Sharpshooter (1846)

Kanonierka śrubowa I klasy o kadłubie wykonanym z żelaza zaprojektowana przez John'a Finchama. Była uzbrojona w 6 dział i była jedną z pierwszych kanonierek zaprojektowanych z wykorzystaniem napędu śrubowego.

Kraj: Wielka Brytania
klasa: kanonierka śrubowa (żelaznokadłubowa kanonierka śrubowa)

Specyfikacja

Nazwa okrętu	Stocznia	Położenie stępki	Wodowanie	Ukończenie budowy	Los okrętu
SHARPSHOOTER	Ditchburn & Mare., Blackwall	?.08.1845	25.07.1846	16.05.1848	Sprzedany w 1869 r.

Dane taktyczno-techniczne

Wymiary:

Wyporność	658 t.
Tonaż	503 bm
Długość pokładu działowego	45,88 m (150 ft 5 in)
Długość stępki dla obliczeń tonażu	41,00 m (134 ft 6 in)
Szerokość całkowita	8,12 m (26 ft 7½ in)
Szerokość do obliczeń tonażu	brak danych
Głębokość	4,80 m (15 ft 9 in)
Zanurzenie	brak danych

Napęd:

Maszyny	2-cylindrowa maszyna parowa typu HSE (geared) firmy Miller, Ravenhill & Co. (po przebudowie 2-cylindrowa maszyna parowa HSE firmy John Penn & Son); nieznana liczba kotłów, 1 śruba
Ożaglowanie	typu bark o nieustalonej powierzchni
Moc nominalna	200 nhp (po przebudowie 160 nhp)
Moc indykowana	348 ihp (po przebudowie 438 ihp)
Prędkość (maszyna parowa)	9,327 węzła (po przebudowie 8,4 węzła)
Prędkość (żagle)	brak danych
Paliwo	brak danych
Zasięg	brak danych

Uzbrojenie:

Początkowe

2 działa 254 mm (10 in) 85 cwt / 9 ft SBML, 4 działa 32-funtowe (32 pdr) 25 cwt / 6 ft 8 in SBML

Ludzie:

Załoga

80 oficerów i marynarzy

Projekt

16 maja 1845 r. Admiralicja przekazała instrukcje dla Głównego Konstruktora w sprawie zaprojektowania śrubowych wersji kanonierek I klasy, w odmianach z kadłubami żelaznymi i drewnianymi. 22 maja tego samego roku wpłynęło z Admiralicji podobne zapotrzebowanie, tym razem jednak dotyczące zaprojektowania kanonierek II klasy. W obu klasach zaprojektowano dwie kanonierki, po jednej z kadłubem wykonanym z żelaza i z drewna. Linie kadłubów tych okrętów różniły się rufą, kanonierki z drewnianymi kadłubami miały tradycyjne, pełne kształty rufy, natomiast żelaznokadłubowe zostały wyposażone w rufy o zmodyfikowanym kształcie zaprojektowanym dla osiągania wyższych prędkości przy użyciu napędu śrubowego. W wyniku prób przeprowadzonych w 1847 r. wykazano znacznie lepsze osiągi okrętów z eksperymentalną rufą, więc oba drewniane okręty zmodyfikowano i wyposażono w podobne rufy.

HMS "SHARPSHOOTER" był właśnie jedną z kanonierek z żelaznym kadłubie. Zamówienie został zatwierdzone przez Admiralicję 22 maja 1845 r., natomiast kontrakt jest datowany na 30 sierpnia 1845 r. Miał kadłub wykonany z żelaza (w odróżnieniu od budowanego równolegle HMS "RIFLEMAN") i od samego początku został zaprojektowany z nowym, eksperymentalnym kształtem części rufowej okrętu.

W 1854 r. (najprawdopodobniej) okręt został przeklasyfikowany na slup III klasy.

Konstrukcja

Kadłub

Wyporność okrętu wynosiła 658 t. Tonaż liczył 503 bm. Długość pokładu działowego wynosiła 45,88 m (150 ft 5 in), natomiast szerokość 8,12 m (26 ft 7½ in). Nie ma danych na temat zanurzenia. Okręt miał jeden wąski komin i ożaglowanie typu bark na 3 masztach. Kadłub okrętu był wykonany z żelaza (w przeciwieństwie do budowanego równolegle drewnianokadłubowego HMS "RIFLEMAN"). Miał również eksperymentalny kształ rufy. Po próbach w 1847 r. wykazano iż kształt rufy zastosowany w HMS "SHARPSHOOTER" pozwala na osiąganie większych prędkości i zwiększa manewrowość. Zdecydowano więc iż HMS "RIFLEMAN" jak i drewnianokadłubowa kanonierka II klasy HMS "TEAZER" zostaną przebudowane (w 1848 r.) jeszcze przed oddaniem do służby i wyposażone w nowe rufy.

Uzbrojenie

Okręt były uzbrojony w 2 działa 254 mm (10 in) 85 cwt / 9 ft SBML oraz w 4 działa 32-funtowe (32 pdr) 25 cwt / 6 ft SBML. Nie ma danych na temat rozmieszczenia dział na okręcie, jednak analizując model kadłuba kanonierki HMS HMS "RIFLEMAN" można wywnioskować, iż działa 10-calowe znajdowały się po jednym na dziobie i na rufie, mogły być przemieszczane na obie burty w zależności od potrzeb. Działa 32-funtowe znajdowały się na lawetach ślizgowych, po dwa na każdej z burt.

Napęd

Okręt został wyposażony w 2-cylindrową maszynę parową typu HSE (geared) firmy Miller, Ravenhill & Co., niemal identyczną jak na HMS HMS "RIFLEMAN". Cylindry miały średnicę 1,17 m (46 in) i skok 0,91 m (3 ft). Parę o ciśnieniu 7 psi dostarczała nieznana liczba kotłów. Nominalna moc projektowana wynosiła 200 nhp, natomiast moc indykowana wynosiła 348 ihp co pozwalało na osiągnięcie 9,327 węzła przy wykorzystaniu maszyny parowej. Okręt był wyposażony w ożaglowanie typu bark o nieznanej powierzchni na trzech masztach.

W 1864 r. okręt został poddany przebudowie. Dokonano wymiany maszyny parowej na 2-cylindrową maszynę parową typu HSE firmy John Penn & Son. Maszyna ta miała moc nominalną 160 nhp, moc indykowaną 438 ihp co pozwalało na osiągnięcie 8,4 węzłów. Cylindry miały 0,89 m (35 1/8 in) średnicy natomiast skok wynosił 0,51 m (20 in). Maszyna ta pochodziła pierwotnie z kanonierki HMS "LYNX" i została z niej zdemontowana w 1854 r. Kolejna wymiana maszyny napędowej (wykonana przez Laird) została dokonana w 1870 r., już po sprzedaży okrętu do celów komercyjnych.

Służba

23.05.1845	Zatwierdzenie okrętu do budowy.
08.1845	Położenie stępki okrętu w stoczni Ditchburn & Mare., Blackwall.
25.07.1846	Wodowanie okrętu.
04.04.1848	Jeszcze przed ukończeniem budowy okręt został wcielony do służby z przydziałem do Channel Squadron.
16.05.1848	Ukończenie budowy okrętu. Koszt wyniósł 11 030 funtów za kadłub, 10 734 funty za maszyny i 3539 za wyposażenie.
15.07.1848	Okręt po czasowym przydziale do Experimental Squadron wraz z innymi okrętami opuścił Portsmouth.
01.1849	Okręt został wysłany do Mediterranean Station.
23.06.1849	Okręt zajął statek niewolniczy "POLKE" nieopodal Macahe (Brazylia).
05.1850	Ponowne przekierowanie okrętu, tym razem na wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej. Polował tam na statki niewolnicze.
18.06.1850	Okręt zajął statek niewolniczy, brazylijski szkuner "MALTEZA" (98 t.) na pozycji lat. 28° 3' S., long. 42° 50' W.
20.06.1850	Okręt zajął kolejny statek niewolniczy, brazylijski szkuner "CONCEICAO" (84 t.) nieopodal Cape Frio.
23.06.1850	Kolejny zatrzymany statek niewolniczy. Tym razem napotkano brazylijską brygantynę "POLKA" (114 t.), nieopodal fortu przy ujściu River Macahé. Okręt został ostrzelany z baterii forty, jednak zdołał się wycofać bez strat.
11.07.1850	Okręt zatrzymał statek niewolniczy, brygantynę "JULIA" (52 t.) na pozycji Lat. 21° 12' S. Long. 40° 28' W.
02.10.1850	Okręt na pozycji lat. 13° 38' S. long. 38° 37' W. napotkał statek niewolniczy, bryg "FELICIDADE" (128 t.) i zatopił go ogniem artyleryjskim. Był to już szósty zajęty okręt w ciągu trzych miesięcy.
06.04.1851	Okręt cumował w Morro San Paulo. Okręt niedługo po tym udał się w rejs w kierunku Bahia, nadal poszukując statków niewolniczych.
13.06.1851	Wraz z HMS "CORMORANT" (którego dowódca, nie posiadał odpowiednich upoważnień) kanonierka HMS "SHARPSHOOTER" (której dowódcą w owym czasie był Lieutenant & Commander John Crawshay Bailey, posiadający upoważnienia do kontroli statków należącyh do Sardynii) zatrzymały sardyński szkuner "VALOROSO" (Geo. Batta. Bonsignore, Master) 3,5 mili morskiej NNW od Santa Cruz Fort i ESE od ESE Island of Paya. Chociaż znaczna część dostępnych wówczas dowodów nie wystarczyłaby, by sąd w Genui skazał dowódcę szkunera, jednakże zeznania uzyskane od przyszłej załogi "VALOROSO", płynącej na podmianę na pokładzie holownika "SARAH", które to zeznania obciążały załogi statków "FLOR DO MAR", "SARAH" i "VALOROSO" wystarczyły do postawienia kapitanów w stan oskarżenia.
22.07.1851	Dwie mile morskie NNE od Busios okręt napotkał brazylijski statek niewolniczy, bryg "PIRATINIM" (lub "PIRATENIM") (właściciel Joao da Costa Gomes Freitas). Na pokładzie znaleziono 102 niewolników. Niewolnicy zostali odstawieni do Rio de Janeiro, gdzie zostali podjęci przez statek przeznaczony do przewozu byłych niewolników "CRESCENT". Sam bryg okazał się być w bardzo złej kondycji i został zniszczony ogniem atyleryjskim.
26.07.1851	Okręt znajdował się w Rio do Janeiro.
17.08.1851	Podczas rejsu w Zatoce Gaurios napotkano tam kanonierkę "LOCUST", która wcześniej odkryła, że brazylijski szkuner, który był zaangażowany w handel niewolnikami i został zatopiony w rzece Tejucas, został podniesiony i był przygotowywany do wyjścia w morze. Następnego ranka łódki z obu kanonierek podeszły do szkunera o 6 rano, ale widząc łodzie, kapitan i załoga opuścili statek i uciekli na brzeg. Po dokonaniu inspekcji statek został spalony.
19.11.1851	Zdjęty ze służby w Portsmouth.
1852	Okręt przeszedł remont w Portsmouth (koszt wyniósł 5509 funtów).
27.09.1852	Okręt został ponownie wcielony do służby z ponownym przydziałem na wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej.
13.09.1853	Okręt jest raportowany w Rio de Janeiro.
15.11.1853	Okręt zdaje raport w trakcie rejsu pomiędzy Pernambuco i St. Catherine.
01.1854	Po dokonaniu napraw, w tym bukszprytu, który uległ uszkodzeniu, okręt miał udać się do Bahii, aby zbadać pogłoski, iż handel niewolnikami ożywił się w tamtym regionie.
16.10.1856	Okręt został zdjęty ze służby w Portsmouth.
1856 - 1858	Okręt ponownie przeszedł remont w Portsmouth (koszt wyniósł 9938 funtów).
12.11.1857	Ponownie wcielenie do służby z przydziałem na zachodnie wybrzeże Afryki. 2 stycznia 1858 r. okręt opuścił Wielką Brytanię i udał się do miejsca pełnienia służby.
28.03.1858	Dowódca tzw. Bights Division, eskadry działającej na obszarze West Coast of Africa Station złożył raport wskazujący na znaczne ograniczenie handlu niewolnikami w wyniku działania eskadry, porywanymi w rejonie Abomey i Abbeokuta, i ładowanymi na statki niewolnicze w rejonie Whydah. Poza HMS "SHARPSHOOTER" do eskadry należały slupy bocznokołowe HMS "HECLA", HMS "TRIDENT" (wkrótce wymieniony przez HMS "ARDENT",) HMS "TRITON" oraz bocznokołowe kanonierki HMS "PLUTO" i HMS "BRUNE".
14.01.1859	Okręt stał na kotwicy w Quittah. Tego samego dnia otrzymał wieści na temat zauważonych statkach niewolniczych w rejonie Whydah i wyszedł w rejs. Dzień później dotarł na miejsce i zakotwiczył w Whydah. W pobliżu zauważono brygantynę.
17.01.1859	W Whydah, po podniesieniu się mgły z okrętu zostały wysłane dwie łodzie w celu przeszukania nieznanej brygantyny (przypuszczalnie "EL DORADO") na pozycji Lat. 6 ° 16 'N., Long. 2 ° 3 'E. Statek nie miał flagi a jej kapitan znajdował się na lądzie wraz z dokumentami. Został dostarczony na statek, zaś sama jednostka została poddana przeszukaniu. Okazało się, że była w pełni przystosowana do handlu niewolnikami i została zatrzymana i wysłana do Sierra Leone w celu orzeczenia przez Vice-Admiralty Court w Sierra Leone - 16 marca 1859 r. statek został wyrokiem sądu zajęty.
17.11.1860	Okręt wyruszył w rejs w rejonie wybrzeży Congo.
07.12.1860	Okręt przybył z Pongas do Fallangia, gdzie wysłano dwie łodzie na brzeg w celu skontrolowania nabrzeża w zakresie podejrzeń handlu niewolnikami. Okazały się one bezpodstawne.
15.12.1860	Okręt przybywa do Point Padron. Dwa dni później wyrusza w rejs pomiędzy Amrizette i Congo, z postojem w Loanda, w celu pobrania paliwa.
12.01.1861	Okręt udał się do Little Fish Bay, w celu zamustrowania nowych członków załogi, którzy mieli zastapić kilku chorych załogantów. Dotarł na miejsce 15 stycznia.
19.01.1861	Okręt opuścił Little Fish Bay i udał się w rejs do Elephant's Bay i Benguela.
31.01.1861	Okręt udaje się w rejs do St Paul de Loanda. Dociera na miejsce 4 lutego.
08.02.1861	Okręt opuszcza St Paul de Loanda i udaje się do Congo. Dzień później spotyka się z kanonierką HMS "WRANGLER" nieopodal Ambris. Dzień później spotyka slup HMS "FALCON" nieopodal Kinsembo. 11 lutego dociera do Congo.
12.02.1861	Okręt wyrusza w rejs pomiędzy Padron Point i Fonda Bay.
08.03.1861	Okręt dociera do Shark's Point.
01.04.1861	Okręt zawija do Banana. Następnego dnia opuszcza port i udaje się do Punta da Lenhna.
14.04.1861	Okręt dociera do St Paul de Loanda.
19.04.1861 - 19.05.1861	Po pobraniu węgla w Loanda, udaje się w rejs na obszarze pomiędzy Loango i Ambrizette. 20 maja dociera do Point Padron i jeszcze tego samego dnia udaje się do Fernando Po.
27.05.1861	Okręt dociera do Fernando Po.
01.06.1861	Okręt wyrusza w rejs do Wielkiej Brytanii.
28.09.1864	Okręt został przekierowany ponownie na wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej.
03.09.1868	Okręt został wycofany ze służby w Portsmouth.
02.12.1869	Okręt został sprzedany w celach wykorzystania komercyjnego dla prywatnego inwestora. Rozpoczął karierę cywilną, jednak nazwa pozostała niezmieniona.

Znani dowódcy (przydziały)

29.03.1848 - 19.11.1851	Lieutenant & Commander John Crawshay Bailey
27.09.1852 - 16.10.1856	Lieutenant & Commander John Edward Parish
12.11.1857 - ?	Lieutenant & Commander Charles Gibbons
28.09.1864 - 03.06.1865	Lieutenant & Commander Henry Augustus Clavering
03.06.1865 - 19.09.1867	Lieutenant & Commander Richard Hare
10.09.1867 - 03.09.1868	Lieutenant Blair Skeffington Hamilton

Źródła:

- Rif Winfield (2014). British Warship of the Age of Sail 1817 - 1863. Seaforth Publishing.
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.

Sidebar