Te krążowniki konstrukcyjnie były zmodyfikowaną i opancerzoną wersją krążowników typu "DIADEM". Miały mocniejsze maszyny i uzbrojenie podobne do tego zastosowanego w krążownikach typu "POWERFUL".
Kraj: Wielka Brytania klasa: krążownik pancerny |
Specyfikacja
Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
ABOUKIR | Fairfield, Govan | 09.11.1898 | 16.05.1900 | 03.04.1902 | Zatopiony przez niemiecki okręt podwodny "U-9" 22.09.1914 r. |
BACCHANTE | J. Brown, Clydebank | 15.02.1899 | 21.02.1901 | 25.11.1902 | Sprzedany w 1920 r. |
CRESSY | Fairfield, Govan | 12.10.1898 | 04.12.1899 | 24.05.1901 | Zatopiony przez niemiecki okręt podwodny "U-9" 22.09.1914 r. |
EURYALUS | Vickers, Barrow | 18.07.1899 | 20.05.1901 | 05.01.1904 | Sprzedany w 1920 r. |
HOGUE | Vickers, Barrow | 14.07.1898 | 13.08.1900 | 19.11.1902 | Zatopiony przez niemiecki okręt podwodny "U-9" 22.09.1914 r. |
SUTLEJ | J. Brown, Clydebank | 15.08.1898 | 18.11.1899 | 06.06.1902 | Sprzedany w 1921 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
Wyporność pełna | 12 000 t. |
Długość między pionami | 134,11 m (440 ft) |
Długość całkowita | 143,87 m (472 ft) |
Szerokość | 21,18 m (69 ft 6 in) |
Zanurzenie | 7,92 m (26 ft) |
Napęd:
Maszyny | 4-cylindrowe maszyny parowe typu TE, 30 kotłów Belleville, 2 śruby |
Moc | 21 000 ihp |
Prędkość | 21 węzłów |
Paliwo | 1600 t. węgla |
Zasięg | brak danych |
Opancerzenie:
Burty | 152 mm - 51 mm (6 in - 2 in) |
Przegrody | 127 mm (5 in) |
Pokład | 76 mm - 25 mm (3 in - 1 in) |
Barbety | 152 mm (6 in) |
Wieże działowe | 152 mm (6 in) |
Ciągi amunicyjne | 76 mm (3 in) |
Kazamaty | 127 mm (5 in) |
Stanowisko dowodzenia | 305 mm (12 in) |
Uzbrojenie:
Początkowe | 2 działa 234 mm (9,2 in) Mk X RBL; 12 dział 152 mm (6 in) Mk VII QF; 12 dział 12-funtowych (12 pdr) 12 cwt QF; 3 działa 3-funtowe (3 pdr) Hothkiss; 2 wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in) |
Ludzie:
Załoga | 760 oficerów i marynarzy |
Projekt
Te krążowniki zostały zamówione w programie rozbudowy floty 1897/98 Programme. Ich projekt bazował na typie "DIADEM", jednak dodano opancerzenie burtowe.
Konstrukcja
Kadłub
Wyporność pełna wynosiła 12 000 t. Długość między pionami wynosiła 134,11 m (440 ft), długość całkowita 143,87 m (472 ft), szerokość 21,18 m (69 ft 6 in), zanurzenie 7,92 m (26 ft). Okręty typu "CRESSY" były niemal o 1000 t. większe niż krążowniki typu "DIADEM" co spowodowało iż kadłuby miały pełniejszą formę co poprawiło stabilność.
Uzbrojenie
Uzbrojenie składało się z 2 dział 234 mm (9,2 in) Mk X RBL, 12 dział 152 mm (6 in) Mk VII QF, 12 dział 12-funtowych (12 pdr) 12 cwt QF, 3 działa 3-funtowe (3 pdr) Hothkiss oraz 2 podwodne wyrzutnie torped 450 mm (17,72 in). Wieże artyleryjskie dział 234 mm były zasilane hydraulicznie i działa mogły być ładowane w dowolnym położeniu. Windy amunicyjne były zasilane elektrycznie. Ogólnie konfiguracja uzbrojenia była bardzo podobna do tej z krążowników typu "POWERFUL".
Opancerzenie
Do opancerzenia okrętu użyto stal Krupp'a, co pozwoliło na znaczne oszczędności wagowe przy zachowaniu odpowiedniego poziomu zabezpieczenia. Główny, burtowy pas pancerny o grubości 152 mm (6 in) miał długość 70,41 m (231 ft) i wysokość 3,51 m (11 ft 6 in). Sięgał od pokładu głównego aż do poziomu 1,52 m (5 ft) poniżej linii wodnej. Był zamknięty na końcach przez przegrody o grubości 127 mm (5 in). Od przegrody w kierunku dziobu sięgał pancerz o grubości 51 mm (2 in). Pokład pancerny miał grubość zredukowaną do 38 mm (1,5 in), jednak poza przegrodą w kierunku rufy jego grubość zwiększała się do 63 mm (2,5 in), a nad maszynką sterową do 76 mm (3 in). Pokład główny miał grubość 25 mm (1 in). Ciągi amunicyjne dla dział 234 mm były zabezpieczone pancernymi tubami o grubości 76 mm (3 in).
Służba
HMS Aboukir
09.11.1898 | Położenie stępki okrętu w Fairfield Shipbuilding, Govan. |
16.05.1900 | Wodowanie okrętu. |
03.1901 | Okręt dociera do Portsmouth Dockyard, gdzie rozpoczyna się jego wyposażanie. |
03.04.1902 | Zakończono budowę okrętu. Okręt został wcielony do służby w Portsmouth z przydziałem na Morze Śródziemne. |
1902 - 1905 | Okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym. |
15.06.1905 | Okręt został zdjęty ze służby w Portsmouth i następnego dnia ponownie do niej wcielony, z nowym dowódcą i przydziałem do służby w Chatham Reserve Division z załogą szkieletową. |
1907 | Kolejna tura służby na Morzu Śródziemnym. |
03.02.1911 | Okręt zderzył się z krążownikiem HMS "LANCASTER" podczas wspólnej operacji 6. Cruiser Squadron. Winnym został obarczony Rear-Admiral Douglas Austin Gamble, dowódca dywizjonu. |
16.12.1911 | Po remoncie okręt został ponownie wcielony do służby w Portsmouth. |
1912 | Po powrocie do Anglii okręt został skierowany do rezerwy. |
15.04.1913 | Ponowne wcielenie do służby w Sheerness. |
1914 | W momencie wybuchu I wojny światowej okręt został przydzielony do 7. Cruiser Squadron, z zadaniem patrolowania Broad Fourteens na Morzu Północnym oraz wspierania sił lekkich stacjonujących w Harwich. |
22.09.1914 |
Rankiem tego dnia HMS "ABOUKIR" wraz z dwoma bliźniakami: HMS "CRESSY" i HMS "HOGUE" znajdowały się na patrolu, przemieszczając się z prędkością 10 węzłów. Odległości między okrętami wynosiły ok. 1800 m (2000 yards). Okręty były pozbawione eskorty niszczycieli, jednakże obserwatorzy wypatrywali wrogich okrętów podwodnych a ponadto na każdej z burt znajdowały się obsadzone działa, które miały otworzyć ogień w przypadku wykrycia wroga. Brak osłony niszczycieli był spowodowany złą pogodą, jednak następowała poprawa i w niezbyt długim czasie do zespołu miało dołączyć 8 niszczycieli. Niemiecki okręt podwodny "U-9" dowodzony przez Kapitänleutnant Otto Weddigen'a znajdował się na patrolu bojowym w tej samej okolicy. Jego zadaniem było atakowanie transportów w Ostenda, jednak był zmuszony zanurzyć się aby uniknąć szalejącego sztormu. Po wynurzeniu się zauważył brytyjski zespół i ruszył do ataku. O 6.20 wystrzelił jedną torpedę w kierunku HMS "ABOUKIR" trafiając go w prawą burtę. Kapitan okrętu, Captain John Drummond myśląc że okręt wszedł na minę polecił pozostałym krążownikom podejść blisko okrętu, aby rozpocząć akcję ratowniczą. Krążownik szybko zaczął nabierać wody i mimo zalewania komór po przeciwnej stronie okrętu o 6.55 przewrócił się do góry dnem i zatonął. W momencie ogłoszenia rozkazu o opuszczeniu okrętu tylko jedna łódź była dostępna - pozostałe albo zostały zniszczone, albo dźwigi parowe które miały je spuścić na wodę były bez pary. HMS "HOGUE" nadal zbliżał się do tonącego krążownika. Kapitan okrętu, Captain Wilmot Nicholson zorientował się, że atak wykonał okręt podwodny, nadał więc informację na HMS "CRESSY" polecenie o szukaniu peryskopu na powierzchni morza. Marynarze z "HOGUE" wyrzucali za burtę wszystko co tylko mogło pomóc ich kolegom w wodzie. W końcu krążownik zastopował i rozpoczął spuszczanie łodzi okrętowych na wodę. Jednak ok. 6.55 sam otrzymał dwa trafienia torpedami z "U-9". Nagła utrata wagi spowodowana wystrzeleniem torped spowodowała iż okręt podwodny wyskoczył na powierzchnię i artylerzyści z HMS "HOGUE" otworzyli do niego ogień, jednak bezskutecznie. Natomiast sama sytuacja okrętu była tragiczna, a to głównie dlatego iż wszystkie drzwi wodoszczelne na okręcie były otwarte. O godzinie 7.15 krążownik "HOGUE" wywrócił się i zatonął. HMS "CRESSY" próbował staranować okręt, jednakże o 7.20 sam został storpedowany. Początkowy przechył zakończył się wywróceniem okrętu o godzinie 7.55 i zatonięciem. O 8.30 kilka statków holenderskich rozpoczęło akcję ratunkową. Dołączyły do nich rybackie trawlery a o godzinie 10.45 dołączył zespół 8 niszczycieli. Ze wszystkich statków uratowano 837 marynarzy, na dno poszło 62 oficerów i 1397 marynarzy. Sam HMS "ABOUKIR" stracił 527 marynarzy. |
1954 | Rząd brytyjski sprzedał prawa do wydobycia i złomowania wszystkich trzech okrętów niemieckiej firmie, która z kolei później odsprzedała je firmie holenderskiej. |
2011 | Firma holenderska rozpoczęła prace wydobywcze metalu na wrakach. |
Znani dowódcy (przydziały)
03.04.1902 - 15.06.1905 | Captain Sir Charles J. Graves-Sawle, Bart. (w lipcu 1904 r. na dwa dni przekazał dowodzenie dla Captain George W. Smith - patrz niżej) | ||
15.07.1904 - 17.07.1904 | Captain George W. Smith | ||
16.06.1905 - 01.02.1906 | Captain William J. Grogan | ||
01.02.1906 | Captain Henry R. Robinson | ||
06.11.1906 - 03.12.1906 | Captain Henry H. Torlesse | ||
03.12.1906 - 01.03.1907 | Captain Robert J. Prendergast | ||
02.03.1907 - 09.03.1909 | Captain Claud A. W. Hamilton | ||
09.03.1909 - 17.07.1909 | Captain Norman C. Palmer | ||
17.07.1909 - 03.04.1911 | Captain Richard F. Phillimore | ||
04.04.1911 - 05.12.1911 | Captain Cuthbert E. Hunter | ||
15.12.1911 - 19.04.1912 | Commander Eric V. F. R. Dugmore | ||
25.04.1912 - 01.06.1912 | Commander Eric V. F. R. Dugmore | ||
01.06.1912 - 07.1912 | Commander James L. S. Kirkness | ||
02.07.1912 - 10.1912 | Captain A. Ernle M. Chatfield | ||
22.10.1912 - 01.02.1913 | Captain Bentinck J. D. Yelverton (również dowodzący zespołem okrętów 3. Floty) | ||
15.04.1913 - 17.11.1913 | Captain Guy L. Sclater | ||
17.11.1913 - 07.1914 | Captain Alexander P. Davidson | ||
10.08.1914 - 22.09.1914 | Captain John E. Drummond (stracił okręt) |
HMS Bacchante
15.02.1899 | Położono stępkę okrętu w John Brown & Company, Clydebank. |
21.02.1901 | Wodowanie okrętu. |
10.1901 | Okręt przybył do Chatham, gdzie rozpoczęto wyposażanie okrętu. |
25.11.1902 | Budowa i wyposażanie okrętu zostało ukończone. Okręt został wcielony do służby w Chatham. |
11.1902 - 1905 | Okręt został skierowany do służby na Morzu Śródziemnym. Pełnił funkcję okrętu flagowego Mediterranean Cruiser Squadron (dowodzący Sir Baldwin W. Walker, Bart.). W pełnieniu tej funkcji zastąpił krążownik HMS "ANDROMEDA". |
1905 - 1906 | Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii i został skierowany do rezerwy. |
1906 | Okręt powrócił na Morze Śródziemne gdzie został przydzielony najpierw do 3. Cruiser Squadron, a potem do 6. Cruiser Squadron. |
1912 | Okręt powrócił do Anglii gdzie został przydzielony do rezerwy Third Fleet. |
08.1914 | W momencie rozpoczęcia I wojny światowej krążownik został przydzielony do 7. Cruiser Squadron jako okręt flagowy z zadaniem patrolowania Broad Fourteens na Morzu Północnym oraz wspierania sił lekkich stacjonujących w Harwich. |
28.08.1914 | Podczas bitwy pod Heligoland Bight był okrętem flagowym Rear Admiral Henry Campbell, dowódcy Cruiser Force "C". Nie brał udziału w bezpośredniej walce. |
22.09.1914 | Po zatopieniu trzech bliźniaków krążownika: HMS "CRESSY", HMS "HOGUE" i HMS "ABOUKIR" został przeniesiony wraz z HMS "EURYALUS" do 12. Cruiser Squadron. |
10.1914 | Wraz z 12. Cruiser Squadron eskortował okręty pomiędzy Anglią a Gibraltarem. |
01.1915 | Wraz z HMS "EURYALUS" został przeniesiony do Egiptu w celu wzmocnienia ochrony Kanału Sueskiego przed tureckimi rajdami, jednak zanim przybyły na miejsce sytuacja okazała się na tyle opanowana iż zdecydowano skierować je w inne miejsce, a konkretnie w rejon Dardaneli, gdzie właśnie rozpoczynała się bitwa. |
25.04.1915 | Podczas lądowania oddziałów sprzymierzonych pod Anzac Cove w trakcie bitwy o Gallipoli, krążownik prowadził ogień do baterii tureckich w rejonie Gaba Tepe. W celu prowadzenia celniejszego ognia dziób okrętu został prawie wprowadzony w plażę. W ciągu kilku następnych miesięcy często prowadził ogień nękający w rejonie Anzac Cove. |
19.05.1915 | Podczas trzeciego ataku na Anzac Cove prowadził szczególnie intensywny ogień osłonowy i nękający. |
28.05.1915 | Krążownik wraz z niszczycielem "KENNET" atakował turecki port Budrum. |
06.08.1915 | Okręt ostrzeliwał tureckie siły podczas bitwy pod Lone Pine. |
07.08.1915 - 09.08.1915 | Ponownie okręt ostrzeliwał Turków podczas bitwy pod Chunuk Bair. |
12.1915 | W momencie rozpoczęcia ewakuacji sił brytyjskich krążownik nie był wyznaczony do działania jednak kapitan okrętu Captain Algernon Boyle zdecydował że okręt weźmie udział w ewakuacji Anzac Cove. |
1916 | Okręt opuścił Morze Śródziemne i wrócił do Anglii. |
02.1917 | Okręt doznał uszkodzeń podczas kolizji z krążownikiem pancernym HMS "ACHILLES" na Morzu Irlandzkim. |
04.1917 - 11.1918 | Okręt został przydzielony do 9. Cruiser Squadron w Sierra Leone jako okręt flagowy. |
04.1919 | Okręt został wycofany ze służby w Chatham. |
01.07.1920 | Okręt został sprzedany na złom. |
Znani dowódcy (przydziały)
25.11.1902 - 19.12.1902 | Captain Frederic E. E. Brock (oficer flagowy - Morze Śródziemne) | ||
20.12.1902 - 25.01.1905 | Captain Christopher G. F. M. Cradock (oficer flagowy) | ||
25.01.1905 - 22.02.1905 | Captain Francis G. Kirby | ||
23.02.1905 - 30.11.1905 | Captain Henry V. W. Elliott | ||
01.12.1905 - 01.11.1906 | Captain Douglas R. S. de Chair | ||
01.11.1906 - 27.11.1906 | Captain Robert J. Prendergast | ||
27.11.1906 - 28.01.1907 | Captain The Hon. Robert F. Boyle | ||
08.01.1907 - 08.10.1910 | Captain William G. E. Ruck-Keene | ||
26.09.1910 (?) - 27.02.1912 | Captain Reginald Y. Tyrwhitt (oficer flagowy) | ||
27.02.1912 - 05.03.1912 | Captain Charles D. Carpendale | ||
08.05.1912 - 10.08.1912 | Commander Cyril Asser (funkcja tymczasowa) | ||
01.08.1914 - 28.11.1915 | Captain The Hon. Algernon D. E. H. Boyle | ||
28.11.1915 - 10.02.1916 | Captain John R. Segrave | ||
05.02.1917 - 01.09.1917 | Captain John G. Armstrong | ||
08.1917 (?) - 01.1919 | Captain Frank O. Lewis (oficer flagowy) | ||
14.01.1919 | Captain Horace C. Watson |
HMS Cressy
12.10.1898 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Fairfield Shipbuilding w Govan. |
04.12.1899 | Wodowanie okrętu. |
24.05.1901 | Ukończenie budowy okrętu i czasowe przydzielenie do rezerwy w Portsmouth. |
28.05.1901 | Okręt został wcielony do służby i przydzielony do China Station jednak zanim opuścił Anglię uszkodzeniu uległ ster okrętu co spowodowało opóźnienie w oddaniu okrętu do służby. |
10.1901 | Po dokonaniu napraw okręt opuścił Anglię i udał się Chin. |
07.11.1901 | Okręt dociera do Kolombo. |
16.11.1901 | Okręt dociera do Singapuru. |
1907 - 1909 | Okręt pełnił służbę w składzie North America and West Indies Station. |
1909 | Po powrocie do kraju okręt został przeniesiony do rezerwy. |
08.1914 | Po rozpoczęciu I wojny światowej okręt został przydzielony do 7. Cruiser Squadron, z zadaniem patrolowania Broad Fourteens na Morzu Północnym oraz wspierania sił lekkich stacjonujących w Harwich. |
28.08.1914 | Podczas bitwy pod Heligoland Bight był okrętem flagowym Rear Admiral Henry Campbell, dowódcy Cruiser Force "C". Nie brał udziału w bezpośredniej walce. Po bitwie na okręcie znalazło się 165 niemieckich marynarzy wziętych do niewoli, przejętych z innych brytyjskich okrętów. Pod eskortą HMS "BACCHANTE" krążownik dostarczył ich do Nore. |
22.09.1914 |
Rankiem tego dnia HMS "CRESSY" wraz z dwoma bliźniakami: HMS "ABOUKIR" i HMS "HOGUE" znajdowały się na patrolu, przemieszczając się z prędkością 10 węzłów. Odległości między okrętami wynosiły ok. 1800 m (2000 yards). Okręty były pozbawione eskorty niszczycieli, jednakże obserwatorzy wypatrywali wrogich okrętów podwodnych a ponadto na każdej z burt znajdowały się obsadzone działa, które miały otworzyć ogień w przypadku wykrycia wroga. Brak osłony niszczycieli był spowodowany złą pogodą, jednak następowała poprawa i w niezbyt długim czasie do zespołu miało dołączyć 8 niszczycieli. Niemiecki okręt podwodny "U-9" dowodzony przez Kapitänleutnant Otto Weddigen'a znajdował się na patrolu bojowym w tej samej okolicy. Jego zadaniem było atakowanie transportów w Ostenda, jednak był zmuszony zanurzyć się aby uniknąć szalejącego sztormu. Po wynurzeniu się zauważył brytyjski zespół i ruszył do ataku. O 6.20 wystrzelił jedną torpedę w kierunku HMS "ABOUKIR" trafiając go w prawą burtę. Kapitan okrętu, Captain John Drummond myśląc że okręt wszedł na minę polecił pozostałym krążownikom podejść blisko okrętu, aby rozpocząć akcję ratowniczą. Krążownik szybko zaczął nabierać wody i mimo zalewania komór po przeciwnej stronie okrętu o 6.55 przewrócił się do góry dnem i zatonął. W momencie ogłoszenia rozkazu o opuszczeniu okrętu tylko jedna łódź była dostępna - pozostałe albo zostały zniszczone, albo dźwigi parowe które miały je spuścić na wodę były bez pary. HMS "HOGUE" nadal zbliżał się do tonącego krążownika. Kapitan okrętu, Captain Wilmot Nicholson zorientował się, że atak wykonał okręt podwodny, nadał więc informację na HMS "CRESSY" polecenie o szukaniu peryskopu na powierzchni morza. Marynarze z "HOGUE" wyrzucali za burtę wszystko co tylko mogło pomóc ich kolegom w wodzie. W końcu krążownik zastopował i rozpoczął spuszczanie łodzi okrętowych na wodę. Jednak ok. 6.55 sam otrzymał dwa trafienia torpedami z "U 9". Nagła utrata wagi spowodowana wystrzeleniem torped spowodowała iż okręt podwodny wyskoczył na powierzchnię i artylerzyści z HMS "HOGUE" otworzyli do niego ogień, jednak bezskutecznie. Natomiast sama sytuacja okrętu była tragiczna, a to głównie dlatego iż wszystkie drzwi wodoszczelne na okręcie były otwarte. O godzinie 7.15 krążownik "HOGUE" wywrócił się i zatonął. HMS "CRESSY" próbował staranować okręt, jednakże o 7.20 sam został storpedowany. Weddigen wystrzelił dwie torpedy jednak trafiła tylko jedna. Początkowy przechył zakończył się wywróceniem okrętu o godzinie 7.55 i zatonięciem. O 8.30 kilka statków holenderskich rozpoczęło akcję ratunkową. Dołączyły do nich rybackie trawlery a o godzinie 10.45 dołączył zespoł 8 niszczycieli. Ze wszystkich statków uratowano 837 marynarzy, na dno poszło 62 oficerów i 1397 marynarzy. 560 pochodziło z HMS "CRESSY". |
1954 | Rząd brytyjski sprzedał prawa do wydobycia i złomowania wszystkich trzech okrętów niemieckiej firmie, która z kolei później odsprzedała je firmie holenderskiej. |
2011 | Firma holenderska rozpoczęła prace wydobywcze metalu na wrakach. |
Znani dowódcy (przydziały)
28.05.1901 - 07.02.1905 | Captain Henry M. T. Tudor | ||
08.02.1905 - 04.04.1906 | Captain Frederick A. Warden | ||
03.04.1906 - 21.05.1907 | Captain William B. Fawckner | ||
21.05.1907 - 06.08.1909 | Captain Thomas Jackson | ||
06.08.1909 - 09.05.1910 | Captain Walter H. Cowan | ||
09.01.1912 - 25.04.1913 | Captain William F. Blunt | ||
31.05.1913 - 14.02.1914 | Captain Herbert J. T. Marshall | ||
17.03.1914 - 01.08.1914 | Captain Ernest S. Carey | ||
01.08.1914 - 22.09.1914 | Captain Robert W. Johnson (zginął wraz z okrętem) |
HMS Euryalus
18.07.1899 | Położenie stępki okrętu w stoczni Vickers, Sons & Maxim w Barrow-in-Furness. |
20.05.1901 | Wodowanie okrętu w obecności 30 000 ludzi. Matką chrzestną została pani Douglas Vickers, żona jednego z dyrektorów firmy. |
11.06.1901 | Pożar strawił dok Ramsden w Barrow-in-Furness, przy okazji uszkadzając kadłub okrętu. Został przeholowany do Cammell Laird w Birkenhead, jednak podczas dokowania okrętu kadłub znów uległ kolejnym uszkodzeniom. Spowodowało to znaczne opóźnienie w oddaniu okrętu do służby. |
27.06.1903 | Podczas odbywania prób morskich krążownik uległ kolizji z okrętem pomocniczym "TRAVELLER" w Devonport. |
05.01.1904 | W końcu zakończono budowę okrętu i wcielono go do służby, niemal dwa lata później niż jego bliźniaków. |
1904 - 1905 | Okręt został skierowany do Australia Station, gdzie pełnił rolę okrętu flagowego. |
1905 - 1906 | Okręt czasowo znajdował się w rezerwie. |
1906 - 1909 | Okręt został skierowany do North America and West Indies Station gdzie został przydzielony do 4. Cruiser Squadron jako okręt szkolny dla kadetów. |
1909 | Po powrocie do Anglii okręt został przydzielony do rezerwy Third Fleet. |
25.04.1913 | Okręt po krótkim pobycie w rezerwie powrócił do służby w Chatham, z przydziałem do okrętów rezerwowych Third Fleet. |
08.1914 | Po rozpoczęciu wojny okręt został przydzielony do 7. Cruiser Squadron z zadaniem patrolowania Broad Fourteens na Morzu Północnym oraz wspierania sił lekkich stacjonujących w Harwich. |
10.08.1914 | Okręt rozpoczął pełnienie funkcji okrętu flagowego dla Rear-Admiral Arthura Christian'a, d-cy Southern Force. |
28.08.1914 | Podczas bitwy pod Heligoland Bight okręt znajdował się na wybrzeżu Holandii i nie brał udziału w akcji. |
20.09.1914 | Okręt znajdował się na patrolu wraz z bliźniaczymi krążownikami: HMS "ABOUKIR", HMS "CRESSY" i HMS "HOGUE". Rankiem następnego dnia okręt wrócił do portu w celu pobrania paliwa. Dwa dni później HMS "ABOUKIR", HMS "CRESSY" i HMS "HOGUE" zostały zatopione przez niemiecki okręt podwodny "U-9". |
10.1914 | W rezultacie straty krążowników HMS "EURYALUS" wraz z HMS "BACCHANTE" zostały przydzielone do 12. Cruiser Squadron, eskortując okręty z Anglii do Gibraltaru. |
01.1915 | HMS "EURYALUS" wraz z HMS "BACCHANTE" zostały skierowane do Egiptu, w celu obrony kanału Sueskiego przed tureckimi rajdami. |
02.1915 | Po dotarciu na miejsce HMS "EURYALUS" został okrętem flagowym Rear-Admiral Richarda Peirse, d-cy East Indian Station. |
03.1915 | Okręt został przeniesiony w rejon Dardaneli, gdzie miał wspomóc w ostrzale tureckiej obrony. |
04.1915 | Krążownik został okrętem flagowym Rear Admiral Rosslyn'a Wemyss'a, który kierował lądowaniem sił alianckich pod Gallipoli. |
25.04.1915 | Podczas lądowania pod Cape Helles na krążowniku przetransportowano 3 kompanie z 1 batalionu Lancashire Fusiliers oraz oraz pluton Royal Naval Division. |
06.05.1915 | Okręt bombardował pozycje tureckie podczas drugiej bitwy pod Krithia. |
06.1915 | Rear Admiral Rosslyn Wemyss zluzował okręt z funkcji pełnienia okrętu flagowego. |
30.12.1915 - 20.01.1916 | Okręt przeszedł niewielki remont na Malcie. |
15.01.1916 | Rear Admiral Rosslyn Wemyss ponownie wybrał krążownik na swój okręt flagowy. |
03.01.1917 - 24.04.1917 | Okręt przeszedł remont w Bombaju. |
29.06.1917 | Okręt bombardował baraki w Al-Hudajda razem z transportowcem wojska RIM "NORTHBROOK" z Marynarki Indii. |
29.08.1917 | Rear Admiral Ernest Gaunt, który 20.07.1917 wymienił admirała Wemyss'a na stanowisku szefa sztabu przeniósł swoją flagę na RIM "NORTHBROOK". |
11.1917 | Na początku miesiąca z okrętu zdemontowano cztery 6-calówki i cztery 12-funtówki w Bombaju zanim został przeniesiony do Hongkongu. |
20.12.1917 | W Hongkongu okręt został przeniesiony do rezerwy w celu przekonwertowania na stawiacz min, jednak przebudowa nie została ukończona przed ukończeniem wojny i zdecydowano o zaniechaniu konwersji. |
04.1919 | Okręt wrócił do Wielkiej Brytanii i został przeniesiony do rezerwy w Nore. |
01.07.1920 | Okręt został sprzedany na złom do Niemiec. |
09.1922 | Rozpoczęto złomowanie okrętu w Niemczech. |
Znani dowódcy (przydziały)
05.01.1904 - 15.01.1906 | Captain Charles L. Napier (oficer flagowy) | ||
15.01.1906 - 05.1906 | Captain George A. Ballard | ||
15.05.1906 - 08.02.1907 | Captain A. Gordon H. W. Moore (oficer flagowy) | ||
08.02.1907 - 04.02.1909 | Captain Edward M. Phillpotts | ||
08.02.1909 - 20.04.1909 | Captain Arthur L. Cay (oficer flagowy 4. Cruiser Squadron) | ||
20.04.1909 - 12.1909 | Captain Charles W. Keighly-Peach | ||
29.11.1910 - 30.05.1911 | Captain Richard M. Harbord | ||
30.05.1911 - 15.11.1911 | Captain Guy L. Sclater | ||
16.11.1911 - 19.12.1911 | Commander George J. Todd | ||
10.05.1912 | Captain Herbert A. S. Fyler (dowodził również zespołem okrętów 3. Fleet) | ||
02.07.1912 | Captain Arthur L. Cay | ||
16.02.1914 - 15.03.1914 | Commander Hector L. Watts-Jones | ||
16.03.1914 - 29.10.1914 | Commander Peter W. E. Hill | ||
07.1914 - 19.10.1914 | Captain Eustace La T. Leatham ( na czas testów mobilizacyjnych) | ||
21.10.1914 (?) - 24.03.1917 | Captain Rudolf M. Burmester (również jako Szef Sztabu East Indies Station) | ||
24.03.1917 | Captain Robert H. R. MacKay | ||
30.06.1917 | Captain David T. Norris (oficer flagowy) | ||
10.1917 - 02.1918 | Captain Robert G. D. Dewar |
HMS Hogue
14.07.1898 | Położono stępkę okrętu w stoczni Vickers, Sons & Maxim w Barrow-in-Furness. |
13.08.1900 | Wodowanie okrętu. |
09.1901 | Okręt udał się do Plymouth na wyposażanie. |
12.1901 | Okręt rozpoczął próby odbiorcze. |
19.11.1902 | Okręt został ukończony i został przydzielony do Channel Fleet. |
1902 - 1904 | Okręt pełnił służbę w Channel Fleet. |
11.03.1904 | Krążownik zderzył się z parowcem SS "MEURTHE" w okolicy Europe Point. |
1904 | Okręt przeszedł remont i udał się w rejon działania China Station. |
1906 | Okręt zaczął pełnić służbę jako okręt szkolny dla kadetów w 4. Cruiser Squadron, w North America and West Indies Station. |
1908 | Okręt został przeniesiony do rezerwy w Devonport. |
1909 | Okręt został przydzielony do 3. Floty w Nore. |
26.11.1909 | Eksplozja bunkra węglowego zabiła 2 marynarzy. |
1912 - 1913 | Remont okrętu w Chatham Dockyard. |
08.1914 | Okręt zostaje przydzielony do 7th Cruiser Squadron z zadaniem patrolowania Broad Fourteens na Morzu Północnym oraz wspierania sił lekkich stacjonujących w Harwich. |
28.08.1914 | W trakcie bitwy pod Heligoland Bight krążownik był częścią Cruiser Force "C", znajdował się w rezerwie i nie wziął udziału w akcji. Jednakże po bitwie holował uszkodzony lekki krążownik "ARETHUSA", okręt flagowy dowódcy Harwich Force, Commodore Reginald Tyrwhitt. |
22.09.1914 |
Rankiem tego dnia krążownik wraz ze swoimi bliźniakami: HMS "CRESSY" i HMS "ABOUKIR" znajdował się na patrolu pozbawiony osłony niszczycieli. Panowała bardzo zła pogoda. Okręty poruszały się w szyku liniowym w odległości ok. 1800 m (2000 yards) od siebie z prędkością ok 10 węzłów. Okręty nie spodziewały się ataku ze strony okrętów podwodnych jednak obserwatorzy znajdowali się na stanowiskach i na każdej burcie jedno z dział miało pełną obsadę na wypadek podjęcia szybkiej akcji. Pogoda zaczęła się poprawiać i zespół oczekiwał na nadejście niszczycieli osłony. W tym samym czasie niemiecki okręt podwodny "U-9", którego dowódcą był Kapitänleutnant Otto Weddigen znajdował się na patrolu z misją atakowania transportu w okolicach Ostendy, jednak ze względu na złą pogodę musiał zejść pod wodę. Po zauważeniu brytyjskiej eskadry wystrzelił pierwszą torpedę o godz. 06.20 w kierunku HMS "ABOUKIR", trafiając krążownik w prawą burtę. Kapitan okrętu sądząc iż okręt wpadł na minę wezwał pozostałe dwa okręty na pomoc. O godz. 06.55 HMS "ABOUKIR" przewrócił się na burtę i zatonął. W momencie kiedy HMS "HOGUE" zbliżał się do tonącego bliźniaka, jego dowódca Captain Wilmot Nicholson zaczął zdawać sobie sprawę iż w pobliżu może czaić się wrogi okręt podwodny, nakazał więc powiadomić HMS "CRESSY" o tym fakcie i polecił wypatrywanie peryskopu na powierzchni morza. W tym samym czasie HMS "HOGUE" nadal zbliżał się do tonącego okrętu, a marynarze wyrzucali za burtę wszystko co pozwalałoby utrzymać się załodze HMS "ABOUKIR" na powierzchni. W momencie kiedy okręt zastopował i rozpoczęto opuszczanie łodzi okrętowych, o godz. 06.55 HMS "HOGUE" został trafiony dwukrotnie torpedami wystrzelonymi z "U-9". W momencie wystrzelenia obu torped z wyrzutni dziobowych "U-9" z racji nagłej utraty wagi wyskoczył na powierzchnię co nie umknęło załodze trafionego okrętu. Ogień z armat HMS "HOGUE" zmusił niemiecki okręt podwodny do ponownego zanurzenia. Tymczasem na krążowniku sytuacja była tragiczna. Z racji tego iż wszystkie drzwi i grodzie wodoszczelne były otwarte już 10 minut po trafieniach okręt nabrał tyle wody że stracił stateczność i wywrócił się do góry dnem, tonąc ostatecznie o 07.15. HMS "CRESSY" próbował staranować "U-9" jednakże nie udało mu się go trafić. Przystąpił więc do akcji ratowniczej jednak o godz. 07.20 również został storpedowany. Sytuacja powtórzyła się - okręt zaczął szybko nabierać wody i w rezultacie przewrócił się do góry dnem. Ostatecznie zatonął o 07.55. Akcję ratowniczą rozpoczęło kilka holenderskich jednostek cywilnych o godz. 08.30. Dołączyło do nich kilka brytyjskich łodzi rybackich oraz o godz. 10.45 dotarły spóźnione niszczyciele osłony. Łącznie zdołano uratować 837 marynarzy oraz 62 oficerów. 1397 marynarzy zginęło. Sam HMS "HOGUE" stracił 48 ludzi. |
1954 | Rząd brytyjski sprzedał prawa do wydobycia i złomowania wszystkich trzech okrętów niemieckiej firmie, która z kolei później odsprzedała je firmie holenderskiej. |
2011 | Firma holenderska rozpoczęła prace wydobywcze metalu na wrakach. |
Znani dowódcy (przydziały)
19.11.1902 - 10.1904 | Captain John L. Marx | ||
27.10.1904 - 02.05.1906 | Captain Edward G. Shortland | ||
03.05.1906 - 14.05.1906 | Captain Charles H. H. Moore | ||
15.05.1906 - 19.12.1906 | Captain Arthur Y. Moggridge | ||
20.12.1906 - 10.05.1908 | Captain Evelyn R. Le Marchant | ||
11.05.1908 - 26.08.1908 | Captain Thomas W. Kemp | ||
12.1909 - 17.03.1912 | Captain Charles W. Keighly-Peach | ||
22.04.1912 - 19.08.1912 | Captain James R. P. Hawksley | ||
08.1914 - 22.09.1914 | Captain Wilmot S. Nicholson (stracił okręt) |
HMS Sutlej
15.08.1898 | Rozpoczęto budowę okrętu w stoczni John Brown & Company, Clydebank. |
18.11.1899 | Wodowanie okrętu. |
06.05.1902 | Ukończenie budowy okrętu. |
06.06.1902 - 05.1906 | Przydzielenie okrętu do składu China Station |
1906 | Okręt rozpoczął pełnienie funkcji okrętu szkolnego w North America and West Indies Station. |
1909 - 1910 | Po powrocie do Wielkiej Brytanii krążownik został okrętem flagowym rezerwowych sił 3. Floty. |
15.07.1910 | Podczas manewrów nieopodal Berehaven w Irlandii eksplodował jeden z kotłów na okręcie. Zginęło 4 ludzi. |
08.02.1911 | Okręt został ponownie wcielony do służby w Devonport z przydziałem do Home Fleet. |
11.04.1913 | Ponowne wcielenie okręto do służby w Sheerness z przydziałem do 3. Fleet. |
08.1914 | Tuż po rozpoczęciu wojny okręt został przydzielony do 9. Cruiser Squadron z zadaniem utrzymania służby eskortowej dla konwojów zmierzających w stronę Francji i Hiszpanii. |
02.1915 | Krążownik przeniesiono do 11. Cruiser Squadron z miejscem stacjonowania w Irlandii. |
02.1916 | Okręt został wysłany na Azory. |
09.1916 | Ponownie krążownik dołącza do 9. Cruiser Squadron. |
04.05.1917 | Okręt zostaje czasowo wycofany ze służby w Devonport i przeklasyfikowany na okręt barakowy. |
01.1918 | Kolejne przeklasyfikowanie okrętu, tym razem na okręt magazynowy z miejscem stacjonowania w Rosyth. Zmieniono mu nazwę na "CRESCENT". |
1919 | Okręt powrócił do swojej starej nazwy. |
09.05.1921 | Okręt został sprzedany do firmy Thos W. Ward i udał się do Belfastu. |
15.08.1924 | Okręt dotarł do Preston, Lancashire gdzie rozpoczęto jego złomowanie. |
Znani dowódcy (przydziały)
06.05.1902 | Captain Paul W. Bush | ||
29.10.1904 - 19.11.1904 | Captain Robert H. Johnston Stewart | ||
19.11.1904 - 14.05.1906 | Captain William L. Grant | ||
15.05.1906 - 19.09.1907 | Captain Francis S. Miller | ||
11.05.1908 - 13.01.1909 | Captain Evelyn R. Le Marchant | ||
01.01.1909 (?) - 09.03.1909 | Captain Thomas D. L. Sheppard | ||
09.03.1909 - 15.03.1909 | Captain The Hon. George A. Hardinge | ||
15.03.1909 - 01.02.1910 | Captain Henry M. Doughty (oficer flagowy) | ||
01.02.1910 - 12.04.1910 | Captain Herbert J. Savill | ||
12.04.1910 - 13.06.1910 | Captain Henry M. Doughty (oficer flagowy) | ||
13.06.1910 - 08.02.1911 | Captain Eric P. C. Back | ||
08.02.1911 - 07.1913 | Commander Herbert du C. Luard | ||
15.07.1913 | Captain Cunningham R. de C. Foot | ||
07.1914 - 01.12.1914 | Captain Hubert Lynes (początkowo dla potrzeb testu mobilizacyjnego) | ||
01.12.1914 - 05.03.1915 | Captain Henry M. Doughty | ||
03.1915 - 30.03.1915 | Commander Alfred F. St. C. Armitage | ||
04.02.1916 - 04.05.1917 | Captain Basil H. Fanshawe |
Źródła:
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.