HMS "SHAH" był śrubową fregatą o żelaznym kadłubie zaprojektowaną w 1870 r. przez Sir Edwarda Reed'a, zbudowaną dla Royal Navy w odpowiedzi na amerykańskie fregaty typu "WAMPANOAG".
| Kraj: Wielka Brytania klasa: żelaznokadłubowa fregata śrubowa |
Specyfikacja
| Nazwa okrętu | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Ukończenie budowy | Los okrętu |
| SHAH | Portsmouth DYd | 07.03.1870 | 10.09.1873 | ?.12.1875 | Sprzedany na złom w 1919 r. |
Dane taktyczno-techniczne
Wymiary:
| Wyporność | 6250 t. |
| Tonaż | 4210 bm |
| Długość pomiędzy pionami | 101,80 m (334 ft 0 in) |
| Szerokość | 15,84 m (52 ft 0 in) |
| Zanurzenie średnie | 7,56 m (25 ft 5½ in) |
| Zanurzenie konstrukcyjne - dziób | 6,57 m (21 ft 6½ in) |
| Zanurzenie konstrukcyjne - rufa | 7,81 m (25 ft 7½ in) |
Napęd:
| Maszyny | Dwucylindrowa maszyna parowa typu John Penn HSE, 10 kotłów prostokątnych, 1 śruba |
| Ożaglowanie | Ożaglowanie pełnorejowe o powierzchni 2476 m² (26 655 sq ft), 3 maszty |
| Moc indykowana | 7480 ihp |
| Moc nominalna | 1000 nhp |
| Prędkość (maszyna parowa) | 16,2 węzła |
| Prędkość (żagle) | 13 - 13,5 węzła |
| Paliwo | 890 t. węgla |
| Zasięg | 6940 mil morskich przy prędkości 10 węzłów |
Opancerzenie:
| Brak |
Uzbrojenie:
| Początkowe | 2 działa 229 mm (9 in) 254 pdr 12-tonowe MLR; 16 dział 179 mm (7 in) 112 pdr 6,5-tonowych MLR; 8 dział 160 mm (6,3 in) 64-funtowych (64 pdr) 64 cwt MLR; 4 działa 20-funtowe (20 pdr) RBL; 12 karabinów maszynowych; 2 wyrzutnie torped. |
Ludzie:
| Załoga | 600 oficerów i marynarzy (w tym 46 boyów i 87 Marines) |
Projekt
Jedna z nieopancerzonych fregat o żelaznym kadłubie zaprojektowana przez Sir Edwarda Reed'a. HMS "SHAH" był wynikiem odpowiedzi Royal Navy na amerykańskie fregaty klasy "WAMPANOAG". Początkowo miało ich być sześć, jednakże zostały zbudowane tylko trzy: HMS "INCONSTANT", HMS "SHAH" i HMS "RALEIGH". Ostatecznie okazało się, że fregaty amerykańskie okazały się niezbyt udane i jako takie nie stanowiły zbyt wielkiego zagrożenia dla Royal Navy. Z tego też powodu opinia publiczna wykazywała swoje niezadowolenie z powodu wysokich kosztów budowy fregat, co spowodowało ograniczenie ilości zamówienia.
Konstrukcja
Kadłub
W
yporność okrętu wynosiła 6250 t., tonaż 4210 bm, długość między pionami 101,80 m (334 ft 0 in), szerokość 15,84 m (52 ft 0 in) natomiast zanurzenie średnie 7,56 m (25 ft 5½ in). Okręt posiadał kadłub wykonany w całości z żelaza. Był on pokryty dwoma warstwami drewna o grubości 76 mm (3 in) każda. Elementy obu warstw zostały ułożone w taki sposób, aby się krzyżować. Warstwy drewna zostały na koniec pokryte blachą miedzianą, aby zabezpieczyć pokrycie kadłuba przed szkodliwym wpływem wody w rejonach tropików. W przeciwieństwie do pozostałych dwóch fregat o żelaznym kadłubie, drewniane pokrycie zostało wykonane z teku zamiast z dębu. Okręt nie miał podwójnego dna jednak posiadał boczne przedziały wodoszczelne, sięgające aż do pokładu górnego. Był wyposażony w ster balansowy.
Uzbrojenie
Okręt był uzbrojony w 2 działa 229 mm (9 in) 254 pdr 12-tonowe MLR, 16 dział 179 mm (7 in) 112 pdr 6,5-tonowych MLR, 8 dział 160 mm (6,3 in) 64-funtowych (64 pdr) 64 cwt MLR, 4 działa 20-funtowe (20 pdr) RBL, 12 karabinów maszynowych oraz 2 wyrzutnie torped. Na pokładzie górnym znajdowały się działa 9-calowe i 6 z 8 dział 64-funtowych. Działa 7-calowe i 2 działa 64-funtowe znajdowały się na pokładzie bateryjnym.
Napęd
Okręt wyposażony był w maszynę typu John Penn HSE (trunk). Maszyny osiągały moc 7360 ihp co pozwalało na osiąganie prędkości 16,2 węzła. Maszyny zamontowane na tym okręcie posiadały moc i gwarantowały prędkość niespotykaną do tej pory w brytyjskiej marynarce. Kotły zamontowane na okręcie pozwalały wytworzyć parę o ciśnieniu 30 psi. Okręt był wyposażony w teleskopowe kominy i podnoszoną śrubę. Średnica cylindrów wynosiła 2,97 m (117 in), natomiast skok 1,22 m (48 in).
Służba
| 07.03.1870 | Rozpoczęcie budowy okrętu w stoczni Portsmouth Dockyard. Początkowo miał sie nazywać HMS "BLONDE". |
| 10.09.1873 | Wodowanie okrętu. W tym samym roku zmieniono nazwę na HMS "SHAH". |
| 12.1875 | Ukończenie budowy okrętu. Koszt budowy wyniósł 235 245 funtów (w tym 177 912 funtów za kadłub, natomiast maszyny kosztowały 57 333 funty). |
| 1876 - 1879 | Przez pierwsze trzy lata okręt służył jako okręt flagowy eskadry Pacyfic Station pod admirałem de Horsey. Wziął udział 29 maja 1877 r. razem z korwetą HMS "AMETHYST" w bitwie pod Pacocha, gdzie brytyjskie okręty starły się z peruwiańskim wieżowym okrętem pancernym "HUÁSCAR". Ciężko opancerzony peruwiański pancernik był okazał się praktycznie nie do pokonania przez działa brytyjskie. W bitwie tej po raz pierwszy w historii została użyta broń torpedowa - HMS "SHAH" wystrzelił torpedę do peruwiańskiego okrętu, jednak ten z racji niewielkiej prędkości podwodnego pocisku po prostu jej umknął. |
| 24.10.1879 | Okręt po powrocie do kraju został zdjęty ze służby w Portsmouth i okręt został przeniesiony do rezerwy i przydzielony do 4. Division, Steam Reserve. |
| 12.1904 | Okręt został przebudowany na hulk węglowy i przemianowany na "C.470". |
| 19.09.1919 | Hulk został sprzedany. Żelazne maszty z okręt przetrwały - zostały zamontowane na HMS "VICTORY", zastępując dotychczas zamontowane drewniane. |
| 1926 | Kadłub wpadł na skały i zatonął na Bermudach. |
| 1934 | Wg niektórych źródeł zatopiony kadłub okrętu został nabyty przez duńską firmę rozbiórkową Petersen & Albeck z Kopenhagi i przeholowany do stoczni firmowej w celu zezłomowania. |
ZNANI DOWÓDCY I PRZYDZIAŁY
| 08.1876 - 12.1878 | Captain Frederick G.D. Bedford |
| 02.12.1878 - 10.1879 | Captain Richard Bradshaw |
Źródła:
- Dawid Lyon, Rif Winfield (2004). The Sail & Steam Navy List. All the ships of the Royal Navy 1815 - 1889. Chatham Publishing.
- Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., eds. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships 1860–1905. Greenwich: Conway Maritime Press.
- Wikipedia oraz inne strony internetowe.