleet by później zostać wysłany na Atlantyk, gdzie miał ochraniać alianckie konwoje, Pozostał tam aż do 1919 r. Szczegółowy przebieg służby z dziennika okrętowego z okresu od czerwca 1916 do maja 1919 r. znajduje się na stronie Naval History. |
08.1919 | Okręt został umieszczony jako jeden z czterech krążowników w Devonport Reserve. |
31.03.1920 | Okręt został zdjęty ze służby w Devonport. |
05.1920 | Okręt został umieszczony na liście okrętów do sprzedaży. |
09.05.1921 | Okręt został sprzedany w celu złomowania do |
1923 | Okręt został złomowany w Barrow-in-Furness. |
Znani dowódcy (przydziały)
24.08.1905 - 24.10.1905 | Captain Herbert A. S. Fyler | ||
24.10.1905 - 08.05.1907 | Captain Arthur T. Stuart | ||
08.05.1907 - 19.03.1909 | Captain John de M. Hutchison | ||
19.03.1909 - 08.11.1910 | Captain Cuthbert G. Chapman | ||
08.11.1910 - 15.10.1912 | Captain Herbert C. C. Da Costa | ||
15.10.1912 - 10.08.1913 | Captain Henry B. Pelly | ||
10.08.1913 - 09.06.1914 | Captain William J. S. Alderson | ||
09.06.1914 - 03.03.1916 | Captain Edwin V. Underhill | ||
03.03.1916 - 01.09.1916 | Captain John D. Kelly | ||
20.10.1916 - 10.11.1917 | Captain Henry B. T. Somerville | ||
10.11.1917 - 21.05.1919 | Captain George B. Powell | ||
20.08.1919 - 19.02.1920 | Captain Francis W. Caulfeild (dowodził również HMS "CORNWALL", HMS "BERWICK" i HMS "SUFFOLK") |
HMS Hampshire
01.09.1902 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Armstrong Whitworth, Elswick. |
24.09.1903 | Wodowanie okrętu. Nazwa nawiązywała do angielskiego hrabstwa. |
15.07.1905 | Ukończenie budowy okrętu i wcielenie do służby w składzie 1. Cruiser Squadron, Channel Fleet. |
12.1908 | Okręt przeszedł remont w Portsmouth Royal Dockyard. |
08.1909 | Okręt został przydzielony do rezerwy 3. Fleet w Devonport. |
12.1911 | Okręt został przydzielony do 6. Cruiser Squadron, Mediterranean Fleet. |
1912 | Okręt został przeniesiony do China Station. |
02.1913 | Okręt wszedł na mieliznę nieopodal Aden. |
1914 | W momencie rozpoczęcie wojny okręt znajdował się w Wei Hai Wei, w składzie niewielkiej eskadry dowodzonej przez Vice Admiral Martyna Jerrama, commander-in-chief eskadry China Station. Okręt dostał rozkaz zniszczenia niemieckiej stacji radiowej w Yap, razem z krążownikiem pancernym HMS "MINOTAUR" i lekkim krążownikiem "NEWCASTLE". 11 sierpnia w czasie rejsu w miejsce wykonania zadania okręty napotkały i zatopiły niemiecki węglowiec SS "ELSPETH". Zapasy węgla na "HAMPSHIRE" okazały się zbyt małe by bezpiecznie dostrzeć na Yap więc został skierowany do Hongkongu z załogą z "ELSPETH". Pod koniec miesiąca okręt został skierowany na obszar holenderskich Indii Wschodnich z zadaniem poszukiwania niemieckich statków i okrętów, nieomal napotykając niemiecki krążownik "EMDEN". Niemiecki krążownik uniknął wykrycia i przedostał się niezauważony do Zatoki Bengal i rozpoczą zwalczać brytyjską żeglugę od dnia 14 września. "HAMPSHIRE" został tam wysłany z zadaniem wykrycia i zniszczenia raidera. Działał tam w październiku i listopadzie razem z krążownikiem pomocniczym HMS "EMPRESS OF ASIA" do 9 listopada, kiedy to "EMDEN" został zniszczony przez HMAS "SYDNEY". W późniejszym czasie okręt eskortował konwoje z siłami ANZAC poprzez Ocean Indyjski i Morze Czerwone do Egiptu. |
12.1914 | Okręt został poddany remontowi w Gibraltarze, potem wrócił do Wielkiej Brytanii i dołączył do Grand Fleet. |
01.1915 | Okręt dołączył do 7. Cruiser Squadron. |
11.1915 | Okręt został skierowany do ochrony konwojów przez Morze Białe. Szczegółowy przebieg służby z dziennika okrętowego z okresu od października 1914 do lutego 1915 r. znajduje się na stronie Naval History. |
31.05.1916 | Okręt zdąrzył wrócić do Wielkiej Brytanii na czas, by wziąć udział w bitwie jutlandzkiej, wraz z 2. Cruiser Squadron. W trakcie bitwy okręt oddał jedynie cztery salwy do niemieckiej II Grupy Zwiadowczej. Ostrzeliwał również zauważone (iluzoryczne) peryskopy okrętów podwodnych. |
05.06.1916 |
Zaraz po bitwie okręt został wysłany do Scapa Flow z zadaniem przewiezienia Lorda Kitchener'a do Archangielska z misją dyplomatyczną do Rosji. Ze względu na sztormowe warunki zdecydowano, że "HAMPSHIRE" będzie płynął przez Pentland Firth, a następnie skręcina północ wzdłuż zachodniego wybrzeża Wysp Orkadów. Ten kurs zapewniłby uniknięcie najgorszych sztormów, pozwalając eskorcie niszczycieli na towarzyszenie jednostce. O 16:45 okręt wypłynął z Scapa Flow i około godziny później spotkał się z dwoma eskortowcami, niszczycielami typu "ACASTA": "UNITY" i "VICTOR". Gdy okręty skierowały się na północny zachód, warunki pogodowe pogorszyły się znacznie. To spowodowało, że niszczyciele nie nadążały za krążownikiem. Ponieważ w takich warunkach prawdopodobieństwo ataku okrętu podwodnego było marginalne Captain Savill z "HAMPSHIRE" kazał niszczycielom wrócić do Scapa Flow. Kontynuując rejs sam na pełnym morzu, "HAMPSHIRE" znajdował się w odległości około 1,5 mili od kontynentalnego wybrzeża Orkadów między Brough a Birsay i Marwick Head, kiedy o godzinie 19:40 nastąpiła eksplozja i momentalnie okręt nabrał przechyłu na prawą burtę. Okręt wpadł na jedną z kilku min położonych przez niemiecki okręt podwodny "U-75" w dniu 28/29 maja 1916 r., tuż przed bitwą jutlandzką. Eksplozja wyrwała wielką dziurę w kadłubie pomiędzy dziobem a mostkiem, spuszczone pośpiesznie łodzie ratunkowe zostały roztrzaskane o burty okrętu przez fale. Ok. 15 minut po eksplozji krążowniki zatonął dziobem do przodu. Z 735 członków załogi i 14 pasażerów jedynie 12 ludzi uratowało się na tratwach. Wraz z załogantami zginął również Lorda Kitchener i wszyscy członowkie misji dyplomatycznej. Wrak znajduje się pod ochroną Protection of Military Remains Act na współrzędnych 59°7.065′N 3°23.843′W, nurkowanie w jego pobliżu jest zabronione bez pozwolenia. Okręt leży dogóry dnem na głębokości 55 - 70 m. W 1983 r. nielegalnie wydobyto na powierzchnię jedną ze śrub napędowych wraz z fragmentem wału. Obecnie są wystawiane w Scapa Flow Visitor Centre and Museum, Lyness, Hoy, Orkney. |
Znani dowódcy (przydziały)
15.07.1905 - 20.08.1907 | Captain Sir Robert K. Arbuthnot, Bart. | ||
20.08.1907 - 31.12.1909 | Captain George A. Ballard | ||
31.12.1909 - 18.04.1911 | Captain The Hon. Stanhope Hawke | ||
18.04.1911 - 05.12.1911 | Captain Henry G. G. Sandeman | ||
05.12.1911 - 17.01.1913 | Captain Cuthbert E. Hunter | ||
17.01.1913 - 01.1914 | Captain Marcus R. Hill | ||
01.1914 - 14.05.1914 | Captain Henry W. Grant | ||
14.05.1915 - 05.06.1916 | Captain Herbert J. Savill (zginął wraz z okrętem) |
HMS Roxburgh
13.06.1902 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni London and Glasgow Shipbuilding Company, Govan. |
19.01.1904 | Wodowanie okrętu, opóźnione z powodu oczekiwania na kotły. Nazwa okrętu nawiązywała do szkockiego hrabstwa. |
05.09.1905 | Okręt został ukończony i został przydzielony do 1. Cruiser Squadron, Channel Fleet. |
12.1908 | Okręt przeszedł remont w Portsmouth Royal Dockyard. |
08.1909 | Po ukończeniu rezerwy okręt został przydzielony do rezerwy 3. Fleet w Devonport. |
06.1912 | Okręt został przydzielony do 3. Cruiser Squadron w składzie 2. Fleet. |
1914 | W połowie roku w ramach mobilizacji Royal Navy 3. Cruiser Squadron został wcielony w skład Grand Fleet. Większość czasu spędził pełniąc patrole wokół Szetlandów i Wysp Owczych oraz wybrzeża norweskiego. |
18.06.1915 | Okręt znajdował się w składzie zespołu okrętów wydzielonych z 3. Cruiser Squadron oraz 2. Light Cruiser Squadron osłanianego przez niszczyciele. Eskadra zostałą wysłana z Rosyth na patrol na Morzu Północnym. Zespół był kilkukrotnie atakowany przez niemieckie okręty podwodne. 20 czerwca "ROXBURGH" został trafiony pojedynczą torpedą przez niemiecki okręt podwodny "U-39", jednak zdołał dotrzeć z powrotem do Rosyth o własnych siłach. Okręt znajdował się potem w remoncie aż do kwietnia 1916 r. |
09.1916 | Po remoncie okręt patrolował wybrzeża Norwegii, a później we wrześniu został wysłany do North America and West Indies Station z zadaniem osłaniania konwojów. Szczegółowy przebieg służby z dziennika okrętowego z okresu od czerwca 1916 r. do listopada 1918 r. znajduje się na stronie Naval History. |
13.02.1918 | Krążownik staranował i zatopił niemiecki okręt podwodny "U-89", na północ od Malin Head w Irlandii, nikt się nie uratował. |
06.1919 | Okręt został przeniesiony do rezerwy Plymouth Royal Dockyard, jednak pod koniec roku został ponownie wcielony do służby jako okręt doświadczalny dla sprzętu radiowego. |
02.1920 | Okręt został zdjęty ze służby. |
08.11.1921 | Okręt został sprzedany na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
08.1905 - 08.1905 | Captain Cecil S. Hickley | ||
05.09.1905 - 01.11.1905 | Captain Edward P. Ashe | ||
01.11.1905 - 19.12.1907 | Captain The Hon. Somerset A. Gough-Calthorpe | ||
19.12.1907 - 25.01.1910 | Captain Morgan Singer | ||
25.01.1910 - 04.04.1911 | Captain Cuthbert E. Hunter | ||
04.04.1911 - 15.09.1911 | Captain Edward C. Villiers | ||
15.09.1911 - 06.1913 | Captain Cole C. Fowler | ||
26.12.1913 - 07.1914 | Captain Philip W. Dumas | ||
25.07.1914 - 31.10.1914 | Captain Sydney S. Hall | ||
31.10.1914 - 27.04.1915 | Captain Bertram M. Chambers | ||
27.04.1915 - 10.12.1915 | Captain Cunningham R. de C. Foot | ||
10.12.1915 - 10.09.1917 | Captain Frederic A. Whitehead | ||
09.1917 - 31.01.1919 | Captain Gerald W. Vivian | ||
12.04.1919 - 13.01.1920 | Captain John D. Allen |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.